Allah Her Şeyi Bilir (En’am 1-6. Ayetler)

27 Kasım 2018 tarihinde yayınlandı. görüntülenme Kur'an Sohbetleri

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Euzubillahimineşşeytanirracim.Bismillahirrahmanirrahim.

Elhamdu lillahi rabbil alemin, vel akıbetu lil muttekın, essalatu vesselamu ala resulüne Muahmmedin ve ala alihi ve sahbihi ecmain.

Bu akşam Allah nasip ederse yine Enam Suresinin ilk ayetlerini okuyacağız. Ama o ayetlerde geçen kader ile ilgili ifadelerden dolayı kader konusuna inşallah tekrar gireceğiz.

Gelenekte kader inancı vardır. İmanın şartı altı tane kabul edilir. O altı taneden bir tanesi de kader inancı olarak ifade edilir. Halbuki Kuranı Kerim’de kadere iman diye bir şey geçmez. Herhangi bir ayette böyle bir şey yoktur. O konuda çok dersler yaptık. O konuya girmek istemiyorum. Arzu eden herkes bulabiliyor. Allaha şükür internet diye bir şey var. Ama bu akşam size şunu göstermek istiyorum. Bugün İmam Maturidi diye aslen Türk olan Özbek olan bir imamımız var. Hanefi mezhebine mensup olanlar onun imamlığındaki Maturidi mezhebinin mensubu olduğuna inanırlar. Bizim itikadda imamımız İmam Maturidi’dir derler.

Burada Ömer Nasuhi Bilmen’in Büyük İslam İlmihali var. Ömer Nasuhi Bilmen’in özelliği şudur. Yazdığı bir konuda geçmiş bütün ilim adamlarının görüşlerini çok güzel bir şekilde alır ve özetler. Bunun kıymetini şeyde öğrenmiştim. İstanbul Müftülüğüne yeni gelmiştik. Bize fetva soruluyor. Arapça kitaplardan araştırıyoruz, araştırıyoruz. Bir gün bir de şu İslam İlmihaline bakayım dedim. Bakınca benim gördüğüm kitapların tamamındaki bilgiler var. Bir de fazlası var. Üstelikte çok güzel bir şekilde yazılmış. Dolayısıyla bunun öyle bir özelliği var. Burada şöyle bir ifade geçer. İlmihalin bendeki 33. Sayfa ama herkesin elindeki kitabın baş taraftan 74. Paragrafıdır. “İmam Ebu Mansur Muhammed Maturidi 280 tarihlerinde doğmuş. 330 tarihinde Semerkand’da vefat etmiştir. Bizim itikadda imamımızdır. Hanefi mezhebinde bulunan imamların en büyük kısmı itikadda Ebu Mansur Maturidi’ye tabidir.” Bunu şunun için okudum. Bugün burada şunu göreceğiz. Bir, Allah her şeyi bilir. Amenna… Onda hiç kimsenin şüphesi olmaz. Ama şey nedir? İmam Maturidi neye şey diyor? Onu takip ettiklerini iddia edenler neye şey diyor? Ondan sonra Kader… Kadere iman diye bir şey var. Türkiye’de halk genellikle Maturidi’dir. Şafi mezhebine mensup olanların büyük bir bölümü kendilerini Eşari olarak kabul ederler. Şimdi İmam Maturidi’nin Kitabut Tevhid adındaki kendi eseri buradadır. Akaid ile ilgili yazdığı kitaptır. Bu kitap Türkiye Diyanet Vakfı tarafından yayımlandı. Rahmetli Bekir TOPALOĞLU Hoca ile öbürleri de rahmetli oldular. Muhammed 4:41 sn. anlaşılmıyor. ile tercüme etmişlerdi. Gerçi ben bu kitabın tercümesine bakmadım ama belki bu arada tercüme kısmına da bakabilirim. Bu iki zat güvenilir insanlardır. Burada size şunu göstermeye çalışacağım. İmam Maturidi neye kader diyor? Maturidiler neye kader diyor? İmam Maturidi bazı fiillere hangi anlamı vermiş? Maturidiler hangi anlamı vermiş? Ve bu verilen anlamlar işi nereye savuruyor? Bu akşam buradan da bir örnek olmuş olacak. Yani biz burada sık sık mezhepleri tenkit ediyoruz. Hanefi, Şafi, Maliki, Hanbeli şöyle yapmışlar, böyle yapmışlar diye… Yapmışlar derken bu mezhep imamlarının kendi kitaplarından değil. Onlarla ilgili yazılmış olanlardan hareketle söylüyoruz. Maturidi mezhebini biz ilmihallerde yazıldığı gibi biliyorduk. Ama ne zaman elimize kendi yazdığı kitap geçince arada % 100 fark olduğunu gördük. Küçük bir fark değil. Çok ciddi bir fark var. İnşallah bu akşam o farkı da göreceğiz. Ama önce size Enam Suresinin başındaki şu ayetleri okuyayım. Birkaç haftadır bu ayetleri okuyoruz ama her defasında başka açıdan okuyoruz. Yani Allah’In ayetleri bizim her konuda önümüzü açan, bize güç ve kuvvet veren bilgiler içerir.

Elhamdu lillâhillezî halegas semâvâti vel arda” “Hamd, gökleri ve yeri yaratmış olan Allah’a mahsustur.” Yani yaptığı her şeyi güzel yapmak Allah’a mahsustur. Allah ne yapmışsa güzel yapmıştır. “ve cealez zulumâti ven nûr” “Karanlıkları da aydınlığı da o oluşturmuştur.” “summellezîne keferû birabbihim yağdilûn” “Ama arkasından kafirler rablerine denk bir takım varlıklar oluşturmaya çalışıyorlar.” (Enam 1) Yani o kafirlerin tamamı Allahu Tealayı var ve bir biliyorlar ama Allah’ı ikinci sıraya koyarak araya başka emir kaynakları oluşturuyorlar. Tabi bu araya girenlerin en tehlikeli olanları da din oluşturmaktır. İblis böyle bir şeyde kendisini görevli saydığını söylemiş. Adeta Cenabı Hakka meydan okumuştur. “Onlar için doğru yolun üstünde oturacağım, sağdan, soldan, önden, arkadan gireceğim. Çoğu sana karşı görevlerini yapmayacaktır” demiştir.

Huvellezî halegakum min tînin” “Sizi su ile toprağın karışımından yaratmış olan odur.” “summe gadâ ecelâ” “Sonra bir ömür belirlemiştir.” Ana rahmindeyken vücudunuzun son yaşama tarihi… Yani herhangi bir şey olmadığı takdirde vücudun son kullanma tarihi diyelim, son yaşama tarihini belirlemiş. “ve ecelum musemmen ındehû” Bir de her kişi için belirlediği yaşama süresini de kendi katında tutmuş. Onu kimseye bildirmemiştir. O ölçüleri tabiplerde bilir, meleklerde bilir, herkes bakarsınız, görürsünüz ama Allah’ın belirlediği son yaşama süresini bir tek Allah bilir. Bazen bakarsınız hiçbir rahatsızlığı yokken küt diye ölür gider. “summe entum temterûn” “Sonra siz çeşitli şüphelere düşüyorsunuz.” (Enam 2)

Ve huvallâhu fis semâvâti” “Göklerde Allah odur.” “ve fil ard” “Yerde de Allah odur.” Her yerde Allah odur. Yönetim, her şey onun elindedir. “yağlemu sirrakum” “Sizin sırrınızı bilir.” Kimseye açmadığınız şeyleri bilir. İçinizde olanı bilir. Başka? “ve cehrakum” “açığa vurduğunuzu da bilir.” İçinizde ne var, neyi açığa vurdunuz, Allah onu bilir. “ve yağlemu mâ teksibûn” “Ne kazanıyorsunuz, ne yapıyorsunuz onu da bilir.” (Enam 3) Dikkat ederseniz bu bilir dedikleri hep şu anla ilgili olandır. İçinizde olan, açığa vurduğunuz ve ne yapmakta olduğunuzu, neler kazanmakta olduğunuzu bilir.

Şimdi bunlar… Çok sayıda ayet var. Allahu Teala insanları imtihan için yaratmış. “Hel etâ alel insâni hînum mined dehri lem yekun şey’em mezkûrâ” “İnsanın üzerinden uzunca bir süre geçti değil mi? Hakkında herhangi bir bilgi yoktu.” (İnsan 1) Yani bizim her birimiz hakkımızda herhangi bir bilgi olmadan her birimizin geçmişinde dünyanın yaratılmasından bugüne kadar sayamayacağımız kadar seneler var. Ama o konularda bir bilgimiz yok. İşte şu anda hayattayız. Bir müddet sonra gene toprak olacağız. Allahu Teala tekrar bizi diriltecektir. Peki, insanoğlu nasıl ortaya çıkmıştır? “İnnâ halagnel insâne min nutfetin emşâcin” “Biz insanı çok bileşenli nutfeden yarattık” diyor. Nutfe, döllenmiş yumurta demektir. Yani ana rahminde babanın spermiyle ananın yumurtası döllenmeden önce bizimle ilgili hiçbir bilgi yok. O zaman Allah yaratıyor. Ondan dolayı bize evlenmeyi emrediyor. Bize şununla evlen, bununla evlenme diyor. Ondan dolayı şöyle yap, böyle yapma diyor. Çünkü evlenmezsen çocuğun olmaz. “nebtelîhi” “Onu zor bir imtihandan geçireceğiz.” “fecealnâhu semîam basîrâ” “Ondan dolayı onu semi ve basir yaptık.” (İnsan 2) Yani dinleyebiliyor. Bakın siz gelip beni dinliyorsunuz. Yeryüzünde başka bir varlık mı toplansınlar da gidip onlara bir ders yapalım? Yok. Çünkü onlar imtihandan geçmiyor ki… “nebtelîhi” “İnsanı zor bir imtihandan geçireceğiz.” Öyle kolay değil. Dikkat edin hepiniz kendi başınızdan geçenleri bilirsiniz. İmtihanlar çok zordur. “fecealnâhu semîam basîrâ” “Onun için onu semi ve basir yaptık.” (İnsan 2) Yani dinliyor. Başka? Basir… Bakma değil görmesi var. Arka planı da görebiliyorsunuz. Yani bir takım elinizdeki bilgileri kullanıp ilerisi ile ilgili görüşler ortaya koyabiliyorsunuz. Yani yeni bilgilerle yeni görüşlere ulaşabiliyorsunuz. Ondan sonra “İnnâ hedeynâhus sebîle immâ şâkirav ve immâ kefûrâ” (İnsan 3) Ona yolu gösterir. Bak yol burada şurası doğru şurası yanlış… İster şükredersin, ister nankörlük edersin. Şükretmek ne demek? Görevlerini yaparsın. Herkes görevlerinin ne olduğunu, neler yapması gerektiğini az çok bilir. Ama birçokları da kendi menfaatine çevirir. O da nankörlük yapar. İşte Allahu Teala insanları bu şekilde şey yapıyor. Bakıyorsunuz ki… Kader konusunu da zaten Cenabı Hak ifade ediyor. Kader, bir ölçü demektir. “İnnâ kulle şey’in halagnâhu bigader” “Her şeyi bir ölçüye göre yaratmışızdır” (Kamer 49) diyor. Kendi bilgisiyle ilgili olarak da… Allah sistemi böyle kurduğu için… Biz basiret sahibiyiz ama ne yaparsak yapalım Allah’ı biz kavrayamayız. Niye? Yani Allah’ın varlığını, birliğini her insan bilir. Ama nasıl dediğiniz zaman o biraz zordur. Yıllar önce bir arkadaşımız ve büyük bir takımın antrenörü ile beraber çay içiyorduk. “Bu ateistin tekidir, Allah’a falan inanmaz” dedi. O da hiç sesini çıkarmadı. Bende “Bunun Allah’a inanmadığına inanmıyorum” dedim. Üçümüz varız. Yanımızda başka da kimse yoktu. “Ya tamam, ama hiçbir şeye benzetemiyorum” dedi. Allah yoktur demiyor. Ama hiçbir şeye benzetemiyor. Zaten Allah hiçbir şeye benzemez ki dedim. “Ya işte bunu de ya… Şimdi oldu” dedi. Çünkü her insan yaptığı gözlemlerle bu sonuca varır. Allahu Teala Enam Suresinin 103. Ayetinde şöyle diyor. “Lâ tudrikuhul ebsâru” “Basiretler onu kavrayamaz.” Ne kadar ileri görüşlü olursanız olun, onu kavrayamazsınız. Çünkü onu benzetebileceğiniz hiçbir şey yoktur. “ve huve yudrikul ebsâr” “Basiretleri o kavrar.” “ve huvel lâtîful habîr” “O latiftir.” O kadar ince ve şey ki her yerde vardır ama göremezsiniz. Etkisini görürsünüz ama kendisini göremezsiniz. “Habirdir.” (Enam 103) Her şeyin iç yüzünü bilir. Mesela her insana sinir uçlarından daha yakındır. Ama göremiyorsunuz. Çünkü benzetebileceğiniz hiçbir şey olmadığı için… Yani acaba şu gibi mi, bu gibi mi demeyin. Bulamazsınız. “Ve kezâlike nusarriful âyâti ve liyegûlû deraste ve linubeyyinehû ligavmiy yağlemûn” “İşte ayetleri böylece size değişik açılardan bildiriyoruz. Hani bunlar desin ki sen bir yerden ders almışsın. Bilenler için de ayeti açıkça ortaya koyalım diye…” (Enam 105) Bilenler çok iyi anlasınlar diye… Yani bazı konular uzmanlık gerektirir. Onlar ilgili ayetleri anlarlar. Peki, ya rabbi biz seni tanıyamıyorsak ne yapacağız? Nasıl tanıyacağız? “İttebiğ mâ ûhiye ileyke mir rabbik” “O zaman sana rabbinden vahyedilen neyse sen ona uyacaksın.” (Enam 106) Allah kendini nasıl tanımlıyorsa öyle… Efendim Allah her şeyi bilir mi? Elbette her şeyi bilir. Bilmemesi mümkün değil. Her şeyi bilir ama şey ne demek? Allah neye şey diyor? Şey var olandır. Arap dilinde öyledir. Olmayana şey denmez. Onun için mesela… Zekeriya (a.s) koskoca bir nebi değil mi? Meryem validemizin yanına giriyor. Meryem validemizi kendi kızı kabul ediyor. Bakıyor ki yanında yiyecekler var. Bu kız evlenme yaşına gelmiş. Acaba bilmediğim şeyler mi oluyor diye düşünüyor. Orada Allah’a dua ediyor. “Hunâlike deâ zekeriyyâ rabbeh, gâle rabbi heb lî mil ledunke zurriyyeten tayyibeh” “Ya rabbi kendi katından bana temiz bir soy ver diyor.” “inneke semîud duâé’” “sen duaları işitirsin.” (Ali İmran 38) Geleneksel dua anlayışına göre bu dua yapılır mı? Her şey ezelden belliyse söylemesine ne gerek var? Allah’ın elçisi Zekeriya… “Fenâdethul melâiketu ve huve gâimuy yusallî fil mihrâbi” “Mihrabta namaz kılarken melekler ona sesleniyor.” “ennallâhe yubeşşiruke biyahyâ” “Allah sana Yahya’yı müjdeliyor.” “musaddigam bikelimetim minallâhi” “Allah’ın bir kelimesini tasdik edecek.” Yani İsa’yı tasdik edecek. “ve seyyidev ve hasûrav ve nebiyyem mines sâlihîn” “Seyyid, kendini yanlışlardan koruyan ve iyilerden bir nebi olacak.” (Ali İmran 39) Zekeriya (a.s) kendisine değil. Meryem validemize istiyor. Onu şu ayetten anlıyoruz. “Gâle rabbi ennâ yekûnu lî ğulâmuv ve gad beleğaniyel kiberu” Bakın işte kader bu… Allah’ın koyduğunu ölçüdür. “Ya rabbi benim nereden oğlum olur.” Senin koyduğun kurala göre ben yaşlandım. “vemraetî âgır” “karımda kısır.” Böyle bir söz olmaz ki… Yani kader bunu gerektirir. Gerektirir de o kurallara Allah bağlı değildir. Biz bağlıyız. Gene bizim kader anlayışımıza ters değil mi? “gâle kezâlikallâhu yef’alu mâ yeşâé’” “Bu iş böyle… Allah şey yapmayı tercih ettiğini yapar.” (Ali İmran 40) Yani var etmeyi tercih ettiğini yapar. O anda yok. İsa (a.s) yaratıldıktan sonra şey olmuştur. Yani varlık olmuştur. Onun için Allah kendisine de şey der. “leyse kemislihî şeyun” “Onun gibi bir şey yoktur.” (Şura 11) Meryem validemize Ali İmran Suresi 47. Ayetinde melekler ona da haber veriyorlar. Senin oğlun olacak, şöyle, şöyle… O da ya rabbi benim nereden oğlum olacak, bana hiçbir insan eli değmedi ki diyor. Kader o, kural o ama Allah buna bağlı değil ki… Ona ne diyor? Allah tercih ettiğini yaratır diyor. Bir şeyi yapmayı tercih ederse yapar. Bir konuda karar verdi mi yaptığı sadece ol demektir. O da oluşur. Oluşmadan var mı o? Karar verdiği zaman önce onun ölçüsünü koyuyor. Yani adeta bir üretim yapacaksanız önce planlamasını yapıyorsunuz. O bir ölçüdür. Sonra hadi bakalım üretime başlıyorsunuz ve üretiliyor. Kader ölçüdür. Allah her şeye bir ölçü koymuştur. Fehmi sen neler anlatacaksın?

Fehmi İlkay ÇEÇEN: Şöyle söyleyelim. Allah’ın bilgisi konusu kader bahsinde en çetrefilli, en karmaşık muğlak gibi görünen bir konudur. Bu konuya girerken kalıp ifadeler kullanılır. Allah ezelden beri bilir denir. Allah ezelde yazmıştır. Allah zamandan münezzehtir derler. Allah şöyledir, Allah böyledir derler. Bu terkiplerin hiçbir tanesi Kuranı Kerim’de geçmez. Bunlar Kuranı Kerim’i okuyan insanların kendi çıkarımlarıdır. Mesela ezel kelimesi Allah’ın ilmi ile yan yana bile geçmez. Allah ezelden bilir ifadesi

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Kendi çıkarımları mı, kendi uydurmaları mı?

Fehmi İlkay ÇEÇEN: Ben biraz daha kibar söyledim. Önce kendileri bir tanım icat ediyorlar. Sonra bu tanıma göre Allah’ı anlayalım diyorlar. Siz bu tanımı eleştirdiğiniz zaman sanki Kuran’ı eleştirmişsiniz gibi “Allah böyle diyor” diye karşı çıkıyorlar. Hayır, öyle demiyor. Kuranı Kerim’de Allahu Teala “Size göre bin yıl Allah’a göre bir gündür” (Hac 47) diyor. Kendisi için zamanı söylüyor. Benim katımda böyle işler diyor. Siz bu bin yılın içini neyle doldurursanız doldurun, bir günün içini neyle doldurursanız doldurun, gördüğünüz gibi Allah’a göre başka, bize göre başkadır. Allah gökleri ve yeri altı günde yarattığını söylüyor. İnsan bile yok. O bize göre diyorlar. Ama o zaman biz yoktuk ki… Hiçbir varlık yoktu. Allah göklere ve yere altı günde şekil verirken canlı hiçbir varlık yoktu. O kime göreydi? Meleklere göre mi? Nereye kadar kaçacağız? Nereye kadar tevil edeceğiz? Tevil, tevil nereye kadar?

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Bunlara tahrif demek lazım. Saptırmalar…

Fehmi İlkay ÇEÇEN: Allahu Teala Fussilet Suresinde iki günde göğe şöyle yaptı, dört günde böyle yaptı diye kısım, kısım onlarla konuşarak nasıl hallettiğini bize anlatıyor. Yine Allahu Teala Kuranı Kerim’de “kulle yevmin huve fî şeé’n” “O her an bir işle meşguldür” (Rahman 29) diyor. Asr Suresinde “vel asr” (Asr 1) diyor. Günün değişik saatlerine yemin ediyor. Allah olmayan bir şeyin üzerine mi yemin etti? Allah için zaman yok denilir mi? Allahu Tealanın zamanı kullanmadığını kim söyleyebilir? Ali İmran Suresinin 2. Ayetinde Allahu Teala şöyle buyuruyor. “Tevrat’ı, İncil’i ve Kuran’ı indirdim” (Ali İmran 2) diyor. Peki, Allah bunları ezelde yaptıysa Tevrat’ın, İncil’in, Kuran’ın indirildiği şahıslarında ezeli olması gerekmiyor mu? Tarihin bir devrinde Tevrat’ı kabul ediyorsanız, indirildiğini kabul ediyorsanız doğal olarak Allah’ın bu tarihleri de kullandığını kabul etmek zorundasınız. Allahu Teala Araf Suresinin 142. Ayetinde “Musa ile 30 günlüğüne sözleşmiştik, on gün daha ilave ettik” (Araf 142) diyor. Gördüğünüz gibi yaptığı ilaveleri söylüyor. İşleri kaç günde bitirdiğini söylüyor. Buna rağmen hala Allah için zaman yoktur diye bir şey söylenebilir mi? Böyle bir şey mümkün mü? Değil. Mesela şu anda kıyamet kopmuş mudur? Hayır. Allahu Teala Kuranı Kerim’de o saatin yaklaşmakta olduğunu söylüyor. Gerçekleştiğini değil, gerçekleşeceğini söylüyor. Demek ki o da belirlediği saatin gelmesini bekliyor. Ya da siz ne derseniz deyin. Sonuçta Allahu Tealanın da kendi katında işletmiş olduğu bir takvim var. Tevbe Suresinin 36. Ayetinde “Allah katında ayların sayısı gökleri ve yeri yarattığı günden beri…” Bakın gene bir gün ile başlattı. “On ikidir. Bunlardan dördü haramdır” (Tevbe 36) diyor. Yani hürmet gösterilmesi gereken aydır diyor. Gökler ve yer yaratılırken orada hangimiz vardık? Hiçbirimiz yoktuk. Ama Allah bir takvim daha o gün oluşturmuş. Buna rağmen hala zaman yoktur diyebilir miyiz? Böyle bir şey mümkün mü? Değil. Yani dolayısıyla Allah zaman münezzehtir… Hem Allah’ı zamandan niye tenzih ediyoruz? Zaman diye bir puta mı tapıyoruz ki Allah ondan münezzeh olsun. Böyle bir şey olabilir mi? Yani biz Allah için zaman var derken bir Allah var, bir de tapındığımız zaman diye bir şey mi var? Bundan mı bahsediyoruz ki Allah’ı zamandan tenzih edelim. Yani bu felsefi çıkarımlarla bir yere varılamaz. Kuranı Kerim ayetleri çok açık ve nettir. Birincisi Allah takvimi kurmuş o takvime göre de hareket etmektedir.

İkincisi Allahu Tealanın bazı şeyleri bilmediğini söyleyerek sapkınlıktasınız diyorlar. Bize bu ithamda bulunan arkadaşımız bizi hiç dinlememiş. Çünkü biz Allah şey olanı bilmez demiyoruz ki… Öyle bir şey yok ki… Mevcudu bilmez demiyoruz ki… Bir şeyin ilmin konusu olabilmesi için onun var olması lazım. Cehalet isnadı etmiş olabilmemiz için de var olanın inkar edilmesi, reddedilmesi, ondan gaflette bulunulması lazım. Biz bunların hiçbirisini savunmuyoruz. Peki, biz tam olarak ne diyoruz? Allahu Tealanın bilgisi Kuranı Kerim’de ikiye ayrılır. 1- Allah gaybı bilir. 1. Kısmı açıklıyorum. Allah neleri bilir? Biz tam olarak neyi savunuyoruz? Gayb nedir? Şuan beş duyu organımızla ulaşamadığımız her şey bizim için gaybtır. Mesela şu anda sizlerin kalplerinden neler geçtiğini ben bilmiyorum. Siz de benimkini bilmiyorsunuz. Allah bunu bilir. Ama dikkatinizi çekerim. Gayb olmayan değil, şuanda ulaşamadığımız… Mesela kıyametin saati gaybtır. Şuanda ulaşamıyoruz. Yok demek mi? Mesela benim ölüm tarihi mi bilmiyorsunuz. Ama ben öldüğüm zaman hepiniz öğrenmiş olacaksınız. Allah size gaybını bu şekilde açmış olacak. Ama herkese eş zamanlı açmış olacak. 2- Allahu Teala geçmişte olanları, şuanda olmakta olanları ve tüm gizlilikleri bilir. Dikkat ederseniz bunlar hep mevcut şeylerdir. Geçmişte yaşanmış nebilerin kıssaları falan… 3- Tüm canlıların neler hissettiklerini, içlerinde ne bulunduğunu, iman, nifak, küfür ne taşıdığını Allah bilir. 4- Allah gelecekte takdir ettiklerini ve imtihan konularının ne olacağını bilir. Allah şu kadar insan yaratacağım demişse, kıyameti şu tarihte kopartacağım demişse… Mesela kıyametin nasıl kopacağına dair Allah projelendirmeyi Kuran’ı Kerim’de yapmış. Gök yarıldığı zaman, yıldızlar döküldüğü zaman… Uzun, uzun anlatıyor. O olaylar gerçekleşecek. 5- Allahu Teala yarattığı tüm varlıklar için koyduğu tabiat yasalarının nasıl işleyeceğini bilir. Dolayısıyla şu itiraz geçersizdir. İnsanlık 20 sene sonra güneşin ne zaman tutulacağını biliyor, siz Allah’ın kullarını imtihanı ile ilgili şeyleri bilmediğini söylüyorsunuz. Allahu Teala kıyamet kopana kadar güneşin ne zaman kopacağını, depremlerin nasıl olacağını bilir. Çünkü önceden bunları programladı, planladı. Güneş o saatte tutulmak zorunda… Bunların tabiat yasalarını koydu. Peki, Allahu Teala bizlere siz şu yaşınıza geldiğiniz zaman mutlaka içki içeceksiniz, mutlaka kumar oynayacaksınız, mutlaka küfür edeceksiniz diye bir şeyler koydu mu? Ne ilgisi var? Hem kaldı ki gökler ve yer imtihana tabi değil ki… Bana neden onları kıyas yapıyorsun? Arkadaşlar bir gün bir Hıristiyan din adamının yanına gitmiştim. Onlar kilisede günah çıkarıyorlar. Bende bu kader konusunu merak ettim, onu sorayım diye… Başka da adam bulamıyorum. Bende oraya girdim. Peder, Allahu Teala bizim geçmişten geleceğe kadar yaptığımız yapacağımız her şeyi bilir mi dedim. Tabi ki bilir dedi. Mesela ben bir misketi şuradan bırakıyorum dedi. Misket yokuş aşağı gidiyor dedi. Ben onun ne zaman yokuşun sonuna varacağını biliyorum dedi. Ben biliyorum diye mi gitti? Bende, Peder bir şeyi gözden çıkartıyorsunuz ama Allah misketleri değil, insanları imtihan ediyor dedim. Dolayısıyla o misketin ben gitmiyorum deme hakkı yok. Mecburen gidecek. Ama siz diyorsanız ki insanda misket gibidir. O zaman imtihan diye bir şey kalmadı. Nitekim ne diyorlar hocam? Allah’ın imtihan etmez, o mecazdır diyorlar. İşte aynı zihniyet… Niye pederin yanına gittin? Ondan niye dinledin? Bizimkilerde aynı şeyi söylüyor. Değişik bir şey söylemiyor ki… Hatta daha ilerisi var. Maturidi tenkit etmediği bir yorumda ne diyordu Hocam? İbrahim Allah’ı imtihan etti diyor. Tam tersini söylüyor. İbrahim Allah’ı imtihan etmiş. Bakın nerelere gidiyor… 6- Allahu Teala imtihanı önceden bitmiş ve hala imtihanı süren kişilerin…

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Orada bir şey var yani… Mesela Allah sizi imtihandan geçirir diyor. Biraz sonra Maturidi’nin kader konusunda ne düşündüğünü okuyacağız. Maturidi’nin tefsirinde var. Ama ona % 100 sonradan ilave edilmiştir. Maturidi onu asla söyleyemez. Bakara Suresinin 124. Ayeti olacaktı. “Ve izibtelâ ibrâhîme rabbuhû bikelimâtin feetemmehunn” “Allah İbrahim’i imtihan ettiği zaman imtihanları üstün bir başarıyla tamamladı” diyor. Şimdi tefsirlere bakıyorsunuz, Allah imtihan etmez, geçmişi geleceği bilen Allah niye imtihan etsin diyorlar. İmam Maturidi’nin tefsirine de şunu koymuşlar. Bakara Suresi 124. Ayet “Ve izibtelâ ibrâhîmu rabbehû” “İbrahim rabbini imtihan ettiği zaman” şeklinde de okunur demişler. Haşa… Gerçekten acayip savrulmalar var. Biraz sonra İmam Maturidi’nin kader anlayışını okuduğumuz zaman bunların ona asla ait olamayacağını göreceksiniz.

Fehmi İlkay ÇEÇEN: Mesela Hocam bu nebilere ismet sıfatını yakıştırmada da var. Ben bir yerde okumuştum. “Yunus (a.s) Allah’ın resulüdür. Ancak resul gönderilen demektir. Hiçbir gönderilen günah işlemeyeceğinden o nebi değildir.” Hocam adam böyle diyor. Sırf peygamberlere ismet sıfatını giydireceğim diye Yunus’un (a.s) nübüvvetini iptal ediyor. Neyse bu başka bir oraya girmeyelim.

Allahu Teala imtihanı bitmiş olanların nereyi hak ettiğini bildiği için… Mesela Allah İsa’ya kıyamet günü şöyle dedi” diyor. Siz Allah geleceği bilmez demiştiniz, bu nereden çıktı diyorlar. Birincisi biz Allah geleceği bilmez demiyoruz. İkincisi imtihanı bitmiş zaten… Hani Hz İsa gelip kıyamet günü aksi bir şey mi söyleyebilir? İsa (a.s) kıyamet günü ben teslisi falan söylemedim, ben aralarındayken böyle bir şey yoktu, sonradan ortaya çıktı diyor. Allah bunu söyleyeceğini nereden biliyordu diyorlar. Ne diyecek? Teslisi ben emrettim mi diyecek? Ben mi uydurdum diyecek? Başka bir şey diyemez ki zaten… Cennet, cehennem ortada… İmtihan oluşmuş, bitmiş. Dünya yaşantısının aksini mi söyleyecek? Dolayısıyla Allah imtihanı bitenlerin nereye gideceğini bilir. Mesela Hz. Meryem’den bahseder. Allah Nuh’a selam söylediğini söylüyor. Kuranı Kerim’de ayetler var. Ama bunların hepsinin imtihanı bitmiş. Ölmüş, gitmişler yani… Şu anda hak ettikleri yerdeler… Peki, biz tam olarak ne diyoruz? Allah insanın imtihanı gereği sadece imtihanla alakalı eylemin zihinde ve fiilde oluşumuyla eş zamanlı olarak şey halini aldığı anda bilir. Mesela bir insan içki içmeye karar verdiği an Allah bunu bilir. Ramazan ayındayız diyelim. Burada bir bardak su var. Allahu Teala benim tabiatıma su içmeyi koyduğu için benim suyu mutlaka içeceğimi, içmezsem öleceğimi bilir. Ama Ramazan ayında bu suyu içmeyi kafaya koyduysam ve bunu yapıyorsam eyleme yani zihinde oluştuğu andan itibaren yapıncaya kadar bilir. Yani olduktan sonra ya da olmadan önce değil. Oluşum ile eş zamanlı bilir. Dolayısıyla Allah’a bir cehalet isnadı söz konusu olmadığı gibi mahlukatta, şu kainatta cereyan eden bütün olayların hiçbir tanesi Allah’ın ilmi dışında kalmadan anlık olarak Allah bilir diyoruz. Bunun Allah’a cehalet isnadıyla ne ilgisi var. Cehalet var olanın bilinmemesidir. Biz böyle bir şeyi savunmuyoruz ki… Kaldı ki Allah geleceği bilmez lafı da tehlikelidir. Çünkü Allah’ın gelecekte takdir ettikleri var, etmedikleri var. O muğlak kalıyor. Biz bundan bahsediyoruz. Biz, Allahu Teala imtihanı gereği kullarını serbest bırakmıştır. Son tercihlerini yaptıkları an bilir. Özetle budur yani… Eğer Allah ezelden beri olup biten her şeyi bilir derseniz siz şunu demiş oluyorsunuz. Bu öyle bir yönetmen ki film yaşandı ve bitti. Sinemaya gelmiş ama insanlar yeni gördüklerini zannediyorlar ama aslında Allah’a göre her şey yaşandı ve bitti. Hepimiz cennette ve cehennemdeyiz. Kimse sonunu değiştiremez. Dolayısıyla ilahi bir adalet değil, ilahi bir senaryodur. Aslında yaşanmış bir şeyleri oynuyoruz demektir. Hocam bir tane hocaya Allah benim şuanda ne olduğumu biliyor mu dedim. Biliyor dedi. Peki, kabirde ne olacağımı biliyor mu dedim. Biliyor dedi. Peki, mahşerde nasıl hesap vereceğimi biliyor mu dedim. Biliyor dedi. Peki, şu anda cennette bir ırmak kenarında ya da cehennemde bir çukurda mıyım, onu da biliyor mu dedim. Biliyor dedi. O zaman Hocam her şey yaşandı ve bittiyse ben daha niye buradayım? Ben burada ne yapıyorum? Zaten materyalist felsefe buradan vurur.

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Haksızlar mı?

Fehmi İlkay ÇEÇEN: Hatta Hocam Allah ezelden beri bilir demek şu tehlikeyi doğurur. İbni Arabi’nin Ayanı Sabite vardır. Biz Allah’ın zihninde zaten vardık diyor. 34:20 sn. atladı. Ezelden beri. Öyleyse ben ne zamandan beri varım? Ezelden beri. O zaman bende tanrı oldum. Bunlar düşünülmüyor. Arkadaşlar ben fazla uzatmayacağım. Sözü Hocama bırakacağım. Bu konuyla alakalı Allah’ın bilgisi ve imtihan arasındaki ilişki Kitap ve Hikmet Dergimizin 4. Sayısında 2014 yılında yazdım. Burada daha derin detayları görebilirsiniz.

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Siteden de bulabilirler.

Fehmi İlkay ÇEÇEN: Son olarak şunu ekleyeyim. Allahu Teala şöyle diyor. “İzheb ilâ fir’avne” “Firavuna git.” “innehû tağâ” “o azdı.” (Taha 24) “Fegûlâ lehû gavlel leyyinel leallehû yetezekkeru ev yahşâ” “Ona güzellikle söyle. Belki öğüt alır.” (Taha 44) Öğüt alacak mı diyor, almayacak mı diyor? Belki diyor. Allah belki der mi? E demiş. Belki diyor. Niye belki öğüt alır diyor? Henüz tebliğ ulaşmadığı için tercihte ortaya çıkmadı. Ortaya çıkış anıyla eş zamanlı bilir. Kuranı Kerim’de Şuara Suresinde bir başka ayette Allah şöyle buyuruyor. “fezhebâ biâyâtinâ innâ meakum mustemiûn” “Siz Firavuna gidin. Bende sizinle birlikte dinleyeceğim.” (Şuara 15) Ben zaten ne söyleyeceğini biliyorum. Gitmenize gerek yok diyebilirdi. Mesela Allah Firavun’un iman edeceğini bilseydi o zaman Musa (a.s) demeyecek miydi ya Rabbi bu kadar mucizeler verdin, bu kadar uğraştırdın bizi, bu kadar küfre sürükledi bu adamı… Yani neden bizi ona gönderdin? Zaten inanmayacakmış. Eğer inanacağını biliyorsa ilminin aksi gerçekleşti. Buda mümkün değil. Dolayısıyla Allah insanların eylemlerini ve tercihlerinin oluşumuyla eş zamanlı bilir. Şunu ilave edip bitiriyorum. Allahu Teala hepimizin nasıl yaşayacağını biliyorsa, önceden ilminde kayıtlıysa efendim biz yazdığını kabul etmiyoruz ama bildiğini kabul ediyoruz diyorlar. Ne değişti? İlim yazıdan daha önce gelir. Önce ilim olur zaten. Bir şey değişmiyor yani… Ha yazı demişsin ha önceden biliyor demişsin. İkisi de aynıdır. Allahu Teala ezelden sizin nasıl yaşayacağınızı biliyorsa… Mesela benim şu anda cennete gideceğimi biliyorsa ben ne kadar küfür işlersem işleyeyim sonumu değiştiremeyeceğim. Allah’ın bilgisinde yanılma ve şaşma meydana gelmeyeceğine göre o zaman siz hak ettiğiniz yere değil, ancak Allah’ın bildiği yere gideceksiniz. O zaman siz gideceğiniz yeri hak etmiş olmayacaksınız. Zaten bildiği yere gideceksiniz. Yani yönetmen öyle bir film ayarlamış ki katil o cinayeti işlemek zorunda, o adam orada ölmek zorunda… Şimdi siz filmdeki adamın özgür olduğunu söyleyebilir misiniz? Söyleyemezsiniz. O zaman Allah’ın ezelden beri bütün insan davranışlarını bildiğini iddia etmek imtihan mekanizmasını iptal etmektir. İnsanın özgürlüğünü elinden almaktır. Bizde kozmik bir oyunun içerisinde robot gibi Allah’ın bize önceden vermiş olduğu rolleri oynayan, o da yönetmen, her şey yaşandı ve bitti. Geliyoruz, geliyoruz Yahudilerin Allah gökleri ve yeri yaratıp istirahate çekildi sözlerine… Zaten her şey yaşandı ve bitti. Bu seferde Determinizm ortaya çıkıyor. Belirlemecilik… önceden belirlenmiş rolleri oynuyoruz. Siz kendinizi hür zannettiğiniz için hür olarak kendinizi düşünüyorsunuz. Hayır, öyle değil. Filmdeki adamda kendisini hür sanıyor ama değil. Biz çok iyi biliyoruz ki senaryoya göre bu adam bu adamı öldürecek. Yani arkadaşlar gördüğünüz gibi Allah ezelden beri biliyor demek pek çok felsefi problem ortaya çıkartır. Bu düşünceyi savunurken dikkatli olmak gerekir. Şüphesiz ki Allah mevcut olan her şeyi bilir. Oluşumuyla eş zamanlı bilir. Cehalet isnadı değildir. Onun ilminin nihayetsizliğini, sınırsızlığını ifade eder. Bence çok kolay kavranılması gereken bir konudur. Hocam bu kadarla iktifa edelim.

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Tabi Allahu Tealanın bilgisiyle ilgili çok sayıda ayet var. Ben Muhammed Suresinin 31. Ayetini kısaca okuyayım. “Ve lenebluvennekum” “Kesinlikle sizi çok zor bir imtihandan geçireceğiz.” “hattâ nağleme” “biz bilene kadar” İmtihanın sonucu önceden belli olsa böyle bir ifade olur mu? Neyi bilene kadar? “el mucâhidîne minkum” “İçinizden cihad edenleri…” Yani imtihan konusunda direnip… Çünkü o kötülükler hep bizim başımıza gelir. Adeta bizi yapmaya zorlar. Yan şeytan dedi ki şunu yap. Yapmadım. Öyledir. Herkeste kötülükler öylesine baskın olur ki onunla cihad etmek lazım. Yani ona karşı çok mücadele etmek lazım. Onu bilene kadar. “ves sâbirîne” “ve sabredenleri de” (Muhammed 31) bilecek. Sabır ne demek? Şartlar ne olursa olsun, mücadeleye devam demektir. “ve nebluve ahbârakum” “haberlerinizi ortaya çıkaralım.” (Muhammed 31) Bunu biz bilelim bir de insanlar bilsin. Millet görsün.

Burada az önce Fehmi güzel bir şey söyledi. Mesela Ramazanda oruç tutuyorum. Çok da susamışım, çok güzel bir su var. Benim bu suyu içip içmeyeceğimi Cenabı Hak önceden bilmez. Tamam doğru… Bakın şimdi Allahu Tealanın Şems Suresinde söylediği şeyler vardır. Sen suyu aldığın zaman Allah seni uyarır. Orada bak yapma diye uyarır. “Feelhemehâ fucûrahâ ve tagvâhâ” “Allah kişiye günahını ve takvasını ilham eder.” (Şems 8) Birçok yerde görürsünüz. İçemedim deyip bırakırlar. Bazıları da ne olursa olsun deyip içer. Allah’ın uyarısına cevaptır. Dolayısıyla hiç kimse diyemez ki ben bilmeden günah işledim. Bunu söyleyemez. Allah o son uyarıyı yaptığı için –onların hepsi de kayda geçer- yarın ahirette diyemeyecek ki ya rabbi ben o an kendimde değildim diyemez. Onun için bunun bir örneği de… Kuranı Kerim’de Allah her şeye bir örnek verir. Yusuf (a.s) kıssası… Yusuf genç, gelişmiş bir delikanlı… Züleyha güzel bir kadın… Kapıları kapatıp Yusuf’a gel diyor. Yusuf’un canının onu çekmemesi imkansızdır. Burada Allah bunu söylüyor. “Ve legad hemmet bihî” “Kadın ona karşı tam bir kararlılık içindeydi.” “ve hemme bihâ” “Yusuf’da ona karşı kararlı olacaktı.” Yusuf’un da canı o kadını çekiyordu. “lev lâ er raâ burhâne rabbih” “Rabbinin burhanını görmeseydi.” O burhan ne? Az önce suyu içerken içme diye uyarı… Son anda Cenabı Hak Yusuf’u (a.s) uyarıyor. Burhan bu… Kesin delil oluyor. Eğer yaparsa yarın ahirette bunun hesabını verir. Dünyada da verir. Ondan sonra niye? “kezâlike linasrife anhus sûe” “Ondan bu kötülüğü gidermek için onu uyardık.” Aslında sadece onu değil. Allah herkesi uyarıyor. “vel fahşâé’” “ve fuhşu” Üzerinde hem kir olacaktı hem de Allah’a karşı fuhuş işlemiş olacaktı. “innehû min ıbâdinel muhlasîn” “Çünkü o bizim samimi kullarımızdandır.” (Yusuf 24) Samimi olduğu için de o uyarıya uydu. Ama uymayabilirdi de… Dolayısıyla siz çevrenize bakın. Birçok insan vardır. Mesela adam birisini öldürmeyi kafaya koyar. Belki aylarca, yıllarca fırsat kollar. Tam fırsat çıkar. Tabancayı alnına doğrultur. Allah’tan bulsun deyip tetiği çekemez. Çünkü Cenabı Hak son anda ciddi bir uyarıda bulunur. Bu herkes için söz konusudur. Allah yardımcımız olsun.

Burada bir de şey var. Kader anlayışına yönelenler maalesef Kuranı Kerim’in ayetlerini de kendilerine göre anlamlandırmışlardır. Şimdi Aydın Hoca’dan o ayetlerden birisini dinleyeceğiz.

Aydın MÜLAYİM: Kader denince bizim oralarda da Azerbaycan olsun, Kafkaslarda olsun… Geleceği bilmez, gaybı bilmez o hoca mı derler yani… Buna ek olarak bir de…

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Yani beni oralarda da mı meşhur etmişler?

Aydın MÜLAYİM: Hocam olmadığınız kadar meşhur oldunuz orada… Buna ek olarak da bir de kader inkarcıları diye bir iftira daha atıyorlar. Bu asla doğru değil, bunların hiçbiri yani… Allah’ın kitabında söylediği kaderi inkar etmek zaten küfürdür. Biz Hocamında söylediği gibi Kuranı Kerim’de belirttiği kader ölçüdür. Fakat bu ölçüyü taşıranlar yani Allah’ın yapmadığını Allah’a yaptıranlar, yazmadığını Allah’a yazdıranlar, bilgisini yaratmadığını yaratanlar… Allah ezelden yazmıştı, çizmişti, her şey olmuştu, bitmişti. Cehennemlik cehennemde, cennetlik cennette… Bu gibi kader inancına… Yani Mecusilerin, müşriklerin, Hrıistiyan ve Yahudilerin inandığı kader inancından biz sizi uzak tutmaya çalışıyoruz. Biz bu kaderi inkar ediyoruz. Allah’ın kitabında belirttiği kaderi biz gerçekte kaderi biz kabul ediyoruz. Fakat sizin kabul ettiğiniz ölçüyü kaçırmış, yani Allah’ın koyduğu bir kaderi kaçırmış, başka kendinizden uydurduğunuz müşriklerin inandığı bir yazıya, bir kadere inanıyorsunuz. Ki bu kaderi Kuranı Kerim’in hiçbir yerinde bulamazsınız. Neden kaderi imanın altıncı şartı olarak dayatıyorlar? Madem hadisleri de… Bizi hadis inkarcısı olarak görüyorlar. Madem hadisleri kaynak olarak gösteriyorsunuz. Neden sahih hadisleri delil almadan… Burada altıncı şartı yoktur, beş şartı var. Altıncı şartı ne Buhari’de, ne Müslim’in sahihinde… Sadece Müslim’in Müdrek yani hadise ilave katılmış, ravisi ortadan çıkarılmış bir hadisi kabul ederek imanın bir şubesi olarak, altıncı şartı olarak kader inancını koymuşsunuz ki koymakla da bir kenara bu kader inancı müşriklere has bir kader inancıdır, müminlere has bir kader inancı değildir. Bu kader inancından da yola çıkarak meallerde de bazı tahrifler yapmışlardır. Bu tahriflerden birisi Araf Suresi 179. Ayettir. Diyanetİn Mealine göre bu ayetin meali şöyledir. “Andolsun biz, cinler ve insanlardan, kalpleri olup da bunlarla anlamayan, gözleri olup da bunlarla görmeyen, kulakları olup da bunlarla işitmeyen birçoklarını cehennem için var ettik.” Yani biz insanlardan ve cinlerden cehennem için var ettik, yarattık diye meal veriyorlar. Bunu okuyan her kim olursa olsun… Mesela ben Kuran’da Din Adamları tezimi araştırırken kiliseye gitmiştim. Fehmi gibi bizde ara sıra oraya gittik. Kilisenin bir görevlisi aramızda konuşurken sizin Allah’ınız zalim bir Allah’tır dedi. Neden böyle söylüyorsun dedim. Aynen bu ayeti okuyarak “Sizin kitabınızda ‘Andolsun insanların ve cinlerin çoğunu cehennem için yarattım’ diye yazıyor dedi. Birçok meallerde böyle görebilirsiniz.

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Diyanet Mealinden ayetin mealini tam oku.

Aydın MÜLAYİM:Andolsun biz, cinler ve insanlardan, kalpleri olup da bunlarla anlamayan, gözleri olup da bunlarla görmeyen, kulakları olup da bunlarla işitmeyen birçoklarını cehennem için var ettik. İşte bunlar hayvanlar gibi, hatta daha da aşağıdadırlar.  İşte bunlar gafillerin ta kendileridir.

Farklı mealleri de okudum. Orada da yarattık, var ettik şeklinde geçiyordu. Zerae kelimesi halaka olarak anlamlandırılarak meal veriliyor. Ziraat kelimesi Türkçede geçmiş bir kelimedir. Yani bir yetiştirmek… Ekiyorsun. Ondan öyle çıkıyor. Çoğalmak anlamına da geliyor. Halaka yaratmak anlamına da geliyor ama burada cümle içerisindeki sanki kelimesi de…

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Türkçe yetiştirmek manasına gelir.

Aydın MÜLAYİM: Çünkü burada Allahu Teala cümle içerisinde anlaşılır. Onların gözleri var, görmüyorlar. Yani mecazen öyle söyleniyor. Yoksa anlamı direk var olarak değildir. Yani biz yarattık, onlar öyle yetiştiler. Yani ortaya cehennemlik olarak çıktılar. Biz onları önceden cehennemlik olarak yarattık demiyor ki… Bu gibi mealler verilerek kendilerinin zihninde olan kader anlayışını Kuran’a da veriyorlar. İmam Ali’nin çok önemli bir sözü var. Bunu söyleyip bitireyim. İmam Ali kadercilere şöyle diyor. “Vay senin haline ey Şam’lı…” Bu Emevilerinde bu inançta bir payı var.  Emevilerden gelme bir inançtır. “Vay senin haline ey Şam’lı… Sen kaza ve kaderi önceden yazıldı, çizildi mi zannediyorsun? Eğer senin düşündüğün gibi olsaydı sevap ve günah, emir ve yasaklar boşuna olurdu. Bu sözler putperest ve şeytan dostlarının sözleridir.

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: İmam Ali’nin sözü her şeyi özetledi. Allah onlardan razı olsun. İmam Maturdi’nin Kitabut Tevhid isimli kitabının tercümesi var zannediyordum ama bu tercüme değilmiş. Maturidi bu kitabın 488. Sayfasında şöyle diyor. “Kader iki çeşittir. Birincisi her şeyin ortaya çıkarıldığı ölçüdür.” Mesela her birimizin değişik ölçüleri vardır. Hiç birimizin hiçbir şeyi diğerine benzemez. Saçınızın bir telini alsalar tahlil ederler. İşte bu Abdülaziz BAYINDIR’a aittir derler. Ondan dolayı telefonlarda parmak iziyle telefonu açıyoruz. Bir başkasının parmağını kabul etmiyor. Yüz de aynı şekilde… İşte bu Allah’ın yarattıklarına koyduğu ölçüdür. İmam Maturidi bunu diyor. Bu tamamen Kuranı Kerim’de Allah’ın bildirdiği gibidir. “İnnâ kulle şey’in halagnâhu bigader” “Biz her şeyi bir ölçüye göre yaratmışızdır.” (Kamer 49) 50:14 sn. anlaşılmıyor. açıklamış. “Bir şeyin hayırlı şerli, faydalı zararlı, güzel çirkin, hikmetli değersiz, şeklinde olmasıdır. İşte bu “İnnâ kulle şey’in halagnâhu bigader” demesidir.” Burada bu ayeti de koymuş. Allah her şeyi bir ölçüye göre yarattık diyor ya… İşte kaderin iki anlamından birisi o ölçüdür diyor. Burada gördünüz mü? Yanlış bir şey var mı? Kadir de bizde gücü yeter diye tercüme ederler. En eski sözlüklerden olan Ragıp el İsfehani’nin sözlüğünde ‘Kadir demek her şeye ölçü koyar demektir’ diyor. Ölçü koymak zaten üst iradenin yapabileceği bir şeydir. “Kaderin ikinci anlamı bir şeyin durumunu ortaya koymaktır.” Mesela sizi çok iyi kabiliyetlerle yaratmıştır ama o kabiliyetlerinizi nerede kullanıyorsunuz? Şurada kullanırsan şu olur, burada kullanırsan bu olur diye önünüze bir takım ölçüler çıkarıyor. Belli zamanda belli yerlerde… Mesela Ramazanda orucu tutma ölçüsünü koymuş, beş vakitte namazı kılma ölçüsünü koymuş, onu dışına almama ölçüsünü koymuş, şunu ye şunu yeme diye bir takım ölçüler koymuş. Onu da zaman, mekan, hak, batıl… Allah şu haktır, batıldır demiş. Ölçüler koymuş. Sevabı ve günahı… Şunu şöyle yaparsan sevap, böyle yaparsan günah olur demiş. İşte bu Resulullahtan gelen diyor. “Cebrail’in (a.s) Resulullaha imanı sorduğunda…” Müslim’de geçer. Cibril gelip Resulullaha kaderi sordu. Orada da şöyle demiş. “Hayrihi ve şerrihi min Allahu Teala…” Bize de ezberletirler. “ve bil kaderi hayrihi ve şerrihi min Allahu Teala…” “İşte bunun anlamı da odur” diyor. Yani o koyduğu şeyleri… Mesela zamanı dilimlere ayırmış. Sabah namazını şu saatte, öğle namazını şu saatte, akşam namazını şu saatte… Şunu yaparsan helal, şunu yapmazsan haram… Şöyle yaparsan şu, böyle yaparsan bu… Bir çeşit kanun koymak gibi yani… İşte kaderin hayrını da şerrini de… Yani ölçüyü koymuş. Mesela abdest alma şöyle şöyle olur. Ben yüzümü yıkamayacağım, ensemi yıkayayım dedin mi olmaz. “İşte Hayrihi ve şerrihi min Allahi Teala’nın anlamı budur.” Kadere iki tane mana verdi. 1- Allah yarattığı her şeye ölçü koymuştur. 2- O yarattığı şeylerin kullanımı içinde bir kural koymuştur. Mesela bizi bu ölçülerde yarattı. Bir de bize yaşama kuralı belirtti. İşte şunu şöyle yaparsan hayırlı, böyle yaparsan şerli… “İşte Rasulullah’ın anlattığı kader budur” diyor. Bu İmam Maturidi’nin söylediği kaderdir. Diyanet Vakfının yayımladığı kitapta 488. Sayfada bunu anlatıyor. Peki, kendilerini Maturidi sayan… Dersin başında Ömer Nasuhi BİLMEN’in Büyük İslam İlmihalini gösterdim. Bu Büyük İslam İlmihalinde kaderi anlatıyor. Ve Maturidi akidesine göre anlatıyor. “Herhengi bir şeyin muayyen bir vech ile vücuda gelmesini Cenabı Hakkın ezelde dilemiş olmasına kader denir.” İmam Maturidi böyle bir şey söyledi mi? İki şekilde dedi. Allah beni yaratırken ölçülerimi belirlemiş. Bu bir kaderdir. Peki… Mesela babamı ben seçmedim. Annemi de ben seçmedim. Türk olmayı da ben seçmedim. Şu tarihte doğmayı da ben seçmedim. Özelliklerimi, tamam. Yarattıktan sonra da kurallar koymuş. Şöyle yaparsan sevap, böyle yaparsan şu… O da bir kader… Yani kanun… İmam Maturidi bu iki şekilde anlattı. Kuran’a aykırı bir tarafı var mı? Ama Büyük İslam İlmihali ne diyor? “Herhengi bir şeyin muayyen bir vech ile vücuda gelmesini Cenabı Hakkın ezelde dilemiş olmasına kader denir.” Nerede var bu? Ne bir ayette var, ne bir hadiste var…

Fehmi İlkay ÇEÇEN: Hocam herhangi bir şeklin içerisine Allah’a küfretmek giriyor mu? Giriiyor. O zaman benim Allah’a küfretmemi Allah ezelde kendisi mi istedi?

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Haşa…

Fehmi İlkay ÇEÇEN: Böyle bir şey olabilir mi?

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Görüyorsun işte bak… Bu Maturidi mezhebi… Sık sık eski ulemayı tenkit ediyoruz. Ama bizim elimizde başka bir şey yok. İmam Maturidi’nin kitabı ortaya çıkana kadar İmam Maturidi’nin de Büyük İslam İlmihalinde yazıldığı şekliyle söylediğini zannediyorduk. Ne yapabiliriz ki… Başka bir şey söylesek adam elinde delil var mı diyecek… Ondan sonra “Hak Tealanın böylece dilemiş olduğu herhangi bir şeyi zamanı gelince meydana getirmesine kaza denir.” Ezelde dediği zaman bilinmiyor. Ne kadar geri gidersen git. İmam Maturidi bir şey daha söylüyor. Şu an yerini hatırlayamadım. “İnsanı böyle kabul ederseniz Allah’a ortak koşmuş olursunuz” diyor. O da Allah gibi olur. Tevhide aykırıdır diyor. Böyle dedi diye sen İmam Maturidi’ye mal ediyorsun. Ne yapsın? Aynen İsa (a.s) gibi ahirette sen mi dedin beni ilah yapın diye dediği gibi… İmam Maturidi’ye sen mi bunları söyledin diyecek. Ne diyecek? Ya rabbi sen biliyorsun ki ben bunu söylemedim diyecek. Ama bu adamlar Maturidi mezhebinden olduklarını düşünüyorlar. Büyük İslam İlmihalinde, “Mesela herhangi bir insanın filan günde vücuda gelmesini Hak Tealanın ezelde dilemiş olması bir kaderdir.” Allah böyle bir şeyin olmadığını İnsan Suresinde söylüyor. Allah bunu Ali İmran Suresinin 6. Ayetinde söylüyor. İnsanı ana rahmindeyken belirledik diyor. Sen ezeli nereden çıkardın? Senin Kuran’dan ne alakan var? Buna bir de iman esası diyorsun. Ondan sonra şöyle deniyor. “Allah’ın bilmesi bizi sorumluluktan kurtarmaz” diyorlar. Sonra da şöyle diyorlar. “Hangi mümkün bir şeydir ki Allahu Teala takdir ettiği halde vücuda gelmesin.” Peki, ben neyim o zaman? Allah niye bu kadar nebileri, kitapları gönderiyor? Şunu yap bunu yapma diyor? “Ve hangi bir şeydir ki Hak Teala dilemediği halde vücuda gelebilsin.” Kuranı Kerim’i açalım. Allah dilemediği halde vücuda geliyor mu? Dilediği halde vücuda gelmiyor mu? Nisa Suresi 26. Ayeti açalım. Hatta buradan Ömer Nasuhi BİLMEN’in Allah’ın iradesi ile ilgili kısmı ben size okuyayım. “Allahu Teala yaratacakları şeyi bu irade sıfatıyla kendi hikmetine göre birer vech ile tahsis buyurur. Onun irade buyurduğu şey mutlaka olur.” Görüyor musunuz? Allah’ın irade ettiği mutlaka olur diyor. Az önce kader tanımı İmam Maturidi’ye % 100 aykırıydı. Ama Büyük İslam İlmihalinde Maturidi’nin görüşü diye geçti. Şimdi de Allah’ın irade sıfatı ile ilgili Allah’ın irade ettiği mutlaka olur diyor. Bakalım Allah ne diyor? Nisa Suresi 26. Ayeti açalım. “Yurîdullâhu liyubeyyine lekum” “Allah her şeyi size açık açık ortaya koymayı irade eder.” İrade ettiği için nebi göndermiş, tebliğ etmiş ama anlamak istemiyorsan çeker, gidersin. Allah’ın irade ettiği mutlaka olur dendiği zaman herkes Kuranı Kerim’i açık açık öğrenmiş olması lazım değil mi? “ve yehdiyekum sunenellezîne min gablikum” “Allah irade eder ki sizi sizden öncekilerin doğru yollarına yönlendirsin.” Önceki iyi kişiler gibi olmayı irade eder. Büyük İslam İlmihalinde ne dedi? Allah’ın irade buyurduğu şey mutlaka olur dedi. Oluyor mu, herkes doğru yola mı giriyor? “ve yetûbe aleykum” “sizin tevbenizi kabul etmek ister.” Tamam. Herkes tevbe ediyor mu? “vallâhu alîmun hakîm” (Nisa 26) Peki, Allah’ın iradesine muhalif irade olur mu? Büyük İslam İlmihaline göre mümkün değil. Ama Kuranı Kerim’e bakın. “Vallâhu yurîdu ey yetûbe aleykum” “Allah irade eder ki sizin tevbenizi kabul etsin.” Sizin yüzünüze baksın. Ama “ve yurîdullezîne yettebiûneş şehevâti” “Şehvetlerine uyanlar da şunu irade ederler.” “en temîlû meylen azîmâ” “Büyük bir şekilde yoldan sapasınız.” (Nisa 27) Allah’ın iradesine muhalif irade var mıymış? Peki, kardeşim bakın bu Ömer Nasuhi BİLMEN’in Büyük İslam İlmihali… Size de baştan söyledim. Bu konuda yazılmış en iyi kitaplardandır. Ama bu geleneksel din anlayışı nedir Allah aşkına? Bakın size bir ayet daha okuyacağım ve dersi bitireceğim. İmam Maturidi nasıl mana vermiş, bunlar nasıl mana vermişler? Diyanet İşleri Mealinin son mealinden Enam Suresi 148 ve 149. Ayetler… “Putperestler diyecekler ki…” Putperest derken neyi anlarsınız? Puta tapan… Hiç gördünüz mü, var mı öyle bir adam? Gören var mı? Ayet öyle mi diyor Allah aşkına? “Müşrikler diyecekler ki” Müşrik nedir? Yani birisi Allah şöyle demiştir diye Allah adına laf söylüyor. İşte müşrik odur. Kendini ilah yerine koymuştur. Bu duruma göre kimler müşrik oluyor? Burada putperest kelimesini nereden buldun da Allah’ın kitabına koydun?

Fehmi İlkay ÇEÇEN: Hocam Türkçeye çevirecekken Farsçaya çevirmiş. O da yanlış çevirmiş.

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Puta tapmak başka müşrik başka… Bizde şirk koşma dedin mi sadece Mekke anlaşılır. Her şeyin üstünü kapatmışlar. Mekke müşrikleri anlaşılıyor. “Putperestler diyecekler ki Allah dileseydi ne biz ortak koşardık ne de atalarımız… Hiçbir şeyide haram saymazdık.” İşte buna dikkat edin. “Allah dileseydi ne biz ortak koşardık, ne de atalarımız… Hiçbir şeyi haram saymazdık.” “Onlardan öncekilerde aynı şekilde yalanladılar. Ve sonunda azabımızı tattılar.” Neyi yalanladılar? Yalan söylediler. Yalanladılar değil. Biraz sonra bunun yalan söyleme olduğunu ayetten göreceğiz. Yalanlamak için ortada bir şey olması lazım. “De ki, yanınızda bize açıklayacağınız bilgi mi var? Siz zandan başka bir şeye uymuyorsunuz. Siz sadece temelsiz bir tahminde bulunuyorsunuz.” Temelsiz bir tahmin yalan söylemek değil midir? O yalanlama mıymış, yalan söylemek miymiş? Ayet kendi kendini şey yapıyor. Bakın yani Diyanetin son meali… Müslümanların acınası halini görüyorsunuz. İnşallah Allah onları Müslüman kabul eder. İyi niyetli olarak söylüyoruz. Yukarıda “Putperestler diyecekler ki Allah dileseydi ne biz ortak koşardık, ne de atalarımız” dedi. Enam Suresi 149. Ayette “Deki kesin delil ancak Allah’ındır.” Hiç şüphesiz. Peki, “Allah dileseydi hepinizi doğru yola iletirdi.” Adamlar yalan mı söylemiş?

Fehmi İlkay ÇEÇEN: Demek onların müşrik olmasını Allah dilemiş, onlarda 01:05:03 01:05:04 sn. arası anlaşılmıyor.

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: “Diyecekler ki Allah dileseydi ne biz ortak koşardık ne de atalarımız…” Allah sizin sözünüz yalan dedi. Ondan sonra “De ki kesin delil ancak Allah’ındır. Allah dileseydi elbette hepinizi doğru yola getirirdi.” Onlar ne dedi?

Fehmi İlkay ÇEÇEN: Allah böyle istedi biz ne yapalım?

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Ya kardeşim bu söz Allah’ın sözü olur mu? Yukarıda söylediğini aşağıda yalanlayacak… Bu da Kuranı Kerim’in meali olacak. Ragıp el İsfehaninin sözlüğünde var. Vefat tarihi 425’tir. Bir de İmam Maturidi’nin kitabında var. Bu ayetlerde şae fiili var. Şae fiili bir de erade fiili vardır. Şae fiilinin mastarı şey etmektir. Şey de varlık manasına gelir. Allah’ın şey etmesi bir şeyi var etmesidir. İnsanın şey etmesi de bir şeyi yapmasıdır. Bunu Ragıp el İsfehani’nin sözlüğünde anlatıyor. Medine’ye en son gidişimde Arap dilinde bir kelimenin mastarıyla şimdiki zaman ve geçmiş zaman kiplerinin kullanımı arasında temel anlam farkı olur mu dedim. Öyle şey mi olur Allah’ını seversen, bizimle dalga mı geçiyorsun dediler. Peki, şae fiilinin mastarı nedir dedim. Meşiyettir dediler. Bu Arap dilinde olmayan bir kelimedir. Meşiyet nedir dedim. Meşiyet kıyasi mastar dediğiniz yani bir takım kurallara göre oluşturulmuş mastar değil mi dedim. Evet dediler. O zaman fiilin mastarı olur mu dedim. Olmaz ya dediler. O zaman şae’nin mastarı şey dediler. Yani kökü şey… Peki, mastar olarak anlamı ne olur? Var etmek olur dediler. O zaman şae ne demek? Var etti demektir. Allah var etti mi… Bir insanın içinde imanı Allah var edecek olsa herkes mümin olur. Allah var eder ama senin yapmandan sonra var eder. İmam Maturidi bu kitabında da yazmış. “Ma şaallahu kanu ma lem yeşau lem yekun” “Allah bir şeyi var ederse olur, var etmezse olmaz. Ondan sonra siz şae’ye hangi manayı veriyorsunuz dedim. İrade manası dediler. Peki, mastarı şey olan bir fiile irade anlamı verilebilir mi dedim. Yok ya olmaz dediler. Ya biz bunları hiç düşünmedik dediler. Biz de aynı… Çünkü çocukluktan şartlandırıyorlar. Hiç düşünmüyorsunuz. 3. Asırdan İmam Maturidi’nin yaşadığı asırdan daha öncesinden kader inancını millete yutturmak isteyenler kelimenin anlamını bozmuşlar. Peki, İmam Maturidi bu ayete ne mana veriyor? Ondan sonra dersi bitiriyorum. “Seyegûlullezîne eşrakû” “Şirke düşmüş olanlar şöyle derler.” “lev şâallâhu mâ eşraknâ ve lâ âbâunâ” “Allah bizim müşrik olmamamızı tercih etseydi bizde müşrik olmazdık, babalarımızda…” “ve lâ harramnâ min şeyé’” “Hiçbir şeyi de haram kılmazdık.” Allah beni erkek yaratmayı tercih etti mi? Ben ne kadar istesem kadın olamam değil mi? Burada hanımlar var. Ne kadar isteseler de erkek olamazlar. Onların tercihi değil ki… Allah bizi mümin yapmayı tercih etseydi… Allahu Teala burada “kezâlike kezzebellezîne min gablihim” “Öncekilerde böyle yalan söylediler.” Allah bunu önceden takdir etmez. Allah insanı önceden müşrik ya da kafir yapmaz. O tarafı sen tercih edersin sonucunu yaratır. “hattâ zâgû beé’senâ” “Bizim cezamızı tadana kadar böyle söylediler.” (Enam 148) İblis de öyle yaptı. Kendi yoldan çıktı Allah’a ne dedi? “febima ağveyteni” “beni yoldan çıkardın” (Araf 16) dedi. Kendi çıkmıyor da Allah çıkarmış oluyor. Hani öğretmen beni sınıfta bıraktı demek gibi… “gul hel ındekum min ılmin fetuhricûhu lenâ” “Elinizde bir ilim var mı ki çıkarıp bize gösteresiniz?” Peki, eğer Allah yapsaydı var demezler miydi? Arkasından “ben dileseydim hepinizi yola getirirdim” dese ya… İşte senin sözün derlerdi. “in tettebiûne illez zanne ve in entum illâ tahrusûn” “siz sadece zanna uyuyorsunuz. Siz sadece atıyorsunuz.” (Enam 148)  O zaman kader inancı zanna uymak ve atmaktır. Yani geleneksel inanç… İmam Maturidi’nin bu kitapta tarif ettiği kader inancında hiçbir pürüz yok. Dört dörtlüktür. Kuranı Kerim’de anlatılan inançtır. “Gul felillâhil huccetul bâliğah” “De ki huccetil baliğa Allah’a mahsustur.” “felev şâe” “Eğer tercihi Allah yapsaydı” Beni erkek, şuradakileri hanım, benim annemi babamı başkası, sizin annenizi babanızı başka tercih eden Allah’tır. Sizin Müslüman olup olmamanızla… İnançlarınızla ilgili tercihi ben yapsaydım. Size bırakmasaydım. Bu İmam Maturidi’nin verdiği manadır. “felev şâe” “Eğer tercihi Allah yapsaydı” “lehedâkum ecmeîn” “Hepinizi yola getirirdi.” (Enam 149) Niye biriniz mümin biriniz kâfir olsun ki? Ama tercihi size bırakmıştır. Peki, burada bir yanlışlık var mı? İmam Maturidi’nin verdiği mana bu… Ama ben o kadar tefsire baktım. Bakmadığım tefsir herhalde kalmamıştır. Belki kalabilir. İmam Maturidi’den başka bu ayete doğru mana veren birisini görmedim. Bir de Ragıp el İsfehani’nin el müfredatı… Bu tür konularda kelimenin anlamını doğru vermiş. Ama sözlüklerde de bozmuşlar. Her tarafta da bozmuşlar. Niye? Çünkü bir insan geleneksel manada kadere inanıyorsa o adama hiçbir şey yaptıramazsın. Başarılı olduğu zaman kendinin, olmadığı zaman fatura Allah’a çıkarılır.

Aydın MÜLAYİM: Tüm bunlar Hocam kendi yaptıklarını Allah’a fatura etmek için böyle bir kader teorisi ortaya koymuşlar. Allah önceden yazmış, çizmiş, bitmiş.

Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR: Peki, şimdilik teşekkür ederiz.

Tüm Kur'an Sohbetleri
# İçerik Adı Yayınladığı Tarih Görüntülenme
1 Kehf Suresi 83-102. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 10 Aralık 2024
2 Kehf 60-82 – Musa-Hızır Kıssası Işığında Meleklere İman | Kur’an Sohbetleri 3 Aralık 2024
3 Kehf Suresi 60-82. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 26 Kasım 2024
4 Kehf Suresi 54-59. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 19 Kasım 2024
5 Kehf Suresi 50-53. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 12 Kasım 2024
6 Kehf Suresi 47-49. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 5 Kasım 2024
7 Kehf Sûresi 45-46. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 29 Ekim 2024
8 Kehf Suresi 32-44. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 22 Ekim 2024
9 Kehf Suresi 27-31. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 15 Ekim 2024
10 Kehf Suresi 22-26. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 8 Ekim 2024
11 Kehf Suresi 19-21. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 1 Ekim 2024
12 Kehf Suresi 16-18. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 24 Eylül 2024
13 Kehf Suresi 9-15. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 17 Eylül 2024
14 Kehf Suresi 1-8. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 10 Eylül 2024
15 İsra Suresi 110-111. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 3 Eylül 2024
16 İsra Suresi 100-108. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 27 Ağustos 2024
17 İsra Suresi 97-104. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 20 Ağustos 2024
18 İsra Suresi 89-96. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 13 Ağustos 2024
19 İsra Suresi 85-88. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 6 Ağustos 2024
20 İsra Suresi 82-84. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 30 Temmuz 2024
21 İsra Suresi 78-81. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 23 Temmuz 2024
22 İsra Suresi 76-77. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 16 Temmuz 2024
23 İsra Suresi 73-75. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 9 Temmuz 2024
24 İsra Suresi 66-72. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 2 Temmuz 2024
25 İsra Suresi 61-65. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 25 Haziran 2024
26 İsra Suresi 58-60. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 11 Haziran 2024
27 İsra Suresi 55-57. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 4 Haziran 2024
28 İsra Suresi 53-54. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 28 Mayıs 2024
29 İsra Suresi 45-52. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 21 Mayıs 2024
30 İsra Suresi 40-44. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 14 Mayıs 2024
31 İsra Suresi 36-39. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 7 Mayıs 2024
32 İsra Suresi 34-35. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 1 Mayıs 2024
33 İsra Suresi 33. Ayet | Kur’an Sohbetleri 23 Nisan 2024
34 İsra Suresi 32. Ayet | Kur’an Sohbetleri 16 Nisan 2024
35 İsra Suresi 26-31. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 9 Nisan 2024
36 İsra Suresi 23-25. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 3 Nisan 2024
37 İsra Suresi 18-22. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 26 Mart 2024
38 İsra Suresi 16-17. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 19 Mart 2024
39 İsra Suresi 13-15. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 12 Mart 2024
40 İsra Suresi 12. Ayet | Kur’an Sohbetleri 5 Mart 2024
41 İsra Suresi 9-11. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 27 Şubat 2024
42 İsra Suresi 4-8. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 20 Şubat 2024
43 İsra Suresi 2-3. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 13 Şubat 2024
44 İsra Suresi 1. Ayet | Kur’an Sohbetleri 6 Şubat 2024
45 Nahl Suresi 124-128. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 30 Ocak 2024
46 Nahl Suresi 119-123. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 23 Ocak 2024
47 Nahl Suresi 114-118. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 16 Ocak 2024
48 Nahl Suresi 110-113. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 9 Ocak 2024
49 Nahl Suresi 103-109. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 2 Ocak 2024
50 Nahl Suresi 101-102. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 26 Aralık 2023
51 Nahl Suresi 94-100. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 19 Aralık 2023
52 Nahl Suresi 93. Ayet | Kur’an Sohbetleri 12 Aralık 2023
53 Nahl Suresi 90-93. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 5 Aralık 2023
54 Nahl Suresi 83-89. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 28 Kasım 2023
55 Nahl Suresi 77-82. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 21 Kasım 2023
56 Nahl Suresi 72-76. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 14 Kasım 2023
57 Nahl Suresi 68-71. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 7 Kasım 2023
58 Nahl Suresi 65-67. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 31 Ekim 2023
59 Nahl Suresi 60-64. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 24 Ekim 2023
60 Nahl Suresi 56-59. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 17 Ekim 2023
61 Filistin-İsrail Savaşı | Kur’an Sohbetleri 10 Ekim 2023
62 Nahl Suresi 51-55. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 3 Ekim 2023
63 Nahl Suresi 45-50. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 26 Eylül 2023
64 Nahl Suresi 41-44. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 19 Eylül 2023
65 Nahl Suresi 38-40. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 12 Eylül 2023
66 Nahl Suresi 35-37. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 5 Eylül 2023
67 Nahl Suresi 30-34. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 29 Ağustos 2023
68 Nahl Suresi 24-29. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 22 Ağustos 2023
69 Nahl Suresi 15-23. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 15 Ağustos 2023
70 Nahl Suresi 9-14. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 8 Ağustos 2023
71 Nahl Suresi 5-8. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 1 Ağustos 2023
72 Nahl Suresi 3-4. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 25 Temmuz 2023
73 Nahl Suresi 1-2. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 18 Temmuz 2023
74 Hicr Suresi 88-99. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 11 Temmuz 2023
75 Hicr Suresi 85-87. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 4 Temmuz 2023
76 Hicr Suresi 61-77. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 13 Haziran 2023
77 Hicr Suresi 51-60. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 6 Haziran 2023
78 Hicr Suresi 45-50. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 30 Mayıs 2023
79 Hicr Suresi 43-44. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 23 Mayıs 2023
80 Hicr Suresi 28-42. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 16 Mayıs 2023
81 Hicr Suresi 26-27. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 9 Mayıs 2023
82 Hicr Suresi 19-25. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 2 Mayıs 2023
83 Hicr Suresi 14-18. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 25 Nisan 2023
84 Hicr Suresi 6-13. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 18 Nisan 2023
85 Hicr Suresi 1-5. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 11 Nisan 2023
86 İbrahim Suresi 42-52. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 4 Nisan 2023
87 İbrahim Suresi 35-41. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 28 Mart 2023
88 İbrahim Suresi 28-34. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 21 Mart 2023
89 İbrahim Suresi 22-27. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 14 Mart 2023
90 İbrahim Suresi 18-21. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 7 Mart 2023
91 İbrahim Suresi 9-17. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 28 Şubat 2023
92 İbrahim Suresi 5-8. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 21 Şubat 2023
93 İbrahim Suresi 1-4. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 14 Şubat 2023
94 Rad Suresi 41-43. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 7 Şubat 2023
95 Rad Suresi 38-40. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 31 Ocak 2023
96 Rad Suresi 36-37. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 24 Ocak 2023
97 Rad Suresi 33-36. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 17 Ocak 2023
98 Rad Suresi 30-32. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 10 Ocak 2023
99 Rad Suresi 26-29. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 3 Ocak 2023
100 Rad Suresi 19-25. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 27 Aralık 2022
101 Rad Suresi 17-19. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 20 Aralık 2022
102 Rad Suresi 15-16. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 13 Aralık 2022
103 Rad Suresi 11-14. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 6 Aralık 2022
104 Rad Suresi 6-10. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 29 Kasım 2022
105 Rad Suresi 1-5. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 22 Kasım 2022
106 Yusuf Suresi 105-111. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 15 Kasım 2022
107 Yusuf Suresi 96-104. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 8 Kasım 2022
108 Yusuf Suresi 87-95. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 1 Kasım 2022
109 Yusuf Suresi 77-86. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 25 Ekim 2022
110 Yusuf Suresi 67-76. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 18 Ekim 2022
111 Yusuf Suresi 58-66. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 11 Ekim 2022
112 Yusuf Suresi 43-57. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 4 Ekim 2022
113 Yusuf Suresi 36-42. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 27 Eylül 2022
114 Yusuf Suresi 30-35. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 20 Eylül 2022
115 Yusuf Suresi 23-29. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 13 Eylül 2022
116 Yusuf Suresi 7-22. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 6 Eylül 2022
117 Yusuf Suresi 1-6. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 30 Ağustos 2022
118 Kur’an’da İman Esasları | Kur’an Sohbetleri 23 Ağustos 2022
119 Hud Suresi 118-123. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 16 Ağustos 2022
120 Hud Suresi 116-117. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 9 Ağustos 2022
121 Hud Suresi 114-115. Ayetler – Namazların Birleştirilmesi 2 Ağustos 2022
122 Hud Suresi 109-113. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 27 Temmuz 2022
123 Hud Suresi 96-104. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 5 Temmuz 2022
124 Hud Suresi 84-95. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 28 Haziran 2022
125 Hud Suresi 69-83. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 21 Haziran 2022
126 Hud Suresi 61-68. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 14 Haziran 2022
127 Hud Suresi 50-60. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 7 Haziran 2022
128 Hud Suresi 36-49. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 31 Mayıs 2022
129 Hud Suresi 25-35. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 25 Mayıs 2022
130 Hud Suresi 18-24. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 17 Mayıs 2022
131 Hud Suresi 15-17. Ayetler | Kur’an Sohbetleri 11 Mayıs 2022
132 Kur’an Sohbetleri | Hud Suresi 13-14. Ayetler 26 Nisan 2022
133 Kur’an Sohbetleri | Hud Suresi 12. Ayet 20 Nisan 2022
134 Kur’an Sohbetleri | Hud Suresi 8-11. Ayetler 13 Nisan 2022
135 Kur’an Sohbetleri | Hud Suresi 7. Ayet 6 Nisan 2022
136 Kur’an Sohbetleri | Hud Suresi 5-6. Ayetler 30 Mart 2022
137 Kur’an Sohbetleri | Hud Suresi 1-4. Ayetler 23 Mart 2022
138 Kur’an Sohbetleri | Yunus Suresi 107-109. Ayetler 16 Mart 2022
139 Kur’an Sohbetleri | Yunus Suresi 101-106. Ayetler 9 Mart 2022
140 Kur’an Sohbetleri | Yunus Suresi 99-100. Ayetler 2 Mart 2022
141 Kur’an Sohbetleri | Yunus Suresi 93-98. Ayetler 23 Şubat 2022
142 Kur’an Sohbetleri | Yunus Suresi 75-86. Ayet 9 Şubat 2022
143 Kur’an Sohbetleri | Yunus 71-74. Ayetler 2 Şubat 2022
144 Kur’an Sohbetleri | Yunus Suresi 65-70. Ayetler 26 Ocak 2022
145 Kur’an Sohbetleri | Yunus Suresi 61-64. Ayetler 19 Ocak 2022
146 Kur’an Sohbetleri | Yunus Suresi 59-60. Ayetler 12 Ocak 2022
147 Kur’an Sohbetleri | Yunus Suresi 54-58. Ayetler 5 Ocak 2022
148 Kur’an Sohbetleri | Yunus Suresi 45-53. Ayetler 29 Aralık 2021
149 Kur’an Sohbetleri | Yunus Suresi 41-44. Ayetler 22 Aralık 2021
150 Kur’an Sohbetleri | Yunus Suresi 38-40. Ayetler 15 Aralık 2021
151 Kur’an Sohbetleri | YUNUS SURESİ 37. AYET 8 Aralık 2021
152 Kur’an Sohbetleri | YUNUS SURESİ 31-36. AYETLER 1 Aralık 2021
153 Kur’an Sohbetleri | YUNUS 26-30. AYETLER 24 Kasım 2021
154 Kur’an Sohbetleri | YUNUS SURESİ 21-25. AYETLER 17 Kasım 2021
155 Kur’an Sohbetleri | YUNUS SURESİ 15-20. AYETLER 10 Kasım 2021
156 Kur’an Sohbetleri | YUNUS SURESİ 7-14. AYETLER 3 Kasım 2021
157 Kur’an Sohbetleri | YUNUS SURESİ 4-6. AYETLER 27 Ekim 2021
158 Kur’an Sohbetleri | YUNUS SURESİ 1-3. AYETLER 20 Ekim 2021
159 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 123-129. AYETLER 13 Ekim 2021
160 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 119-122. AYETLER 5 Ekim 2021
161 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 113-118. AYETLER 28 Eylül 2021
162 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 107-112. AYETLER 21 Eylül 2021
163 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 97-106. AYETLER 15 Eylül 2021
164 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 90-96. AYETLER 8 Eylül 2021
165 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 81-89. AYETLER 31 Ağustos 2021
166 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 74-80. AYETLER 24 Ağustos 2021
167 Kur’an Sohbetleri | SIKINTILAR VE BOLLUKLA İMTİHAN 17 Ağustos 2021
168 Kur’an Sohbetleri | RESUL VE TEBLİĞ 17 Ağustos 2021
169 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 71-73. AYETLER 4 Ağustos 2021
170 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 64-70. AYETLER 27 Temmuz 2021
171 Kur’an Sohbetleri | BÜYÜK GÜNAHLAR 20 Temmuz 2021
172 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 61-63. AYETLER 14 Temmuz 2021
173 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 58-60. AYETLER 6 Temmuz 2021
174 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 53-57. AYETLER 30 Haziran 2021
175 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 43-52. AYETLER 23 Haziran 2021
176 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 38-42. AYETLER 16 Haziran 2021
177 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 36-37. AYETLER 9 Haziran 2021
178 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 34-35. AYETLER 2 Haziran 2021
179 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 32-33. AYETLER 26 Mayıs 2021
180 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 30-31. AYETLER 19 Mayıs 2021
181 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 29. AYET (CİZYE) 12 Mayıs 2021
182 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 28. AYET (Müslüman olmayanlar Mekke’ye giremez mi?) 5 Mayıs 2021
183 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 25-27. AYETLER 28 Nisan 2021
184 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 23-24. AYETLER 21 Nisan 2021
185 Kur’an Sohbetleri | ORUÇ İLE İLGİLİ AYETLER 15 Nisan 2021
186 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 17-22. AYETLER 6 Nisan 2021
187 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 16. AYET 31 Mart 2021
188 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 9-15. AYETLER 24 Mart 2021
189 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 5-8. AYETLER 17 Mart 2021
190 Kur’an Sohbetleri | TEVBE SURESİ 1-5. AYETLER 10 Mart 2021
191 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 72-75. AYETLER 3 Mart 2021
192 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 67-71. AYETLER 25 Şubat 2021
193 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 65-66. AYETLER 17 Şubat 2021
194 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 59-64. AYETLER 10 Şubat 2021
195 Kur’an Sohbetleri | ‬ENFAL SURESİ 52-58. AYETLER 5 Şubat 2021
196 Kur’an Sohbetleri | ‬ENFAL SURESİ 50-51. AYETLER 27 Ocak 2021
197 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 49. AYET 21 Ocak 2021
198 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 45-48. AYETLER 14 Ocak 2021
199 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 41-44. AYETLER 6 Ocak 2021
200 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 35-40. AYETLER 30 Aralık 2020
201 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 31-34. AYETLER 23 Aralık 2020
202 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 28-30. AYETLER 16 Aralık 2020
203 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 17-23. AYETLER 2 Aralık 2020
204 Kur’an Sohbetleri | ‬ENFAL SURESİ 13-16. AYETLER 26 Kasım 2020
205 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 9-12. AYETLER 18 Kasım 2020
206 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 5-8. AYETLER 5 Kasım 2020
207 Kur’an Sohbetleri | ENFAL SURESİ 1-4. AYETLER 29 Ekim 2020
208 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 204-206. AYETLER 22 Ekim 2020
209 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 200-204. AYETLER 15 Ekim 2020
210 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 189-199. AYETLER 8 Ekim 2020
211 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 188. AYET 1 Ekim 2020
212 Kur’an Sohbetleri | SUR’A ÜFLENMESİ 24 Eylül 2020
213 Kur’an Sohbetleri | KUR’AN’DA KIYAMET SAATİ 17 Eylül 2020
214 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 184-186. AYETLER 10 Eylül 2020
215 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 180-183. AYETLER 3 Eylül 2020
216 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 179. AYET VE DEVAMI 28 Ağustos 2020
217 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 175-178. AYETLER 20 Ağustos 2020
218 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 172-174. AYETLER 13 Ağustos 2020
219 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 168-171. AYETLER 5 Ağustos 2020
220 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 163-167. AYETLER 24 Temmuz 2020
221 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 158-162. AYETLER 15 Temmuz 2020
222 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 154-157. AYETLER 8 Temmuz 2020
223 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 138-153. AYETLER 1 Temmuz 2020
224 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 127-137. AYETLER 24 Haziran 2020
225 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 103-126. AYETLER 17 Haziran 2020
226 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 100-102. AYETLER 10 Haziran 2020
227 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 94-99. AYETLER 3 Haziran 2020
228 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 85-93. AYETLER 26 Mayıs 2020
229 Kur’an Sohbetleri | KADİR GECESİ 19 Mayıs 2020
230 Kur’an Sohbetleri | A’RÂF SURESİ 73-78. AYETLER 13 Mayıs 2020
231 Kuran Sohbetleri | A’RAF SURESİ 65-72 ARASI AYETLER 6 Mayıs 2020
232 Kur’an Sohbetleri | NAMAZ VAKİTLERİNİN EVRENSEL ÖLÇÜLERİ 30 Nisan 2020
233 Kur’an Sohbetleri | ORUCA BAŞLAMA VE BİTİŞ VAKİTLERİ 23 Nisan 2020
234 Kur’an Sohbetleri | ARAF SÛRESİ 59-64. AYETLER 16 Nisan 2020
235 Kur’an Sohbetleri | ARAF SÛRESİ 57-58. AYETLER 9 Nisan 2020
236 Kur’an Sohbetleri | ARAF SÛRESİ 53-56. AYETLER 2 Nisan 2020
237 Kur’an Sohbetleri | ARAF SÛRESİ 52. AYET 26 Mart 2020
238 Kur’an Sohbetleri | ARAF SÛRESİ 42-51. AYETLER 19 Mart 2020
239 Kur’an Sohbetleri | ARAF SÛRESİ 37-41. AYETLER 13 Mart 2020
240 Kur’an Sohbetleri | ARAF SÛRESİ 34-37. AYETLER 5 Mart 2020
241 Kur’an Sohbetleri | ARAF SÛRESİ 31-32. AYETLER 27 Şubat 2020
242 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 29-30. AYETLER 20 Şubat 2020
243 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 26-28. AYETLER 13 Şubat 2020
244 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 10-25. AYETLER 7 Şubat 2020
245 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 4-9. AYETLER 30 Ocak 2020
246 Kur’an Sohbetleri | ARAF SURESİ 1-3. AYETLER 23 Ocak 2020
247 Kur’an Sohbetleri | KUR’AN’A DAİR KURGULAR VE GERÇEKLER 16 Ocak 2020
248 Kur’an Sohbetleri | İSLAM VE TİCARET 10 Ocak 2020
249 Kur’an Sohbetleri | EN’ÂM SÛRESİ 159-165. AYETLER 3 Ocak 2020
250 Kur’an Sohbetleri | EN’ÂM SÛRESİ 154-157. AYETLER 26 Aralık 2019
251 Kur’an Sohbetleri | EN’ÂM SÛRESİ 150-153. AYETLER 19 Aralık 2019
252 Kur’an Sohbetleri | EN’ÂM SÛRESİ 148-150. AYETLER 12 Aralık 2019
253 Kur’an Sohbetleri | EN’ÂM SÛRESİ 146-147. AYETLER 6 Aralık 2019
254 Kur’an Sohbetleri | EN’ÂM SÛRESİ 142-145. AYETLER 28 Kasım 2019
255 Kur’an Sohbetleri | DÜNYA HAYATININ ANLAMI 21 Kasım 2019
256 Kur’an Sohbetleri | EN’ÂM SÛRESİ 141. AYET 14 Kasım 2019
257 Kur’an Sohbetleri | EN’ÂM SÛRESİ 136-140. AYETLER 7 Kasım 2019
258 Kur’an Sohbetleri | EN’ÂM SÛRESİ 133-135. AYETLER 31 Ekim 2019
259 Kur’an Sohbetleri | EN’ÂM SÛRESİ 128 – 132. AYETLER 24 Ekim 2019
260 Kur’an Sohbetleri | EN’ÂM SÛRESİ 122 – 127. AYETLER 17 Ekim 2019
261 Kur’an Sohbetleri | EN’ÂM SÛRESİ 118 – 121. AYETLER 10 Ekim 2019
262 Kur’an Sohbetleri | EN’ÂM SÛRESİ 113-117. AYETLER 3 Ekim 2019
263 KUR’AN SOHBETLERİ | EN’ÂM SÛRESİ 111 VE DEVAMI AYETLER 26 Eylül 2019
264 KUR’AN SOHBETLERİ | EN’ÂM SÛRESİ 108-111. AYETLER 19 Eylül 2019
265 KUR’AN SOHBETLERİ | EN’ÂM SÛRESİ 106-108. AYETLER 12 Eylül 2019
266 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ 106-107 ARASI AYETLER 5 Eylül 2019
267 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ 100-106 ARASI AYETLER 29 Ağustos 2019
268 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ 95-99 ARASI AYETLER 22 Ağustos 2019
269 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ 93-94 ARASI AYETLER 11 Temmuz 2019
270 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (91-92 ARASI AYETLER) 4 Temmuz 2019
271 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (83-90 ARASI AYETLER) 27 Haziran 2019
272 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (74-83 ARASI AYETLER) 20 Haziran 2019
273 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (68-73 ARASI AYETLER) 14 Haziran 2019
274 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (63-67 ARASI AYETLER) 3 Mayıs 2019
275 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (61-64 ARASI AYETLER) 25 Nisan 2019
276 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (60-62 ARASI AYETLER) 18 Nisan 2019
277 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (56-59 ARASI AYETLER) 11 Nisan 2019
278 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (54-59 ARASI AYETLER) 4 Nisan 2019
279 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (50-53 ARASI AYETLER) 28 Mart 2019
280 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (42-49 ARASI AYETLER) 21 Mart 2019
281 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (37-41 ARASI AYETLER) 14 Mart 2019
282 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (32-36 ARASI AYETLER) 7 Mart 2019
283 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (19-31 ARASI AYETLER) 28 Şubat 2019
284 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (11-18 ARASI AYETLER) 21 Şubat 2019
285 KUR’AN SOHBETLERİ | ENAM SURESİ TEFSİRİ (1-11 ARASI AYETLER) 12 Şubat 2019
286 KUR’AN SOHBETLERİ | HER KÂFİR YALANCIDIR (ENAM 6/27) 5 Şubat 2019
287 KUR’AN SOHBETLERİ | KUR’AN’DAN KİMLER İSTİFADE EDER 29 Ocak 2019
288 KUR’AN SOHBETLERİ | CAİZ OLAN VE OLMAYAN VESİLELER 22 Ocak 2019
289 KURAN SOHBETLERİ | KİMSE MÜŞRİĞİM DEMEZ (ENAM 6/22-24) 15 Ocak 2019
290 KUR’AN SOHBETLERİ | İSLAM’IN EVRENSELLİĞİ (EN’AM 6/19-21) 8 Ocak 2019
291 KUR’AN SOHBETLERİ | KUR’AN’IN EVRENSELLİĞİ 1 Ocak 2019
292 Kuran Sohbetleri | İnsanı Kamil Uydurması 25 Aralık 2018
293 Allah’a Teslim Olmak (En’am 12-15. Ayetler) 18 Aralık 2018
294 Kur’an’da Yolculuk ve Amaçları (En’am 11. Ayet) 11 Aralık 2018
295 Nebimize Kur’an’dan Başka Mucize Verilmiş Midir? (En’am 7-10. Ayetler) 4 Aralık 2018
296 Allah Her Şeyi Bilir (En’am 1-6. Ayetler) 27 Kasım 2018
297 Dinin Bozulmasının Canlı Örneği: Namaz Vakitleri (En’am 3-6. Ayetler) 20 Kasım 2018
298 Ecel (En’am 2. Ayet) 13 Kasım 2018
299 Dünya Düz Mü Yuvarlak Mı? (En’am 1. Ayet) 6 Kasım 2018
300 İsa Aleyhisselam’ın Mucizeleri (Maide 109. Ayet ve Devamı) 30 Ekim 2018
301 Mahşerde Rasullerle Yüzleşme (Maide 109. Ayet) 23 Ekim 2018
302 Vasiyet ve Kadının Şahitliği (Maide 106-108. Ayetler) 16 Ekim 2018
303 Tebliğ Görevi ve Bireysel Sorumluluğumuz (Maide 103-105. Ayetler) 9 Ekim 2018
304 Soru Sorma Özgürlüğü (Maide 101 ve 102. Ayetler) 2 Ekim 2018
305 Çoğunluk Hakikatin Ölçüsü mü? (Maide 100. Ayet) 25 Eylül 2018
306 İnsanları Uyarma Görevi (Maide 77-81. Ayet) 18 Eylül 2018
307 Dinde Aşırılık (Maide 77. Ayet) 11 Eylül 2018
308 Rasul ve Tebliğ (Maide 99. Ayet) 4 Eylül 2018
309 İhramlıyken Avlanma Yasağı (Maide 94-98. Ayetler) 24 Temmuz 2018
310 Uyuşturucu Maddelerin Haramlığı (Maide 90-93. Ayetler) 17 Temmuz 2018
311 İçkinin Yasaklanması ve Tedricilik (Maide 90. Ayet) 10 Temmuz 2018
312 Yemin Keffâreti (Maide 89. Ayet) 3 Temmuz 2018
313 Ehl-i Kitaptan Mümin Olanlar (Maide 82-86. Ayetler) 19 Haziran 2018
314 Hristiyanlıktaki Teslis İnancı (Maide 72-76. Ayetler) 15 Mayıs 2018
315 Kur’an’a Yönelik Saldırılar (Maide 70 ve 71. Ayetler) 8 Mayıs 2018
316 İsrailoğulları’nın Kur’an’a Karşı Tutumları (Maide 70. Ayet) 1 Mayıs 2018
317 Ehli Kitap Ne Zaman Kafir Olur? (Maide 69. Ayet) 24 Nisan 2018
318 Müslümanın Görevi Kur’an’a Uyma (Maide 67-68. Ayetler) 17 Nisan 2018
319 Gerçek Zenginliğin Yolu (Maide 66. Ayet) 10 Nisan 2018
320 Yahudilerin Çıkmazları (Maide 64-66. Ayetler) 3 Nisan 2018
321 İslam’da Ticaret Ahlakı: Çiftlik Bank Örneği 27 Mart 2018
322 Günahta Yarışan Dindarlar (Maide 60-63. Ayetler) 20 Mart 2018
323 Ehli Kitaptan Maymunlaşan ve Domuzlaşanlar (Maide 60-63. Ayetler) 13 Mart 2018
324 Ehli Kitabın Müslümanlardan İntikamı (Maide 59. Ayet) 6 Mart 2018
325 Tasdik Bağlamında Namaz (Maide 55-57. Ayetler) 27 Şubat 2018
326 Mü’minlerin Yakın Dostu Sadece Mü’minlerdir (Maide 55-57. Ayetler) 20 Şubat 2018
327 Ehli Kitapla Savaşta Nebevi Siyaset (Maide 54-56. Ayetler) 13 Şubat 2018
328 Dinden Dönme ve Zındıklık (Maide 53-54. Ayetler) 6 Şubat 2018
329 Ehl-i Kitaptan Münafıklar (Maide 51-52. Ayetler) 30 Ocak 2018
330 Savaş Ahlakı 23 Ocak 2018
331 Yahudiler ve Hristiyanlarla İlişkiler: Cizye (Maide 51. Ayet) 16 Ocak 2018
332 Yahudi ve Hristiyanlarla İlişkiler (Maide 51. Ayet) 9 Ocak 2018
333 Ehli Kitapla İlişkiler (Maide 50-51. Ayetler) 2 Ocak 2018
334 Hadisler Vahiy Olabilir mi? (Maide 48-49. Ayetler) 26 Aralık 2017
335 Önceki Şeriatler (Maide 48. Ayet) 19 Aralık 2017
336 Muhammed Aleyhisselam ve Kur’an (Maide 48. Ayet) 12 Aralık 2017
337 İsa Aleyhisselam ve İncil (Maide 46-47. Ayet) 5 Aralık 2017
338 Kısasta Hayat Vardır (Maide 45. Ayet) 28 Kasım 2017
339 Allah’ın İndirdiğiyle Hükmetmeyenler (Maide 44. Ayet) 24 Kasım 2017
340 Tevrat Kime Verildi? (Maide 43-44. Ayetler) 14 Kasım 2017
341 Kafirlikte Yarışanlar (Maide 41-42. Ayetler) 7 Kasım 2017
342 Hırsızlık Suçu ve Cezası (Maide 38-40. Ayetler) 31 Ekim 2017
343 Küfür ve Şirk (Maide 36-37. Ayetler) 24 Ekim 2017
344 Şirke Alet Edilen Ayet (Maide 35. Ayet) 17 Ekim 2017
345 Toplumsal Güvenliği İhlal Suçu ve Cezası (Maide 32-34. Ayetler) 10 Ekim 2017
346 Kur’an’da Kuşların Dünyası (Maide 27-32. Ayetler) 3 Ekim 2017
347 Kendini Büyük Görmek (Maide 15-26. Ayetler) 28 Eylül 2017
348 İmtihanı Kaybettiren Benlik Yarışı (Maide 17,18 ve 19. Ayetler) 22 Eylül 2017
349 Allah Kime Lanet Eder? (Maide 12-13. Ayetler) 8 Eylül 2017
350 Allah’a Verilen Sözde Daima Adil Olmak (Maide 7-11. Ayetler) 5 Eylül 2017
351 Adaletten Şaşmamak (Maide 8-10. Ayetler) 22 Ağustos 2017
352 Yargısız İnfaz (Mâide 7-8. Ayetler) 23 Mayıs 2017
353 Allah’a Verilen Söz 16 Mayıs 2017
354 Abdestte Ayağa Mesh Meselesi (Maide 6. Ayet) 9 Mayıs 2017
355 Evlenmede Namuslu Olma Şartı 2 Mayıs 2017
356 Haram Kılınan Hayvansal Gıdalar (Maide 3. Ayet) 25 Nisan 2017
357 Dosta ve Düşmana Karşı Tavrımız Ne Olmalı? 18 Nisan 2017
358 Şirk Tehlikesi 11 Nisan 2017
359 Kitaplara İman’ın Anlamı Nisa 136 Ankabut 46 4 Nisan 2017
360 Miras Nisa 176.Ayet 28 Mart 2017
361 Kafir’lik Kendini Büyük Görmektir Nisa 172 ve 175.Ayetler 21 Mart 2017
362 Din’de Aşırılık Nisa 171 ve 173.Ayetler 14 Mart 2017
363 İnsanlığa Çağrı Nisa 170.Ayet 7 Mart 2017
364 Müslümanların Kur’an Karşısındaki Tavırları Nisa 167-169.Ayetler 28 Şubat 2017
365 Nebi ve Resul Nisa 163-166.Ayetler 21 Şubat 2017
366 Ehli Kitap’tan Mümin Olanlar 14 Şubat 2017
367 Her Haram Bir Mahrumiyet Doğurur Nisa 160-162. Ayetler 7 Şubat 2017
368 Ehli Kitapla İlişkiler Nisa (3) 153-158.Ayetler 31 Ocak 2017
369 Ehli Kitapla İlişkiler Nisa (2) 153-155.Ayetler 25 Ocak 2017
370 Ehli Kitapla İlişkiler Nisa 153-155.Ayetler 17 Ocak 2017
371 Allah İle Resul’lerinin Arasını Ayırmak Nisa-148-149 ve 150. Ayetler 3 Ocak 2017
372 Müslümanların Baş Belası Münafıklar II 27 Aralık 2016
373 Müslümanların Baş Belası Münafıklar Nisa 138 ve Devamı 20 Aralık 2016
374 İman Konusunda Verilen İmtihan Nisa 137 ve 147.Ayetler 13 Aralık 2016
375 Kafirlik Müşriklik ve Munafıklık Nisa 136.Ayet ve Devamı 6 Aralık 2016
376 İmanın Şartları Nisa 136 29 Kasım 2016
377 Takva Nisa Suresi 131 ve 135.Ayetler 22 Kasım 2016
378 Nüşuz ve Kadına Darp Nisa-128 ve 130.ayetler 15 Kasım 2016
379 Nisa suresi 125 ve 127.ayetler 8 Kasım 2016
380 Nisa suresi 122 ve 125.ayetler 2 Kasım 2016
381 Yüzü Suyu Hürmetine Dua – Nisa Suresi 117. Ayet 28 Ekim 2016
382 En Büyük Din İstismarı Şirk – Nisa Suresi 116-121. Ayetler 18 Ekim 2016
383 İcma 11 Ekim 2016
384 Peygamberlerin İsmet Sıfatı – Nisa Suresi 113. Ayet 4 Ekim 2016
385 Tevbe İstiğfar – Nisa Suresi 110-112. Ayetler 27 Eylül 2016
386 Münafıklara Karşı Takınılacak Tavır 4 – Nisa Suresi 105. Ayet ve Devamı 20 Eylül 2016
387 Kur’an Yorumlanabilir mi? – Nisa Suresi 105. Ayet ve Devamı 6 Eylül 2016
388 Düşmanı Etkisizleştirmenin İlkeleri – Nisa Suresi 101-104. Ayetler 30 Ağustos 2016
389 Yolculukta Namaz – Nisa Suresi 101-103. Ayetler 23 Ağustos 2016
390 Münafıklara Karşı Takınılacak Tavır 3(Tevbe Suresi Bağlamında) 16 Ağustos 2016
391 Münafıklara Karşı Takınılacak Tavır 2 9 Ağustos 2016
392 Müslümanın Ana Görevi Cihad – Nisa Suresi 94-100.Ayetler 31 Mayıs 2016
393 Adam Öldürmenin Cezası – Nisa Suresi 92-93. Ayetler 24 Mayıs 2016
394 Münafıklara Karşı Takınılacak Tavır – Nisa Suresi 88-91. Ayetler 18 Mayıs 2016
395 Münafıklık – Nisa Suresi 89-90. Ayetler 10 Mayıs 2016
396 Allah’a ve Ahiret Gününe İman – Nisa Suresi 86-87. Ayetler 3 Mayıs 2016
397 Şefaat İnancı – Nisa Suresi 85. Ayet 26 Nisan 2016
398 Müslüman-Gayrimüslim İlişkileri – Nisa Suresi 84. Ayet 19 Nisan 2016
399 Yetkililere İtaat – Nisa Suresi 83.Ayet 12 Nisan 2016
400 Kur’an’ı Çelişkili Olarak Gösterenler – Nisa Suresi 82.Ayet 5 Nisan 2016
401 Kitap-Resul İlişkisi – Nisa Suresi 80-82. Ayetler 29 Mart 2016
402 Bollukla ve Sıkıntı ile İmtihan 22 Mart 2016
403 Canı Pahasına İmtihanı Kazanmak 15 Mart 2016
404 Nisa Süresi 71. Ayet Ve Devamı (Allah Yolunda Cihad) 8 Mart 2016
405 Nisa Süresi 65-70. Ayetler (İntihar Eylemleri) 1 Mart 2016
406 Nisa Süresi 60-65. Ayetler (Müslümanların Kur’ân’dan Kaçışı) 23 Şubat 2016
407 Nisa Süresi 58-59. Ayetler (Halifelik Makamı 2) 16 Şubat 2016
408 Nisa Süresi 58-59. Ayetler (Halifelik Makamı) 9 Şubat 2016
409 Nisa Süresi 56-57. Ayetler (Hocaları Sorgulayan Müslüman) 2 Şubat 2016
410 Nisa Süresi 53-54. Ayetler (Hikmetsiz Kalan Müslümanların Çaresizliği) 26 Ocak 2016
411 Nisa Süresi 48-52. Ayetler (Müslümanların Kimlik Bunalımı) 19 Ocak 2016
412 Nisa Süresi 47. Ayet (Kur’ân’a Güvenmemenin Acı Sonuçları) 12 Ocak 2016
413 Nisa Süresi 44-46 Ayet (Ayetleri Tahrif) 5 Ocak 2016
414 Nisa Süresi 43. Ayet (Abdestte Çıplak Ayağa ve Çoraplara Mesh) 29 Aralık 2015
415 Nisa Süresi 41-42. Ayetler (Kafir İle Günahkarın Farkı) 22 Aralık 2015
416 Harcama Kültürü, Nisa 36.Ayet 16 Aralık 2015
417 Nisa Süresi 36. Ayet (Anne-Babaya İyi Davranmak) 8 Aralık 2015
418 Nisa Süresi 36. Ayet (Müslümanları Batıran Şirk) 1 Aralık 2015
419 Nisa Süresi 35. Ayet (Aile Hakemliği) 24 Kasım 2015
420 Nisa Süresi 34. Ayet (Kadının Dövülmesi Meselesi 2) 17 Kasım 2015
421 Nisa Süresi 34. Ayet (Kadının Dövülmesi Meselesi) 10 Kasım 2015
422 Nisa Süresi 33. Ayet (Mirasta Kadın-Erkek Dengesi ve Avliyye) 3 Kasım 2015
423 Nisa Süresi 32. Ayet (Kendimizi Keşfedelim) 27 Ekim 2015
424 Büyük Günahlar 20 Ekim 2015
425 Sorgulamayan Müslümanlar Ve İntihar Eylemleri 13 Ekim 2015
426 Nisa Süresi 29. Ayet Ve Devamı (Faizli Kredi Ekonomiyi Öldürür) 6 Ekim 2015
427 Hac’da Şeytan Taşlama 29 Eylül 2015
428 Nisa Süresi 26-28. Ayetler (Allah’ın İradesi Ve Sünnetullah) 22 Eylül 2015
429 Nisa Süresi 25. Ayet Ve Devamı (Recim Cezası Konusunda Şii-Sünni İttifakı) 15 Eylül 2015
430 Nisa Süresi 25. Ayet (Evlenmede Öncelik Sıralaması) 8 Eylül 2015
431 Nisa Süresi 24. Ayet (Muta Nikahı) 1 Eylül 2015
432 Nisa Süresi 22-23. Ayetler (Hürmet-i Müsahare) 25 Ağustos 2015
433 Mekkeli Müşrikler Bir Nebi Beklentisi İçindemiydiler 18 Ağustos 2015
434 Nisa Süresi 20-21. Ayetler “Evlenme Ve Boşanma Kolay Olmalı” 11 Ağustos 2015
435 Nisa Süresi 19. Ayet (Kadına Yönelik Şiddet) 4 Ağustos 2015
436 Nisa Süresi 17-18. Ayetleri (Tevbe) 28 Temmuz 2015
437 Nebimizin Yürüttüğü İç Politika (Son Olaylara Kur’an Penceresinden Bakış) 21 Temmuz 2015
438 Kur’ân’a Göre İftar ve İmsak Vakitleri 16 Haziran 2015
439 Nisa Süresi 15-16. Ayetler (Batı Güdümüne Giren Müslümanların Perişan Hali) 9 Haziran 2015
440 Kur’an’a Göre İmsak Vakti – 2.Bölüm 6 Haziran 2015
441 Kur’an’a Göre İmsak Vakti – 1.Bölüm 2 Haziran 2015
442 Nisa Süresi 13-14. Ayetleri (Allah’ın Koyduğu Sınırların Aşılması ve Kader) 26 Mayıs 2015
443 Nisa Süresi 12. Ayet ve Kelale 19 Mayıs 2015
444 Nisa Süresi 12. Ayet – Miras Konuları 12 Mayıs 2015
445 Miras Ayetleri Bağlamında Vasiyet – 2 5 Mayıs 2015
446 Nisa Süresi 11. Ayet – Miras Paylaşımı 29 Nisan 2015
447 Nisa Süresi 11. Ayet 21 Nisan 2015
448 Nisa Süresi 8. Ayet – Miras (Vasiyet) 14 Nisan 2015
449 Nisa Süresi 8. Ayet – Miras 7 Nisan 2015
450 Nisa Süresi 6. Ayet – Miras’da Asabelik 31 Mart 2015
451 Nisa Süresi 6. Ayet – Yetim ve Öksüz Çocuklar 24 Mart 2015
452 Nisa Süresi 3.Ayet – Çok Eşlilik 17 Mart 2015
453 Nisa Süresi 2.Ayet – Evlilik Yaşı 10 Mart 2015
454 Nisa Süresi 1. Ayeti ve Devamı – Kadın ve Erkeğin Yaratılışı 3 Mart 2015
455 Al-i İmrân Süresi 196 – Dünyalıkla İmtihan 24 Şubat 2015
456 Al-i İmrân Suresi 188. Ayet – Yaratılan Ayetlerdeki Zikir 17 Şubat 2015
457 Al-i İmrân Suresi 187. Ayet – Kur’ân’ı Anlatma Görevi 10 Şubat 2015
458 Al-i İmrân Suresi 186. Ayet – Gayrimüslimlerle İlişkiler 3 Şubat 2015
459 Al-i İmrân Suresi 183. Ayet – Geleneksel Dinin Çıkmazları 27 Ocak 2015
460 Al-i İmrân Suresi 180. Ayet – Cimrilik Eden Kendine Eder 20 Ocak 2015
461 Ali İmran Suresi 179- Ayet – Kur’an’ı Merkeze Koyma Zorunluluğu 13 Ocak 2015
462 Al-i İmrân Suresi 169-172. Ayetler – Güven ve Kararlılık 6 Ocak 2015
463 Al-i İmrân Suresi 164-168. Ayetler – Allah’ın Bilgisi ve Kader 30 Aralık 2014
464 Al-i İmrân Suresi 156-161. Ayetler – Hoşgörülü ve İlkeli Olmak 23 Aralık 2014
465 Al-i İmrân Suresi 149-154. Ayetler – Sabır ve Cihat İmtihanı 3 16 Aralık 2014
466 Al-i İmrân Suresi 142-148. Ayetler – Sabır ve Cihat İmtihanı 2 9 Aralık 2014
467 Al-i İmrân Suresi 140-142. Ayetler – Sabır ve Cihat İmtihanı 2 Aralık 2014
468 Al-i İmrân Suresi 137-140. Ayetler – Allah’a Güvenenler En Üstünlerdir 25 Kasım 2014
469 Al-i İmrân Suresi 137-139. Ayetler-Sünnetullah Kavramı 18 Kasım 2014
470 Al-i İmrân Suresi 132-136. Ayetler 11 Kasım 2014
471 Al-i İmrân Suresi 130-131. Ayetler – Faiz ve Ekonomi 4 Kasım 2014
472 Al-i İmrân Suresi 121-129. Ayetler 28 Ekim 2014
473 Al-i İmrân Suresi 116-120. Ayetler 21 Ekim 2014
474 Al-i İmrân Suresi 109-115. Ayetler 14 Ekim 2014
475 Kurban İbadeti ve Bayram Ahlakı 30 Eylül 2014
476 Ehl’i Kitap ile İlişkiler 23 Eylül 2014
477 Gayri Müslimler ile İlişkiler 16 Eylül 2014
478 Al-i İmrân Suresi 104-108. Ayetler 9 Eylül 2014
479 Al-i İmrân Suresi 100-105. Ayetler – Allah’ın İpine Sarılmak 2 Eylül 2014
480 Al-i İmrân Suresi 98-101. Ayetler 26 Ağustos 2014
481 Âl-i İmrân Suresi 96-97.ayetler 19 Ağustos 2014
482 Âl-i İmrân Suresi 92-93.ayetler 12 Ağustos 2014
483 Tevbe Nedir? Nasıl Yapılır? 7 Ağustos 2014
484 Yatsı Namazı ve İmsak Vakti 24 Haziran 2014
485 Esirlere Yapılması Gereken Muamele 17 Haziran 2014
486 Ali-İmran Suresi 90. Ayet 10 Haziran 2014
487 Ali-İmran Suresi 85-89. Ayetler 3 Haziran 2014
488 Ali-İmran Suresi 83-84. Ayetler 27 Mayıs 2014
489 Ali-İmran Suresi 81-82. Ayetler 20 Mayıs 2014
490 Ali-İmran Suresi 81. Ayet 13 Mayıs 2014
491 Ali-İmran Suresi 78-80. Ayetler – Nebimizin Sözleri Vahiy midir? 6 Mayıs 2014
492 Ali-İmran Suresi 78. Ayet – Kur’an ile Aldatanlar-3 Paralel Din 29 Nisan 2014
493 Ali-İmran Suresi 78. Ayet – Kur’an ile Aldatanlar-2 Paralel Din 22 Nisan 2014
494 Ali-İmran Suresi 78. Ayet – Kur’an ile Aldatanlar-1 Paralel Din 15 Nisan 2014
495 Ali-İmran Suresi 77. Ayet 8 Nisan 2014
496 Geçici Zaferi Kalıcı Hale Getirmek 1 Nisan 2014
497 Ali-İmran Suresi 70-77. Ayetler 25 Mart 2014
498 Ali-İmran Suresi 64-69. Ayetler 11 Mart 2014
499 Ali-İmran Suresi 64. Ayet – Dinler Arası Diyalog İhaneti 4 Mart 2014
500 Ali-İmran Suresi 60-64. Ayetler – Kur’an’da Mehdilik 25 Şubat 2014
501 Ali-İmran Suresi 56-59. Ayetler – İsa (a.s) ve Adem (a.s)’ın Yaratılışları 18 Şubat 2014
502 Ali-İmran Suresi 51-55. Ayetler – İsa a.s’ın İstismarı 11 Şubat 2014
503 Ali-İmran Suresi 51-55. Ayetler – İsa a.s’ın İstismarı – 2 (Şahs-i Manevi) 11 Şubat 2014
504 Ali-İmran Suresi 49-51. Ayetler – İsa a.s. Hayatı 4 Şubat 2014
505 Yahudilere Temiz Yiyeceklerin Haram Kılınması 4 Şubat 2014
506 Adil Yargılama Nasıl Olmalıdır? – 4 28 Ocak 2014
507 Ali-İmran Suresi 44-48. Ayetler 28 Ocak 2014
508 Adil Yargılama Nasıl Olmalıdır? – 3 21 Ocak 2014
509 Ali-İmran Suresi 38-44. Ayetler – Meryem Ana 21 Ocak 2014
510 Adil Yargılama Nasıl Olmalıdır? – 2 14 Ocak 2014
511 Ali-İmran Suresi 33-37. Ayetler – Zekeriyya a.s. ve Meryem Ana 14 Ocak 2014
512 Adil Yargılama Nasıl Olmalıdır? 7 Ocak 2014
513 Ali-İmran Suresi 33. Ayet – Haddini Aşmak 31 Aralık 2013
514 Allah’ın Kullarını, Allah’ın Kitabına Davet 24 Aralık 2013
515 Ali-İmran Suresi 33. Ayet 17 Aralık 2013
516 Ali-İmran Suresi 30. Ayet 10 Aralık 2013
517 Ali-İmran Suresi 29. Ayet 3 Aralık 2013
518 Ali-İmran Suresi 28-30. Ayetler – Kafirleri Dost Edinmek 26 Kasım 2013
519 Ali-İmran Suresi 27. Ayet 19 Kasım 2013
520 Ali-İmran Suresi 26-27. Ayetler 12 Kasım 2013
521 Ali-İmran Suresi 19-25. Ayetler – Allah’ın Kitabına Teslim Olmak yada Olmamak 5 Kasım 2013
522 Ali-İmran Suresi 14-20. Ayetler – Müslümanların Kur’an Karşısındaki Tavırları 29 Ekim 2013
523 Dünya Sevgisi 22 Ekim 2013
524 Ali-İmran Suresi 8-12. Ayetler – Muhkem Müteşabih Ayetler – 3 8 Ekim 2013
525 Ali-İmran Suresi 7. Ayet – Muhkem Müteşabih Ayetler – 2 1 Ekim 2013
526 Muhkem ve Müteşabih Ayetler 24 Eylül 2013
527 Ali-İmran Suresi 5-6. Ayetler 17 Eylül 2013
528 Kur’an’da Furkan Kavramı 10 Eylül 2013
529 Ebubekir Sifil ve Faruk Beşer’e Cevaplar 27 Ağustos 2013
530 Kur’an’ı İkinci Sıraya Koymak 20 Ağustos 2013
531 Kur’an’ın Önceki Kitapları Tasdiki 20 Ağustos 2013
532 Ali-İmran Suresi 1-2. Ayetler 13 Ağustos 2013
533 Bakara Suresi 285-286 Ayetler 2 Temmuz 2013
534 Bakara Suresi 284-Ayet Kişinin İçinde Olanlardan Sorumluluğu 25 Haziran 2013
535 Bakara Suresi 283. Ayet – Vasiyet ve Rehin 18 Haziran 2013
536 Bakara Suresi 282. Ayet – 11 Haziran 2013
537 Kur’an’daki Musa-Hızır Kıssasının Kader Konusu ile İlgisi 4 Haziran 2013
538 Bakara Suresi 282. Ayet – Daru’ul-harpte Faiz, Borcun Zekata Sayılması ve Borcun Belgelenmesi 28 Mayıs 2013
539 Bakara Suresi 278-280. Ayetler 14 Mayıs 2013
540 Bakara Suresi 277-279. Ayetler-Kredi Sisteminin Ekonomiye Etkisi 7 Mayıs 2013
541 Bakara Suresi 275-276. Ayetler 30 Nisan 2013
542 Bakara Suresi 274. Ayet 23 Nisan 2013
543 Bakara Suresi 270-273. Ayetler – Yardımı İncitmeden Yapmak 16 Nisan 2013
544 Bakara Suresi 269. Ayet – Hikmet ve Sünnet 9 Nisan 2013
545 Bakara Suresi 267. Ayet 2 Nisan 2013
546 Bakara Suresi 262-266. Ayetler 26 Mart 2013
547 Kader İnancının Hesap Günündeki Yansımaları 19 Mart 2013
548 Kader İnancının Dini Hayata Yansımaları 12 Mart 2013
549 Allah’ın Bilgisi ile İlgili Ayetler 5 Mart 2013
550 Allah’ın Gayb Bilgisi 26 Şubat 2013
551 Doğru Allah İnancı 19 Şubat 2013
552 İnsanın Kaderi Ne Zaman Yazılır 12 Şubat 2013
553 Allah’ın İlmi ve İradesi 5 Şubat 2013
554 Bakara Suresi 261. Ayet ve Kader Konusuna Cevaplar 22 Ocak 2013
555 Kader Konusunda Yapılan Tenkitlere Cevaplar – 2 15 Ocak 2013
556 Kader Konusunda Yapılan Tenkitlere Cevaplar 8 Ocak 2013
557 Başımıza Gelenler Ne Zaman Yazılır? 1 Ocak 2013
558 Allah’ın Bilgisi ve Kader 25 Aralık 2012
559 Canlıların İlk Yaratılışı ve Yaratılışın Tekrarı 18 Aralık 2012
560 Bakara Suresi 258. Ayet – Üzeyir(a.s.) Allah’ın Oğlu mudur? 11 Aralık 2012
561 İbrahim As’ın Tağuta Karşı Tavrı 4 Aralık 2012
562 Bakara Suresi 257-258. Ayetler 27 Kasım 2012
563 İnandığı Gibi Yaşama Hürriyeti 20 Kasım 2012
564 Bakara Suresi 255. Ayet – Allah İnancı (Ayetu’l Kursi) 13 Kasım 2012
565 Bakara Suresi 254. Ayet 6 Kasım 2012
566 Resul Kavramının İçinin Boşaltılması 30 Ekim 2012
567 Kurban Bayramının Vakti ve Bayram İle İlgili Hükümler 23 Ekim 2012
568 Kur’an Sünnet Bütünlüğünde Kurban İbadeti 16 Ekim 2012
569 Bakara Suresi 246-252. Ayetler – Allah’a Güvenen Kazanır 9 Ekim 2012
570 Bakara Suresi 240-245. Ayetler 2 Ekim 2012
571 İddet Bekleyen Kadının Geçindirilmesi 2 Ekim 2012
572 Ölüm İddeti Bekleyen Kadının Evden Çıkması 2 Ekim 2012
573 Ölüm, Allaha Ait Bir Karardır 2 Ekim 2012
574 Kaza Namazı Yoktur, Korku Namazı Nedir? 25 Eylül 2012
575 Bakara Suresi 235. Ayet 18 Eylül 2012
576 Bakara Suresi 234. Ayet 11 Eylül 2012
577 Bakara Suresi 233. Ayet 4 Eylül 2012
578 Bakara Suresi 230. Ayet 28 Ağustos 2012
579 Kadir Gecesi 14 Ağustos 2012
580 Evlilik İle İlgili Mezheplerin Hataları 7 Ağustos 2012
581 Oruçla Alakalı Güncel Meseleler 31 Temmuz 2012
582 Bakara Suresi 185-187. Ayetler 24 Temmuz 2012
583 Nikahın Denetlenmesi 26 Haziran 2012
584 Bakara Suresi 230. Ayet 19 Haziran 2012
585 Kadının Boşama Hakkı İftida 3 12 Haziran 2012
586 Kadının Boşanması 5 Haziran 2012
587 Boşanma (Talak ve İftida) 29 Mayıs 2012
588 Kur’an’da Erkeğin Eşini Boşaması 22 Mayıs 2012
589 İla ve Yemin 15 Mayıs 2012
590 Bakara Suresi 222. Ayet 8 Mayıs 2012
591 Farklı Dinden Olanların Evliliği 1 Mayıs 2012
592 Yetimlerle İlgili Ayetler 24 Nisan 2012
593 Artan Malın Hepsi Verilecek mi? 17 Nisan 2012
594 Peygamberi Yanlış Algılamak 10 Nisan 2012
595 Bakara Suresi 218-219. Ayetler – İçki ve Kumar Yasağı 3 Nisan 2012
596 Bakara Suresi 214-217. Ayetler 27 Mart 2012
597 Dinlerde Süreklilik ve Allah’ın Kitabına Uyma Zorunluluğu 20 Mart 2012
598 Kafir ve Münafıkların Davranışları 13 Mart 2012
599 Şeytan Taşlama 6 Mart 2012
600 Bakara Suresi 197-202. Ayetler 28 Şubat 2012
601 Hac Farklı Zamanlarda Yapılabilir mi? 21 Şubat 2012
602 Hac Kurbanı 14 Şubat 2012
603 Faizin Ekonomiye Etkileri – Doç.Dr. Servet Bayındır 7 Şubat 2012
604 Ekonomi Krediye Değil Zekatla Gelişir 31 Ocak 2012
605 Ceza Yargılamasında Objektif Delil 24 Ocak 2012
606 Bakara Suresi 190-191. Ayetler – Savaş Hukukunun Temel Kuralı 17 Ocak 2012
607 Bakara Suresi 188. Ayet – 1 – Rüşvet 10 Ocak 2012
608 Bakara Suresi 188. Ayet – 2 – Hilal Hesapla Belirlenir 10 Ocak 2012
609 Bakara Suresi 183-187. Ayetler 3 Ocak 2012
610 Çağdaş Kölelik Sistemi – Kredi 27 Aralık 2011
611 Özel Hayatın Gizliliği 20 Aralık 2011
612 Bakara Suresi 180-183. Ayetler – Vasiyet ve Miras 13 Aralık 2011
613 Bakara Suresi 180-181. Ayetler – Mirası Paylaştırma Görevi 6 Aralık 2011
614 Bakara Suresi 178-179. Ayetler – Ölüm Cezası 29 Kasım 2011
615 Bakara Suresi 178-179. Ayetler – Kur’an’da Kısas Cezası 22 Kasım 2011
616 Bakara Suresi 177. Ayet – Allah Yolunda İyi Olanlar 15 Kasım 2011
617 Ayet ve Hadislere Göre Kurban İbadeti 1 Kasım 2011
618 Allah’ın Evliyası Kimlerdir? 25 Ekim 2011
619 Bakara Suresi 172-175. Ayetler – Helal Gıda 18 Ekim 2011
620 B. 171. Ayet – Kalp, Göz ve Kulakların Mühürlenmesi Ne Demektir? 11 Ekim 2011
621 Bakara Suresi 168-170. Ayetler – Hayvan Kesimi ve Deniz Ürünleri 4 Ekim 2011
622 Bakara Suresi 163-167. Ayetler – Allah İle İlişkiyi Koparmak 27 Eylül 2011
623 Bakara Suresi 159-162. Ayetler – Ayetleri Gizlemek Küfürdür 20 Eylül 2011
624 Bakara Suresi 158. Ayet – Geleneğin Kur’an ve Sünnet Anlayışı 13 Eylül 2011
625 Bakara Suresi 155-157. Ayetler – Sıkıntıyı Bunalıma Dönüştürmemek 6 Eylül 2011
626 Kadir Gecesi 23 Ağustos 2011
627 Sosyal ve Ekonomik Açıdan Zekat 16 Ağustos 2011
628 Kur’an ve Sünnet Işığında Teravih Namazı 9 Ağustos 2011
629 Bakara Suresi 183-186. Ayetler – Oruç 2 Ağustos 2011
630 Bakara Suresi 154. Ayet 5 Temmuz 2011
631 Kutuplara Yapılan İkinci Yolculuk 30 Haziran 2011
632 Bakara Suresi 153. Ayet – Allah’tan Başkasından Yardım İstenir mi? 14 Haziran 2011
633 Bakara Suresi 152. Ayet – Allah’ı Zikir 7 Haziran 2011
634 Bakara Suresi 152. Ayet – Kur’an’da Hikmet Kavramı 31 Mayıs 2011
635 Bakara Suresi 151-152. Ayetler – Sahabenin Kur’an Eğitimi 24 Mayıs 2011
636 Bakara Suresi 142-150. Ayetler -“Kıblenin Değişmesi” 17 Mayıs 2011
637 Bakara Suresi 142. Ayet 10 Mayıs 2011
638 Bakara Suresi 139-141. Ayetler 3 Mayıs 2011
639 Bakara Suresi 135-138. Ayetler 26 Nisan 2011
640 Kur’an’da Peygamber Algısı 19 Nisan 2011
641 Bakara Suresi 130-134. Ayetler 12 Nisan 2011
642 Bakara Suresi 124-130. Ayetler 5 Nisan 2011
643 İbrahim (A.S.)’ın Geçirdiği İmtihanlar – 2 29 Mart 2011
644 İbrahim (A.S.)’ın Geçirdiği İmtihanlar 22 Mart 2011
645 Bakara Suresi 124-128. Ayetler 15 Mart 2011
646 Bakara Suresi 122-123. Ayetler 8 Mart 2011
647 Bakara Suresi 121. Ayet 1 Mart 2011
648 Bakara Suresi 120. Ayet 22 Şubat 2011
649 Bakara Suresi 117-119. Ayetler 15 Şubat 2011
650 Bakara Suresi 116. Ayet 8 Şubat 2011
651 Kutuplarda Namaz Vaktinin Tespiti 1 Şubat 2011
652 Bakara Suresi 114-115. Ayetler 25 Ocak 2011
653 Bakara Suresi 113. Ayet 18 Ocak 2011
654 Bakara Suresi 110-112. Ayetler 11 Ocak 2011
655 Bakara Suresi 109. Ayet – “Ehl-i Kitabın Kıskançlıkları” 4 Ocak 2011
656 Bakara 108. Ayet – “Ehl-i Kitap ve Müşriklerin Peyg. İstekleri” 28 Aralık 2010
657 Bakara Suresi 105-107. Ayetler – İlahi Kitaplarda Nesh 21 Aralık 2010
658 Bakara Suresi 104. Ayet – İlahi Kitapların Tahrifi 14 Aralık 2010
659 Bakara Suresi 102-104. Ayetler 7 Aralık 2010
660 Bakara Suresi 97-102. Ayetler 30 Kasım 2010
661 Bakara Suresi 91-96. Ayetler 23 Kasım 2010
662 Hayvan Kesimi 9 Kasım 2010
663 Hayvan Kesimi – Sorular ve Cevaplar 9 Kasım 2010
664 Kurban İbadeti 2 Kasım 2010
665 Kurban İbadeti – Sorular ve Cevaplar 2 Kasım 2010
666 Konulu Kuran Sohbetleri – Hacc İbadeti 26 Ekim 2010
667 Konulu Kuran Sohbetleri – Hacc İbadeti – Sorular ve Cevaplar 26 Ekim 2010
668 Bakara Suresi 87-90. Ayetler 19 Ekim 2010
669 Bakara Suresi 84-86. Ayetler 12 Ekim 2010
670 Bakara Suresi 83. Ayet – 4. Bölüm 5 Ekim 2010
671 Bakara Suresi 83. Ayet – 3. Bölüm 28 Eylül 2010
672 Bakara Suresi 83. Ayet – 2. Bölüm 21 Eylül 2010
673 Bakara Suresi 83. Ayet 14 Eylül 2010
674 Bakara Suresi 80-82. Ayetler / Günaha Batma ve Sonuçları 31 Ağustos 2010
675 Bakara Suresi 78-79.Ayetler – Kendi Kitaplarını Kuran Gibi Gösterenler 24 Ağustos 2010
676 Bakara Suresi 74-77. Ayetler / İman ve Küfür İlişkisi 17 Ağustos 2010
677 Bakara Sûresi 183-187.Ayetler / Oruç 10 Ağustos 2010
678 Bakara Sûresi 72-73.Ayetler – Ölülerin Diriltilmesi 6 Temmuz 2010
679 Bakara Sûresi 65-71.Ayetler – Kurbanlık Boğa Olayı 29 Haziran 2010
680 Bakara Sûres 65.Ayet – Allah’a İsyanın Dünyadaki Sonuçları 22 Haziran 2010
681 Bakara Sûresi 64.Ayet – Yahudilerden Alınan Söz 15 Haziran 2010
682 Bakara Sûresi 62.Ayet – Kimler Cennete Girer 8 Haziran 2010
683 Bakara Sûresi 61.Ayet – Tarım ve Avcı Toplumu 25 Mayıs 2010
684 Bakara Suresi 60. Ayet – Mucize ve Keramet 18 Mayıs 2010
685 Bakara Sûresi 58-59 – Ehl-i Kitabın Dünya Hakimiyeti Beklentisi 11 Mayıs 2010
686 Bakara Sûresi 53-58 Ayetler – Hz. Musa’ya İnen Kitap 4 Mayıs 2010
687 Bakara Sûresi 50-52 Ayetler – Yahudilerin Denizi Geçme Mucizesi 27 Nisan 2010
688 Bakara Sûresi 47-52 Ayetler – Yahudilere Verilen Nimetler 20 Nisan 2010
689 Bakara Sûresi 40-46 Ayetler – Yahudilerin Peygamber Beklentisi 13 Nisan 2010
690 Bakara Sûresi 39.Ayet – İnsanların ve Cinlerin Ortak Sorumluluğu 6 Nisan 2010
691 Bakara Sûresi 34-39 Ayetler 30 Mart 2010
692 Bakara Sûresi 34.Ayet – Hz. Adem (as) ve Cenneti 23 Mart 2010
693 Bakara Sûresi 31.Ayet – Hz. Adem’e Eşyanın İsimlerinin Öğretilmesi 16 Mart 2010
694 Bakara Sûresi 30.Ayet – Halifelik 9 Mart 2010
695 Bakara Sûresi 29.Ayet / Göklerin ve Yerin Yaratılışı 2 Mart 2010
696 Bakara Sûresi 28.Ayet / Reenkarnasyon İddialarına Kur’an’dan Cevaplar 23 Şubat 2010
697 Bakara Sûresi 26-27 Ayetler – Allah’a Teslimiyet 16 Şubat 2010
698 Bakara Sûresi (25) Ayet / Cennet ve Cennet Nimetleri 26 Ocak 2010
699 Bakara Sûresi (24-25) Ayetler 19 Ocak 2010
700 Bakara Sûresi (23-24) Ayetler 12 Ocak 2010
701 Bakara Sûresi (21-22) Ayetler 5 Ocak 2010
702 Bakara Sûresi (7-20) Ayetler 29 Aralık 2009
703 Bakara Sûresi (5-7) -1 22 Aralık 2009
704 Bakara Sûresi (1-5) 15 Aralık 2009
705 Bakara Sûresi -1 8 Aralık 2009
706 Fatiha Sûresi -1 1 Aralık 2009
707 Bakara Sûresi (5-7 Ayetler) -1 22 Kasım 2009
708 Bakara Sûresi (1-5 Ayetler) -1 15 Kasım 2009
709 Fatiha Sûresi -1 8 Kasım 2009
710 Ehli Kitap ve Müşrikler 30 Haziran 2009
711 Nas Sûresi / Vesvese 28 Nisan 2009
712 Hased ve Nazar 21 Nisan 2009
713 Felak Sûresi / Şerden Korunma 17 Nisan 2009
714 İhlas Sûresi / Allah’ın Varlığı 7 Nisan 2009
715 Tebbet Sûresi / Beddua 31 Mart 2009
716 Nasr Sûresi / Allah’ın Yardımı 24 Mart 2009
717 Roma Ziyareti 17 Mart 2009
718 Kafirûn Sûresi / Kafirler 3 Mart 2009
719 Kevser Sûresi / Kurban 24 Şubat 2009
720 Maûn Sûresi / Dini Yalanlayanlar 17 Şubat 2009
721 Kureyş Sûresi / Kadınların Mahremsiz Yolculuğu 10 Şubat 2009
722 Fil Sûresi / Fil Olayı ve Yanardağ Patlaması 3 Şubat 2009
723 Hümeze Sûresi / Koğuculuk 27 Ocak 2009
724 Asr Sûresi / İyiliği ve Sabrı Tavsiye 20 Ocak 2009
725 Tekasür Sûresi / Çoğaltma Sevgisi ve Ölüm 13 Ocak 2009
726 Kur’anda İsrailoğulları 6 Ocak 2009
727 Karia Sûresi / Sevapların ve Günahların Tartılması 30 Aralık 2008
728 Cariyeler ve Sömürülen Cinsellikleri 23 Aralık 2008
729 Adiyat Sûresi / Aşırı Mal Sevgisinin Tehlikesi 16 Aralık 2008
730 Ayetler ve Hadisler Işığında Kurban 2 Aralık 2008
731 Ayetler ve Hadisler Işığında Mut’a Nikahı 25 Kasım 2008
732 Hac 11 Kasım 2008
733