Oruç Keffareti -1

29 Ağustos 2009 tarihinde yayınlandı. görüntülenme Mukayeseli Fıkıh Müzakereleri

Bugün kefaretle ilgili, oruç kefaretiyle ilgili ders yapacağımızı önceden ilan etmiştik. Biliyorsunuz bu konuda epeyce hadis var hadis kitaplarında. Buhari’de geçen hadisler var. Buhari’de şöyle diyor. “Bir adam Resulullah sallallahu aleyhi ve selleme geldi, dedi ki ben helak oldum. Peygamberimiz de seni helak eden ne diyor. Diyor ki ramazanda eşimle ilişkiye girdim.” Tabi ramazanda eşimle ilişkiye girdim denilince ramazanda gündüzün girdim şeklinde anlaşılabilir. Diyor ki bir köle bulabilir misin? Hayır diyor. Peki, iki ay arka arkaya oruç tutabilir misin? Hayır diyor. O zaman 60 tane fakiri doyurabilir misin diyor. Hayır. Sonra ensardan bir adam bir sepet hurma getiriyor. Arak diye hurma ölçmek için kullanılan bir kapmış. Bazıları işte 15 sa gelir, bazıları 30 sa diyor. Peygamberimiz diyor ki tamam bunu götür ve sadaka olarak dağıt. O da diyor ki benden daha ihtiyaçlısına mı ya Resulallah? Seni hak olarak gönderen Allah’a yemin ederim ki bu şehrin iki labesi arasında benden daha ihtiyaçlı kimse yoktur.

Labe, harra anlamına kullanılıyormuş. Harra, hararetten geliyor. Medine’ye gitmiş olanlar bilirler. Medine’de yanardağ patlamasından kalan taşlaşmış lavlar vardır. Onlar buna harra ifadesini kullanıyorlarmış. Gerçekten bu kelime o yanardağ patlamasının halk arasında yaşayan bir kalıntısı olmuş oluyor. Yani harra diyor, o yanardağdan kalan taşlaşan lavlara. Medine’de dışarıda bir dolaşırsanız görürsünüz. Kömür gibi ama daha büyük taşlar. Çok küçük taşlar değil yani. Kömür renginde değil yalnız, kahverengi. Mekke’de de var. Bilhassa o Muğammes var ya Ashab-ı Fil’in yok olduğu yer. Oranın da resimlerine baktığınız zaman tam bir yanardağ patlamasının olduğu yer olduğunu gösteriyor. Hatta o taşlar hala orada duruyor. Yukarıdan aşağıya yağan taşlar hala orada duruyor. Net olarak görüyoruz.

Şimdi burada yani o kelime gerçekten önemli olduğu için dikkatinizi çektim. Diyor ki benden daha ihtiyaçlı kimse yok diyor Medine’nin bu iki yanardağ kalıntılarının arasında. Benden daha ihtiyaçlı birisi yok diyor. Peygamberimiz diyor ki git diyor onu ailene yedir.

Şimdi bu hadisi şerifi ramazanda orucunu kasten bozan bir kimsenin cezası olarak değerlendiriyorlar. Mezheplerin hepsinde böyle. Ramazanda kasten orucu bozma. Bu adam eşiyle ilişkiye girmiş. Orucu sadece bu mu bozmuş? Eğer o olay oruç bozma ise her ikisi de bozmuştur. Burada Peygamber efendimizin adamın eşiyle ilgili söylediği herhangi bir söz yok. İkinci olarak Peygamberimiz bu adama tutamadığın günün orucunu tut demiyor. Bizde ne derler? 61 gün derler değil mi? Ya da 2 ay 1 gün derler. Hadi o 2 ayı buradaki şehreine yani peş peşe 2 ay oruç tutabilir misin kısmına o 2 ayı monte ettiniz, o 1 günü nereden çıkardınız?

(Kazası)

Tamam ama o kaza nereden çıkıyor, delili ne? Orada öyle bir şey yok.

(Kadınla ilgili bir şey söylememesi, kadının … anlaşılmıyor)

İkrah olur mu? Adamın kendi eşi. O zaman ikrah olduğuna dair bir delil olması lazım.

(Öyle bir şey olsaydı bile kadın kabul etmemiş olabilir… anlaşılmıyor)

İşte bazıları bunu söylüyorlar ama onu söyleyenler de diyor ki kadına kefaret gerekmez. Eğer zorlama varsa diyorlar, kadına kefaret gerekmez ama orucu bozulur kaza eder. En azından onu söylemesi lazım. Yani kadın zorlanmış olsa bile orucu bozulur. Bir insana zorla yedirilirse orucu bozulur. Sorumlu olmaz ama kazası gerekir yani kitaplarda yazılan bu. Şimdi fukuhanın büyük bölümü bunu böyle söylüyor. İmam Şafii bunların içinde hadise en uygun fetva veren. Şafii Mezhebinde deniyor ki orucu kasten yeme içmeyle bozan kişiye kefaret gerekmez diyor. Cinsel ilişkiyle bozan olursa sadece erkeğe gerekir, kadına gerekmez diyor.

(İmam Malik de kefaret yoktur diyor. Muvatta’da okudum da.)

Yok, var diyor. Maliki Mezhebinde var.

(Normal görüş yapıyor, bu hadisin arkasından bizim için de en uygun görüş budur diyor. Yani birebir sadece kaza etmesi, kefaret olmaması.)

Muvatta’da? Ona bir bakalım. Yalnız şu var ben bir çok konuda İmam Malik’in görüşüşle Maliki Mezhebinin görüşünün farklı olduğunu tespit ettim yani. Eğer öyle bir şey varsa bizim için önemli. Muvatta, İmam Malik’in görüşlerini bildirir daha çok. Ama o diğer mesela Zürkani’nin Muvatta şerhi varsa orada farklı şeyler de söylenebiliyor. Ondan sonraki Maliki Mezhebinin görüşlerini bildirenler bu farkı ortaya koyuyorlar. Maliki Mezhebinin görüşü, Hanefi Mezhebinin görüşü gibi bu konuda. Ama İmam Malik’in kendi görüşü farklı olabilir. Ondan benim haberim yok. Yani bir hadisçi orada şey yapmaması gerekir. İmam Malik hadisçidir. Burada geleneksel manada kefareti caiz görmemesi gerekir.

Şimdi bakın oruç bir ibadettir değil mi? Namaz ibadettir. Hac ibadettir. Zekat ibadettir. Bunları yapmayanlara yani orucu bir kenara bırakın. Namazını kılmayan insan, bir adam bir vakit namaz kılmazsa kaç vakit namazla kaza eder onu gelenekte?

(Aynısıyla)

Peki, Kuran ve sünnette? Hiç kaza etmez. Tövbe edecek, bir daha yapmayacak. Ha, mesela zekatın belli bir zamanı olmadığı için zekatını vermediyse ne zaman olsa verir. Ama iki katıyla vermez.

Şimdi bu bir ibadet. Burada Allahü Teâlâ sadece hastaya ve yolcuya orucunu bozma ruhsatı veriyor. E diğerleri için hadiste nasıl geçiyordu? Bir gün orucunu bozan kişiye ramazan orucunu tutarken gerekmez. Yani ramazan orucunu tutma sırasında ister eşiyle ilişkiye girmiş olsun ister başka bir şey yapmış olsun hiçbir şey lazım gelmez. İmam Malik diyor ki ehli ilimden şöyle dediklerini işittim Muvatta’da. Ramazan orucu tutması esnasında bir gün orucunu yiyen bir kişiye gerekmez. İsabet ehli derken cinsel ilişki manasında almıyor mu? Yani ailesini ister ramazanda gündüzün ilişkide bulunmasıyla orucunu…

(Kazai ramazan derken ramazanın kazasını kastediyor. … anlaşılmıyor. Çünkü ramazan dışında, ramazan orucunun kazasını tutarken bozsa bilerek ona sadece şey gerekir.)

Ha, oradaki o kazayı fukahanın kazası olarak anlıyor. Fi kadayı ramadane başka bir şey o zaman. Tamam o şeyde farklı bir görüş yok yani. Şimdi bizi şartlandırdı onun için o kada kelimesine eda manasını verdik, tutmadı.

Şimdi, İmam Malik diyor ki ramazan orucunu kaza ederken adam eşiyle ilişkiye girse, başka şekilde orucunu bozsa kefaret gerekmez. Kefaret, sadece ramazan günü eşiyle ilişkiye girmiş olan kişi için gerekir. Bir de kaza da gerekir. Ehli ilimden gelen ve bana en uygun olan görüş budur. En uygun olan görüş budur dediğine göre demek ki farklı görüşler de var.

Burada bir şey hadisi var. Diyor ki bir Arabi geldi Peygamberimize s.a.s., çölde yaşayan birisi. Göğsüne yumruğuyla vuruyor iki defa, saçını çekiştiriyor. Alçak diyor yok ol. Ne oldu diyor Peygamberimiz. Ben ramazanda oruçluyken eşimle ilişkiye girdim. Peygamberimiz diyor ki köle azat edebilir misin? Hayır dedi. Bir bedeneyi hediye edebilir misin? Bir deve kesebilir misin dedi. Hayır diye karşılık verdi. Otur bakalım dedi. Ha bak burada oruç yok. Otur dedi ve bir sepet hurma getirildi. Al bunu git sadaka olarak dağıt dedi. Benden daha ihtiyaçlı kimse yok dedi. O zaman Peygamberimiz sen ye dedi. İlişkine karşılık da bir gün oruç tut dedi. Bu da yepyeni bir şeymiş. Mürsel ha, Peygamberimize kadar ulaşmış bir hadis. Ha, bazı yönleriyle anlam itibarıyla muttasıldır diyor. Bedene kesmen lazım yani deve kesmen lazım.

Neyse ama şu var yani o hadis, o gayrı mahfuz da yerine bir gün demesi mahfuz mu? O da yok diğer rivayetlerde. Ama o hesaplarına geldiği için onu söylemiyorlar. Sait …’in kendi ifadesi gibi anlaşılıyor ama Peygamberimize mal ediyorlar, o da yanlış bir ifade.

Neyse şimdi, bu hadislerin hiçbir tanesinde Peygamber efendimiz o şahsa bir gün oruç tut demiyor. Bir de Peygamberimizden gelen hadiste mesela bir insan kasten orucunu bozarsa ne diyor? Bütün yılı oruçlu geçirecek olsa onun yerine geçmez diyor.

(Şimdi hocam şurada bir ifade var da)

Tamam onu öyle söylüyorlar da Peygamberimizden bir rivayet yok orada. O onların kendi görüşü.

(Şimdi İmam Malik’in o görüşlerinin içinde benim anladığım ramazanda bir gün sadece kazası vardır. Bir tek kazası vardır o bozmadan dolayı.)

Hayır öyle bir ibare yok. Şu hadisleri okuyayım ben size. Buhari’de, Tirmizi’de, İbn Mace’de, Darimi’de, Ahmet bin Hanbel’de geçen bir hadis. Resulallah s.a.s. şöyle dedi. Yolcu ve hasta olmaksızın bir gün oruç tutmasa bütün zamanını oruçlu geçirse, tutabilecek olsa bu, o bir günü karşılamaz. Yine bir başka Ebu Davut’ta geçen bir hadis. Allah’ın ona verdiği ruhsatın dışında -yani hastalık ve yolculuk gibi- kim ramazanda orucunu bozarsa tüm zamanları oruçlu geçirmek onun bu eksiğini kapatmaz. Şimdi bu da sahih hadis olduğu ortada. Şimdi sen o şeyi oku bir daha.

Baştan okuyayım. Ehli ilmin şöyle dediğini işittim. Ramazan orucunu kaza ederken herhangi bir gün kasten orucunu açan kişiye gerekmez yani kaza sırasında eşiyle ilişkiye girmiş olsa ya da başka şekilde yeme içme yapmış olsa kefaret gerekmez. Yani böyle bir kişiye kefaret gerekmez. Peygamberimizden nakledilen o kefaret gerekmez. Peygamberimden gelen rivayet ramazanda gündüzün eşiyle ilişkide bulunana gerektiği ifade edilen kefaret, ramazan orucunun kazasında gerekmez. Sadece o günü daha sonra tutar.

(Aslında burada kefaret biraz kafayı karıştırıyor. Yani kefaret denince akla hemen hurma buğday geliyor.)

Yok, Peygamberimizden rivayet edilen kefaret diyor. O hadisi kastediyor. Neyse şimdi, yani bakın bu Peygamberimizden gelen bir hadis. Ve bu kefaretle ilgili hadisler var. Ebu Davut’tan gelen bir rivayeti size okuyayım. Bu konuda en kapsamlı rivayet Ebu Davut’tan geliyor. Yani aynı konuyu anlatıyor ama diğerlerinde eksikler var. Nasıl eksik var bak şimdi. Diyor ki git ailene bunu ikram et. Ailesine ikram etmekle olmaz ki. Yani bu adam karlı çıktı. Git işte köle azat eder misin? Edemem. 2 ay oruç tutabilir misin? Tutamam. 60 tane fakiri doyurabilir misin? O zaman bunu götür dağıt. E ben daha ihtiyaçlıyım. O zaman sen götür. Ne yaptı bu adam? Hangi kefareti? Kefaret bir ibadettir. Emirdir. Emiri yerine getirmeden olmaz ki.

Açalım lütfen Mücadele Suresini. Diyor ki “Eşi konusunda seninle tartışan kadını Allah elbette işitti. Allah’a da şikayette bulunuyor. Aranızdaki konuşmayı Allah da işitiyordu. Allah işitir ve görür. Sizden eşlerine zıharda bulunanlar…” Ne diyor, sen bana anamın sırtı gibisin. Araplarda böyle bir adet varmış. Anamın sırtı gibisin dediği zaman eşine karşı en büyük yemini yapmış oluyor, onunla ilişkide bulunmuyor artık. İladan farkı var, o başka bu başka. “Bu kadınlar, onların anneleri değildir.” Sen bana anamın sırtı gibisin diyor. Anası değil ki öyle diyorsun. “Bunların anneleri kendilerini doğuran kadından başkası değildir.” Kendilerini hangi kadın doğurmuşsa anneleri odur. Şimdi mesela kiralık anne falan var. Diyordu ki işte falan kadın doğuracak buna verecek, o kiralık anneymiş, asıl anne buymuş. Asıl anne hangisi doğurduysa odur. “Bunlar çirkin bir söz söylüyorlar, yalan söylüyorlar.” Karılarına sen bana anamın sırtı gibisin demekle. “Ama şu da bir gerçek ki Allah elbette ki affeder ve üstünü de örter.” Bağışlar yani. Peki, nasıl affedecek? “Eşlerine karşı zıharda bulunanlar, eşine sen benim anamın sırtı gibisin der sonra söyledikleri sözden döner, eşleriyle birlikte olmak isterlerse…” ya da o sözlerini tekrarlarlarsa, o da olabilir. “…bunlara gereken eşleriyle tekrar ilişkiye girmeden önce yapacakları bir köle azadıdır. Size öğütlenen budur. Yaptıklarınızdan Allah haberdardır.” Bak Peygamberimizin sorularına tam tamına uyuyor. “Köleyi bulamazsa peş peşe 2 ay oruç tutması gerekir. Yine orucu eşiyle ilişkiye girmeden önce yapacak.”

Şimdi bunu da söylemiş olabilir Peygamberimiz ona. Onun için ben tutamam demiştir adam. Orucu tutuyor, ramazan orucunu. Niye 2 ay oruç tutamasın ki? Pekala tutar. Ama o ramazan orucunda zıhar yapmasının sebebi eşine dayanamadığı için işte rahat bir oruç tutayım diye. Şimdi 2 ay içinde ilişkiye girmeden mümkün değil duramam diyor adam. Öyle ifade etmiş oluyor.

“Buna da gücü yetmiyorsa…” Bak burada tek başına oruç tutma değil, o iki ay içinde temas da yasak. “Buna da gücü yetmezse 60 tane miskini yani çaresizi doyurur. Bu, Allah ve resulüne inanasınız ve güvenesiniz diyedir. Bu, Allah’ın koyduğu sınırlardır.” Bak sınırını da belirlemiş, bu sınırları Allah koyuyor değil mi? “Kafirler için, bunları görmezlikten gelenler için de acıklı bir azap vardır.” Bu sınırları görmezlikten gelenler için.

Şimdi bak burada gördünüz mü? Buradaki olay onunla birebir uyuşan bir olay. İşte Kuran-ı Kerim’de var. Ebu Davut’un rivayetinde diyor ki yani benim kadınlardan başım dertte başkasıyla olmayacak şekilde diyor. Ramazan ayı geldi diyor, korktum. Yani karımla ilişkiye girerim yani bir şey yaparım, bununla ben cezalandırılırım diye korktum diyor. Sabaha kadar birtakım şeyler yaparım diye korktum. Ramazan ayı bitene kadar onunla zıharda bulundum. Belli bir süreyle de demek zıhar oluyormuş. Ramazan ayı boyunca sen bana anamın sırtı gibisin dedim diyor.

(Zıhar-ı muvakkat yapmış.)

Bir gece bana hizmet ediyordu. Birden onun bir yeri bana açıldı. Bir yerini gördüm diyor. Hiç beklemeden diyor ilişkiye girdim. Sabah olunca kavmime çıktım. Onlara bu durumu anlattım. Başıma böyle böyle bir olay geldi diye. Benimle gelin hep beraber Peygamberimize gidelim. Hayır, gelemeyiz dediler. Sen bizi bu işe karıştırma. Ben geldim Peygamber efendimize. Durumu ona haber verdim. Sen böyle mi yaptın Seleme dedi Peygamberimiz. Tahkik ediyor. Evet ben buyum, yaptım işte. Ya Resulallah iki kere bunu söyledim diyor. Ben Allah’ın emrine sabrederim. Yani boynum kıldan ince. Kesiyorsan kes diyor yani. Allah ne emretmişse başımın üstüne, sabrederim. Allah’ın sana gösterdiği şekilde kararını ver.

Dedi ki bir köle azat et. Zaten öyle demesi gerekir, yeter mi demesine gerek yok. Çünkü ayette ne diyor? Yeter mi diye sormasına ne lüzum var. Bir de adam orada havalara girecek. İlk emir bu. O zaman bir köle azat edeceksin. Diyor ki valla bir boyunu serbest bırak diyor ya, valla diyor ensesini göstererek bundan başka boynum yok, bir tane boynum var işte. Yani kölem yok diyor. Enseye de vuruyor. Yok dedim diyor. Tam ayete uygun bak. Yok dediği zaman o zaman tutabilir misin diye sorar mı? İlişkiye girmeden ifadesi mutlaka vardır burada. 2 ay oruç tut. Bu adam oruç tutmaya gücü yetmeyen bir insan değil. Oruçtan aciz değil. Acizliği, eşiyle ilişkiye girme meselesinde var. Diyor ki bak bu cevap da öyle diyor. Yani 2 ay oruç tut. Başıma gelen oruçtan başkasından mı geldi ki ya Resulallah? Yani zaten o ilişkiye girmeyeyim diye ben ramazanda böyle yaptım. Bu oruçtan dolayı ben bu yemini etmiştim demiş oluyor. E şimdi sen 2 ay oruç diyorsun. Ben ona nasıl dayanayım. Bak burada dayanamam demiyor bak, gerekçeyi söylüyor görüyor musunuz? Tam ayete tamı tamına uyuyor. Oruca dayanamam demiyor.

Bir vesk hurmayı 60 miskine dağıt. Bir vesk 60 okkalık. Şimdi bunu 60 tane fakire dağıt. 60 tane miskin bak miskin kelimesi. Gerçi öbürlerinde de geçiyor miskin. Ayette geçenin tam aynısı yani. 60 miskin doyuracak. 60 sa bak tam tutuyor. Öbürlerinde sa hesabı yok. O araka 15 sa’lık falan deniyor. 15 sa, 60 kişiye dağıtılmaz ki. Çünkü bunun her birine 1 sa vereceksin. Sadakayı fıtır da o. Bu tam tuttu, görüyor musunuz? 60 sa. Peki, çünkü her birine 1 sa verirsin, o zaten sadakayı fıtırın bir ölçüsüdür.

Valla biz sabahladık, bizim yiyeceğimiz falan yok yani. Şaşkın bir vaziyette, ne yapacağım yani gece, sahur yemeği yemedik sen gelmiş 60 kişiye sadaka dağıt diyorsun. Beni Zureky’ten o sadakayla görevli kişiye git diyor Peygamberimiz. O 60 sa’yı sana versin. Git dağıt. 60 miskine bir veski dağıt diyor. O zaman 60 sa’dan biraz fazla bir şey galiba. Artanı da sen ve ailen ye.

Şimdi bak burada ayetin hükmü tam yerine geliyor. Git de yiyin olur mu öyle şey? O zaman hüküm değişiyor. Nasıl kefaret bu? Kefaret ibadettir. Kaldırılamaz ki bir insanın üzerinden. Hadi gidin de siz yiyin, aileniz yesin. Öyle şey olur mu? Artanı siz yiyin diyor.

Sonra kavmime döndüm. Dedi ki ya siz dünyayı başıma dar ettiniz. Ben size geldim yardımcı olun diye sizde darlık buldum. Yardım etmediler ya. Kötü görüşler şey yaptınız. Peygamberimiz s.a.s. yanında da bir genişlik, bir rahatlık buldum ve de güzel bir görüş. Bana size sadaka vermeyi de emretti. Bak siz de karlı çıktınız.

Şimdi görüyor musunuz bak birebir oturdu. Ama öbür hadislerin hiçbirisi oturmuyor. Konuya hiçbir şekilde uymuyor. Git sen ye. Ne oldu peki ceza? Kefaret hani ne oldu? Bir de  gününe gün tut diyorsun. Neye dayanarak diyorsun? Öyle bir şeyden bahsetmiyor ki, 1 gün oruç tut demiyor ki peygamberimiz. Sonra Allahü Teâlâ sadece hasta ve yolcuya ruhsat vermiş. Ona da başka zaman tutar demiş. Bunda orucunu bozmamış tabi. Hayır bu rivayetlerin hiçbirisinde 1 tanesinde neharen ifadesi var. 1 tanesinde var oruç bozmayla alakalı. Onu bulayım da…

(O şekilde sabahladık diyor değil mi adam? Gece oldu, o şekilde sabahladık.)

Tabi canım oruç tutmuş adam. Oruçtan şey yaptığı yok.

Bak diyor ki o da şu. Bu da çok mantıksız bir ifade. Şevkani’de geçiyormuş. Diyor ki ben diyor öyle bir adamım ki kadınlara karşı arzum başkasında olmayacak kadar kuvvetli diyor. Ramazan bitene kadar eşimle zıharda bulundum. Yani gece eşimle ilişkiye girerim de gündüz olur farkına varamam diye böyle yaptım. Yani orucum fesada gider. Ayrılmaya gücüm yetmez diyor. Bu nehar kelimesi burada geçiyor, başka yerde geçmiyor. Ondan da o çıkmaz. Dolayısıyla bu hadisler içinde kamil olanı bu. Bütün efradını cami ayarını mani bu. Ayeti kerimeye de birebir uyuyor. Yine sık sık hatırlatıyoruz, oruçla ilgili ayeti kerimede Allahü Teâlâ bütün hükümleri belirttikten sonra ne diyor? Tilke hududullah diyor. Bakın burada da tilke hudullah dedi. Bu da Allah’ın koyduğu sınır, o da Allah’ın koyduğu sınır. Bir sınır diğer sınıra karışır mı? Öyle olsa sınır demesinin anlamı ne? Allah orada bütün sınırları çizmiş. Sen oraya nasıl sokuşturuyorsun onu kardeşim. Kefaret, 60 gün falan.

(Demek ki ramazanda bu olay meydana geldiğinden dolayı bu ona karıştırılmış.)

Bu adamın bir şeyi karıştırdığı yok.

(Hayır o değil.)

Ulemanın karıştırması için ellerinde hiçbir gerekçe yok. Hiçbir delilleri yok. Bir kere ramazanın gündüzün bu olay oldu diye bir ibare yok. Sonra bu adam karısıyla yapmış bu ilişkiyi. Burada zıhar kadına karşı yapılır. Bak ayette dikkat ediyorsanız kadına verilecek bir cezadan bahsetmiyor zıharda değil mi? Erkeğe veriliyor. Hadisi şerif de aynı. Kadından hiç bahsetmedi. Her şeyiyle birebir zıhar olayı bu. ve şimdi zıhar olayını yarım yarım anlatmış olan birtakım rivayetleri alacaksınız, kendi zihninizden birtakım şeyler ona ilave edeceksiniz, ondan sonra ramazanda kefaret orucunu ortaya koyacaksınız. Farz olmuş oluyor.

Onun arkasından da gel sıkıntılar gel. Yok işte adetli olursa çünkü ondan sonra bir de diyorlar ki adetli olursa devam edemez. Şimdi adetli bir kadın kefaret orucunu nasıl tutacak? Çünkü kadına da bir kefaret gerekiyor, erkeğe de gerekiyor. Hadisi şerife uyuyorsanız hiç olmazsa yani kısmen hadise İmam Şafii uymuş. Kısmen dememin sebebi şu. Hadiste kaza yok. İmam Şafii kaza şartı da getiriyor. Orucunu kaza edeceksin. Halbuki sahih hadiste ne okuduk? Bir insan ramazan orucunu kasten bozarsa bütün yılı, bütün ömrünü oruçlu geçirse oradaki eksiği kapatamaz. O zaman kefaret örtüyor onu, eksiğini kapatıyor. O zaman tam bir zıddiyet oluyor. Yani bakın o hadiste bir problem yok. O gayet güzel, efradını cami ayarını mani. Ama burada bu rivayetlerin hepsi problemli.

Şimdi ben size bir tane daha İbn Mace’de geçen bir hadis okuyayım. Aynı ibareler burada da geçiyor. Tekrar okumaya gerek yok. Buhari’de geçen yani siz eğer diyorsanız ki o hadisi şerife uyduk o zaman şunu da yazın. Adamın gücü yetmiyorsa hiçbir şeyden sorumlu değil diye yazın oraya. Niye bu ibareyi yazmıyorsunuz madem deliliniz o hadisler?

Usulü fıkıhta hep şunu söylerler. İbadet konularında kıyas olmaz. Ben de diyorum ki keşke kıyas yapsanız. Hiç olmazsa benzeteceğiniz bir şey bulur. Öyle hükümler veriyorsunuz ki hiçbir şeye benzemiyor. Hem de ibadet konularında. Kıyas olmaz görüşü gayet doğru. Ama kardeşim bu yaptığınız ne sizin? Yeni din icat ediyorsunuz kendi kafanızdan. Sonra bir de her defasında tekrarladığımız şey, Kuran’la sünnetin irtibatını tamamen kesmişler. Sanki haşa Peygamberimiz ayrı telden çalıyor. Kuran-ı Kerim ayrı bir şey söylüyor. Peygamberimiz bir başka şari, Kuran bir başka şari. Tam bir şirk mantığı. İki ayrı şeriat koyan var.

“Allah size ramazan günü oruç tutmayı farz kıldı. Ben de ramazan geceleri namaz kılmayı size sünnet kıldım.” Peki, Peygamberimizin sözünde senentü’nün manası ne? Fukuhanın dediği manada mı senentü? Sünnet, kanun demektir. Sünnet, farzdan çok daha kuvvetli bir ifadedir. Değişmesi mümkün değildir yani. “Ben de size sünnet koydum.” Orada sünnet zaten çok çirkin bir yakıştırma Peygamber efendimize. Ben size sünnet koydum ifadesinin sonradan fukuha dilinde aldığı yeni terim anlamını bir kenara bırakın sözlük anlamı ben size şu kanunu koydum demektir. Değişmesi mümkün değil, onu mutlaka yerine getireceksiniz.

(Hocam, şöyle bir ayeti kerime okudum. Peygamber ne verdiyse alın, neden men ettiyse ondan da kaçının.)

Tabi, tabi şimdi onu herhangi bir kimsenin söylediği sözün başını sonunu kırpın. Aradaki cümlesiyle adamı idam edersiniz. Ayeti kerimenin bağlamı tamamen koparıldıktan sonra orada öyle bir şey yapıyor. Resul ne getirir, verir? Resul ne demek?  Elçi demek. Elçi, Allah’ın elçisi mi? E bize ne getirdiyse onu alırız. Neyi getirir elçi?

(Mesajı getirir.)

Nedir o mesaj?

(Kuran.)

Bitti, biz de ondan bahsediyoruz. Bir de hikmet vardır, kitabın yanında hikmet. O kitaptan çıkarılan hükümlerdir. O hikmet, o kitapta bulunmalıdır. Bak şimdi işte bu hadiste geçen hükümlerin tamamı Kuran-ı Kerim’de var. İlgilendirildiği konu da var, onu yüzde yüz anlatan sahih hadisler de var. Öbürlerinin hepsinin problemli olduğu çok açık ve net.

(Müslümanlarda erkek çocuklarının sünnet edilmesine de Peygamberimiz diyor ya o İbrahim peygamberin, babamızın sünnetidir diye. Orada kesin bir hüküm olarak mı geçiyor yani.)

Şimdi sünnet dediğiniz zaman farz manasına gelir. Kuran-ı Kerim’de geçen sünnet, Peygamberimizin hadisinde geçen sünnet, bunlar farz demektir. Ama maalesef şu var yani daha sonra insanlarda bu sünnet kelimesi farklı anlam, farklı bir terim halini almış ya fukuha dilinde. E hadisler de mana olarak naklediliyor, lafız olarak değil. O kişi kendi zihnindeki değişik sünnet kavramını Peygamberin sözüne raptetmiş olabilir. Buna da çok uyanık olmak lazım.

(Hocam, şimdi bunların hiçbirine gücü yetmedi ne yapacak? Beytülmal da yok, beytülmala gitsin.)

Gücü yetmezse borçlanır. Bak bu sorun güzel bir şey. Bu ayeti kerimede şu var. Eşiyle ilişkiye girmeden bir köle azadı var. Mücadele Suresindeki zıharla ilgili ayette. Yine eşiyle ilişkiye girmeden 2 ay oruç tutmak var. Orucun parası olup olmamakla bir alakası yok değil mi? Zaten kölesi varsa anında azat eder. Hiç zaman geçmesini beklemez. Ama üçüncü kısımda eşiyle ilişkiye girmeden ifadesi yok dikkat et. O takside bağlanabilir. O zaman ne yapacak adam gücü yetmiyor diye eşinden uzak mı kalacak? Gücü yetmeyebilir. Eşiyle ilişkisine devam eder, o 60 tane fakire, miskine olan doyurma borcu devam eder, ara ara verir. Çalışır verir.

(Beytülmala gider.)

Beytümala gider değil, beytülmala göndermiş Peygamberimiz.

(Şu anda da öyle bir şey olsa gidebilir mi?)

Sen mi? Ya millet gidiyor, oradan buradan istiyorlar, olmaz olur mu tabi ki gider. Her zaman gider. Niye gitmesin? Borç borçtur.

(Zekat verilecek sınıflardan biridir ya borçlu.)

Tabi bu da borçlu işte. Zekat verilecek sınıflar var. Sistem onu kendi içinde bunu oluşturmuş.

(Peygamberimiz o hurmaları o adama vermiş diye o adam o hurmaları geri ödeyecek mi?)

Kardeşim sadaka fonundan almış. Alınan sadaka iade edilmez.

(Fakfukfona gitmiş almış oradan, işini görmüş.)

Bugün de oluyor, yarın da olacak. Her zaman bu olur, gayet normal bir şeydir.

Peki, burada zihninize takılan bir şey var mı? Diğer hadisleri okumaya gerek var mı? Örnek olsun diye bir iki tane hadis okuyalım isterseniz.

(Nehar kelimesi geçmiyor. Böyle bir şey olursa ne olacak, değişen bir şey olur mu?)

Yok, olursa demenin bir anlamı yok. geçmemiş. Bak orada Sait bin Müseyeb’e mal etti kaza meselesini, nehar meselesini. Hadislerde yok bu.

(Hocam, Buhari’de geçen şu şekilde. Aleymati veanesaim dediğine göre gündüz olmalı.)

Oradan o anlaşılır, dediğin doğru enasaim’den anlaşılır da.

(İki olay da olabilir, bu olay gündüz olmuş, diğeri de zıhardan gece de oluyor zaten.)

İki olay olmamasının sebebi şudur bak. İki olay olabilir elbette akla gelir. Bazıları onu söylüyorlar. İki ayrı olay olmuştur. Birisi zıhardır. Birisi de budur. Fakat olayda rivayet edilen aslında aynı şahıs. İkinci bir şahıs yok bu bir. Gerçi birinde racul diyor, birisine isim veriyor falan. İkincisi de belki en önemlisi burada da tilke hududullah diyor. Allah sınırlarını koyuyor. Yani şuradaki cezaların kime verileceği, nasıl olacağı bütün detaylarıyla verilmiş. Oruçta da Allahü Teâlâ bütün şeylerini anlattıktan sonra tikle hududullah diyerek sınırlarını da çiziyor. Sınırları çizdikten sonra onun içine başka bir şey koyamazsın, onun dışında da bir şey çıkaramazsın.

(Aklıma şu geldi. O hududullahın lafzının geçmediği yerlere bir sızma olabiliyor mu yani genişletilebiliyor mu etrafı?)

Mesela, bir tane örnek ver. Yalnız şimdi şu var. Yani nerede bir hududullah varsa hep çiğnenmiş gerçekten. Yani o tilke hududullah dediği her yerde mesela bir mirasta var hududullah. Öyle bir çiğnenmiş ki işte kız çocuklarına, onların çocuklarına büyük haksızlıklar yapılacak, fıkıh kitaplarına yerleşmiş tabi. Ondan sonra talakta var. Talakta zaten bütün sınırlar aşılmış. Kadının boşama hakkı var işte orada iftida kelimesinde. O da zaten tümüyle tarumar edilmiş. Hiç ortada yok. Zıharda var öyle.

(Hocam, zıhar konusunun bizim toplumumuzda karşılığı var mı? Bazı sorular geliyor bu konuda da.)

Bizim toplumumuzda zıhar yok ama biraz okumuş olanlar bazen böyle bir bilmişlik ediyorlar. Çok nadir rastlanıyor.

(Zıhar tam olarak ne oluyor?)

Sen bana anamın sırtı gibisin diyor ya, nasıl anasından cinsel olarak yararlanamıyor ya.

(Boşanma gerçekleşiyor diye yazıyor. Öyle dediği zaman diyor bir daha ebediyen terk etmiş sayılır diyor. O yüzden…)

Boşanma olmuyor.

(Oluyor.)

Boşanma değil de ilişkiye giremiyor. Boşanma gibi olmuş oluyor, bir daha dönemiyor evet. Boşanma gibi oluyor yani.

(O zaman adam onu boşanma kastıyla söylüyor.)

Bu bir boşama değil yalnız. Mesela Araplarda talak vardır.

(Bu hadise de sanki ramazan ayında yaklaşmamak için bir dönem…)

Hadiste öyle de başka bir şey soruyor Yahya. Benim okuduğum, hatırladığım şeylerde… Ben sana buradan bulayım.

(Burada diyor ki Araplar arasında zıhar denilen bir adet vardır. Şöyle ki bir adam karısına sen bana anamın sırtı gibisin deyince kadın erkeğe haram sayılır ve ebediyen kocası tarafından terk edilmiş olur.)

Terk edilmiş olur, tamam o doğru. Ama boşama değil o. Tamam o zaman benim bakmama gerek yok. Benim bakacağım yerde de öyle yazılı.

(Ashaptan Evs bin Sabit de karısı hamile. Hz. Peygambere gidip genç yaşında kocasına hizmet ettiğini, çocukları olduğunu, şimdi bu ihtiyarlık zamanında kocasının o sözü söyleyerek kendisini perişan duruma düşürdüğünü anlattı. Hz. Peygamberden tekrar kocasına dönmesi için izin istedi. Hz. Peygamber de sen ona haramsın dedi. Kadın küçük çocukların üzüldüğünü söylüyor, lehinde bir hüküm vermesini istiyordu. Nihayet Allah resulünde vahiy hali belirdi ve bu ayetler indi.)

Tamam işte boşama değil o. Orada doğru yazmış. Boşama değil ama karısıyla bir daha ilişkiye girmiyor. Boşama gibi oluyor. Kel muallak evet. Evli de değil, bekar da değil.

(O zaman eğer bunlar o zıharı yaparken ne dediklerinin farkındalar.)

Farkındalar tabi. Öyle olsun diye yapıyor elbette.

(O zaman benim aklıma şey geliyor.)

Ama bu adam süreli yapıyor, süreli.

(Biz kabul etmiyoruz ya işte 3’ten 9’a boş ol. 3 kere boş ol gibi söylemler bu kapsama girmeyecek mi şimdi?)

Yok, burada olay farklı. Burada kadın bu kişinin nikahında. Ama sadece ilişkide bulunulmuyor. O 3’ten 9’a söyleminde nikahından çıkarıyor kadını. Talak niyetiyle söylüyor.

Tamam niyet o olsa da biz kabul etmiyoruz böyle bir şeyi.

Tabi kabul etmiyoruz çünkü Kuran-ı Kerim’e aykırı. Sen bana anamın sırtı gibisin sözü çirkin bir söz. Karısını annesine benzetmesi. Ona hem yalandır diyor değil mi? Ama burada böyle bir olay yok.

(Gerçi ona benzer şeyler var hani şöyle yaparsan diyor anam bacım gibi ol falan.)

Ha, o şeylerde kinaye sözler.

(Uyuyor o zaman buna.)

(Anam avradım olsun diye.)

Neyse sen biraz çalış bakalım bu konuda bize bir sağlam bir şey getir. Üzerinde tartışırız.

  1. Bölümden devam ediyor.
Tüm Mukayeseli Fıkıh Müzakereleri
# İçerik Adı Yayınladığı Tarih Görüntülenme
1 Kitaba Çağrı 16 Eylül 2017
2 Kurban İbadeti 24 Ağustos 2017
3 Hadislerin Derlenmesinde İran Etkisi 19 Ağustos 2017
4 Diyanetin Fetö Raporu: Bu din bu hale nasıl geldi? 14 Ağustos 2017
5 Hilal, Fitre ve Bayram 28 Haziran 2017
6 Nebi’mizin Ramazan Hayatı 12 Haziran 2017
7 İmsak Ölçüleri 27 Mayıs 2017
8 Dini Siyasete Alet Etmek 20 Mayıs 2017
9 Nebilere Yüklenen Olağanüstü Özellikler 13 Mayıs 2017
10 Tarih Boyunca Nebilere Gösterilen Tepkiler 6 Mayıs 2017
11 Yanlış Şeriat Algısı Suç ve Ceza 29 Nisan 2017
12 Kapitalizmin Sonu 15 Nisan 2017
13 Faiz Bağlamında Modern Finansal Ürünler 8 Nisan 2017
14 Hadislere Bakışımız Nasıl Olmalı 1 Nisan 2017
15 Haram Aylar 25 Mart 2017
16 Kur’an’cılık Tehlikesi 1.Bölüm 20 Mart 2017
17 Din ve Devlet İlişkileri 1.Bölüm 11 Mart 2017
18 Cuma Namazı ve Hutbe’si 4 Mart 2017
19 Kur’an’a Göre Sihir Kavramı 25 Şubat 2017
20 Abese Suresi Bağlamında Nebi’mizin Korunmuşluğu 18 Şubat 2017
21 Ev İçi Mahremiyet Kuralları 11 Şubat 2017
22 Örtünme İle İlgili Hükümler 4 Şubat 2017
23 Baş Örtüsü ve Örtünme 28 Ocak 2017
24 Kur’an’nın Çözüm Üretmedeki Yeri 21 Ocak 2017
25 Yahudileri Gölgede Bırakan Hileler 16 Ocak 2017
26 Müslümanlar’da Allah’a Güven Krizi 31 Aralık 2016
27 Müslümanlığımızı Gözden Geçirme İhtiyacı 24 Aralık 2016
28 Ümmet Olamamanın Ağır Bedeli 17 Aralık 2016
29 Tarihsellik İddialarında Cezalar Örneği 10 Aralık 2016
30 Mezhepçiliğin Doğurduğu Acı Sonuçlar 3 Aralık 2016
31 Kur’an’nın Tarihselliği İddiası ve Miras Konusu 26 Kasım 2016
32 Takiye (Kimliği Gizleme) 19 Kasım 2016
33 Faiz ve Güncel Meseleler 12 Kasım 2016
34 Mehdi Gelicek mi ? 7 Kasım 2016
35 Hz.İsa Gelicekmi? 31 Ekim 2016
36 Çağdaş Ulemanın Usulsüzlüğü 22 Ekim 2016
37 Dinsel Çoğulculuk 15 Ekim 2016
38 Son Kitabı Devre Dışı Bırakma Projesi, Dialog 8 Ekim 2016
39 Fıtrat Zemininde Buluşma 1 Ekim 2016
40 Nisa 34. Ayet Bağlamında Kadına Şiddet 24 Eylül 2016
41 Kurban İbadeti 10 Eylül 2016
42 Kadının Dövülmesi 3 Eylül 2016
43 Kur’an’a Göre Hükmetmek 27 Ağustos 2016
44 15 Temmuz Darbe Gecesine Kurani Bir Bakış 20 Ağustos 2016
45 Paralel Dinin Olmazsa Olmazı Aracılık – 1 13 Ağustos 2016
46 Müslüman Gayrimüslim İlişkileri 2 Temmuz 2016
47 Zekat 25 Haziran 2016
48 Oruçla İlgili Hükümler 18 Haziran 2016
49 Uydurulan Dinde Yatsı Sonu, Seher ve İmsak Vakti 4 Haziran 2016
50 Uydurulan Dinde Mut’a Nikahı 28 Mayıs 2016
51 Uydurulan Dinde Şartlı Talak 21 Mayıs 2016
52 Uydurulan Dinin Dayatması Olarak Çocukların Evlendirilmesi 7 Mayıs 2016
53 Kölelik ve Cariyelik Mezheplerin Dayatması mı? 30 Nisan 2016
54 Musa Hızır Kıssasının Evrensel Mesajı 23 Nisan 2016
55 Sünnetin Delil Değeri 16 Nisan 2016
56 Kira Sertifikaları Faizsiz Ürün mü? 9 Nisan 2016
57 Suç-Ceza Dengesi Açısından Cinsel İstismar 2 Nisan 2016
58 Boşanma Konusunda Allah’ın Koyduğu Sınırlar 26 Mart 2016
59 Allah’ın Koyduğu Sınırlar Nasıl Aşıldı 19 Mart 2016
60 Muhsana, Kadına Pozitif Ayrımcılık 13 Mart 2016
61 İnsanlar ile Cinlerin Ortak Özellikleri 5 Mart 2016
62 Nebiler Günahtan Korunmuş mudur? 27 Şubat 2016
63 Bedir Savaşı Örneğinde Nebi ve Resul Farkı 20 Şubat 2016
64 Dinde Haram-Helal Koyma Yetkisi 13 Şubat 2016
65 Cinler 6 Şubat 2016
66 İlk İnsanın Yaratılışı 30 Ocak 2016
67 İnsanı İnsan Yapan Özellikler 23 Ocak 2016
68 Allah’ı İkinci Sıraya Koymak 16 Ocak 2016
69 Şirkle İman Arasındaki Kararsızlık 9 Ocak 2016
70 Mehdi Beklentisi 2 Ocak 2016
71 Her İnsan Allah’ı Bilir 26 Aralık 2015
72 Fıkıh Müzakereleri | Her İnsan Allah’ı Bilir 26 Aralık 2015
73 Bir Sömürü Aracı Olarak Halifelik – 2 19 Aralık 2015
74 Bir Sömürü Aracı Olarak Halifelik 12 Aralık 2015
75 Kur’ân’da Dindarlık 5 Aralık 2015
76 Tarih Boyunca Bir Siyasi Baskı ve Ötekileştirme Aracı Olarak Zındıklık 28 Kasım 2015
77 Geleneğe Göre Dinden Dönmenin Hükmü (Bölüm 2) 21 Kasım 2015
78 Geleneğe Göre Dinden Dönmenin Hükmü (Bölüm 1) 21 Kasım 2015
79 Kur’an’a Göre Dinden Dönmenin Hükmü 16 Kasım 2015
80 Kur’an’da Zina Suçu Ve Cezası 7 Kasım 2015
81 Tağut Doğru Yolun Üstünde Oturur 31 Ekim 2015
82 Hadis Uydurma Faaliyetleri 24 Ekim 2015
83 Kader İnancı Ve Nesih 17 Ekim 2015
84 Resulullah Sonrası Siyasi Gelişmeler 10 Ekim 2015
85 Nesih 3 Ekim 2015
86 Hac Ve Kurban 19 Eylül 2015
87 Terör Olayları Karşısında Nebevi Siyaset 12 Eylül 2015
88 Dinde Özgürlük 5 Eylül 2015
89 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 4 “Cariyelik” 29 Ağustos 2015
90 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 3 “Cariyelik” 22 Ağustos 2015
91 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 2 “Kitap Algısı” 15 Ağustos 2015
92 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 8 Ağustos 2015
93 Nebimizin Yürüttüğü Dış Politika 1 Ağustos 2015
94 Kadir Gecesi ve İmsak Vaktine Tavırlar 11 Temmuz 2015
95 Zekat 4 Temmuz 2015
96 Oruç İbadeti 2 27 Haziran 2015
97 Oruç İbadeti 20 Haziran 2015
98 Kutup Bölgelerinde İftar ve İmsak Vakitleri 13 Haziran 2015
99 Emtia Borsalarındaki İşlemlerin Fıkhi Hükmü 6 Haziran 2015
100 Kur’ân’a Göre Gece-Gündüz 30 Mayıs 2015
101 Prof. V. A. Yefimov’la Yapılan Toplantının Değerlendirilmesi 23 Mayıs 2015
102 İsra ve Mirac 16 Mayıs 2015
103 Berzah Alemi 2 9 Mayıs 2015
104 Berzah Alemi 2 Mayıs 2015
105 Enflasyon ve Faiz 25 Nisan 2015
106 İşsizlik Probleminin Kaynağı 18 Nisan 2015
107 Peygamberimizin Öldürülmesini Emrettiği Kişiler Hakkındaki Rivayetler 4 Nisan 2015
108 Faizsiz Sistemin İlkeleri (Zekat-Faiz Karşılaştırması) 28 Mart 2015
109 Faizsiz Sistemin İlkeleri – Faizsiz Bankacılık 28 Mart 2015
110 Faizsiz Sistemin İlkeleri (Enflasyon) 21 Mart 2015
111 Faizsiz Sistemin İlkeleri (Bankacılık) 14 Mart 2015
112 Faizsiz Sistemin İlkeleri 7 Mart 2015
113 Tecavüz Suçunun Cezası 28 Şubat 2015
114 İdam Cezası ve Kıssas Tartışmaları 21 Şubat 2015
115 Ceza Hukukunun Genel Prensipleri 14 Şubat 2015
116 Kur’ân’da Ruh Kavramı 7 Şubat 2015
117 İcmanın Delilleri ve Değerlendirilmesi 24 Ocak 2015
118 Fıkıh Müzakereleri | Ceza Hukukunun Genel Prensipleri 17 Ocak 2015
119 Nebiye Hakaretin Cezası 10 Ocak 2015
120 Noel ve Mevlid Kandili Kutlamalari 3 Ocak 2015
121 Kelime Oyunları ve Şeb-i Arus 27 Aralık 2014
122 Evlilik Nedeniyle Ortaya Çıkan Haramlık 20 Aralık 2014
123 Talak’ın Şarta Bağlanması 13 Aralık 2014
124 Kadının Boşanma Hakkı 6 Aralık 2014
125 Boşanmanın Hükümleri 29 Kasım 2014
126 Küçüklerin Evlendirilmesi 22 Kasım 2014
127 İslam Hukuku-Roma Hukuku Karşılaştırması 15 Kasım 2014
128 Beni Kureyza Yahudileri ve Esirlerin Öldürülmesi 8 Kasım 2014
129 İslâm Miras Hukukunda Kelâle 3 Kasım 2014
130 Batı Güdümlü İslam Anlayışında Kur’an Sünnet Algısı – 2 25 Ekim 2014
131 Batı Güdümlü İslam Anlayışında Kur’an Sünnet Algısı 18 Ekim 2014
132 İslam Alimlerinin Işid’e Gönderdikleri Mektubun Eleştirisi 11 Ekim 2014
133 Kurban İbadeti 27 Eylül 2014
134 Birbirimizden yardım istemek şirk midir? 9 Ağustos 2014
135 Nafile Oruç 2 Ağustos 2014
136 Zekat ve Fitre 26 Temmuz 2014
137 Kadir Gecesi 19 Temmuz 2014
138 Tarihi gelişimi ve Hükümleri Açısından İtikaf 12 Temmuz 2014
139 Yatsının Son Vakti 5 Temmuz 2014
140 Vakti Dışında Namaz, Süresinden Fazla Oruç 28 Haziran 2014
141 Bakara 187. Ayet Işığında Oruç İbadeti 21 Haziran 2014
142 Kimler Oruç Tutabilir 14 Haziran 2014
143 Orucun Tarihi ve Meşruiyeti 7 Haziran 2014
144 Ecel ve Şehitlik – Sorular ve Cevaplar 24 Mayıs 2014
145 Ecel ve Şehitlik 17 Mayıs 2014
146 Seferilik Mesafesi ve Müddeti 10 Mayıs 2014
147 Yolculukta Namaz – 2 26 Nisan 2014
148 Dinden Dönmek 19 Nisan 2014
149 Yolculukta Namaz 5 Nisan 2014
150 Namazı Terketmenin Hükmü 29 Mart 2014
151 Namazda Zikir 8 Mart 2014
152 Kadınların Cemaate Katılması 1 Mart 2014
153 Cemaatle Namaz – 2 22 Şubat 2014
154 Cemaatle Namaz 15 Şubat 2014
155 Sehiv Secdesi 8 Şubat 2014
156 Namazı Bozan Haller – 2 1 Şubat 2014
157 Namazı Bozan Haller 18 Ocak 2014
158 Cumanın Farzından Önceki ve Sonraki Sünnetler 11 Ocak 2014
159 Cuma Hutbesi 4 Ocak 2014
160 Cuma Namazı 28 Aralık 2013
161 Sünnet Namazları 21 Aralık 2013
162 Vitir Namazı 14 Aralık 2013
163 Teheccüd Namazı 7 Aralık 2013
164 Kur’an’da Melek ve Cin Kavramları – Sorular 23 Kasım 2013
165 Kur’an’da Melek ve Cin Kavramları – 2 18 Kasım 2013
166 Kur’an’da Melek ve Cin Kavramları 2 Kasım 2013
167 Cezanın Amacı Açısından Mağdur Hakları 26 Ekim 2013
168 Bayram Namazı ve Teşrik Tekbirleri 12 Ekim 2013
169 Tarihi, Amacı ve Ahkamı Yönüyle Kurban 5 Ekim 2013
170 Kur’an’da Münafıkların Durumu – 2 28 Eylül 2013
171 Kur’an’da Münafıkların Durumu 21 Eylül 2013
172 Günümüz İslam Dünyasının Problemleri 14 Eylül 2013
173 Bedel Hac – Doç.Dr. Servet Bayındır 7 Eylül 2013
174 Allah’ın Bilgisi ve Kader 24 Ağustos 2013
175 Mısırdaki Müslümanların Durumu 17 Ağustos 2013
176 Kadir Gecesi 3 Ağustos 2013
177 İmsak Tartışmaları 27 Temmuz 2013
178 Kutup Bölgelerinde İbadet Vakitleri 20 Temmuz 2013
179 Kader 19 Ocak 2013
180 Kıyamet Alametleri 22 Aralık 2012
181 Kur’an Sünnet Bütünlüğünde Kurban İbadeti 20 Ekim 2012
182 Kur’an Sünnet Bütünlüğünde Hac İbadeti 13 Ekim 2012
183 Faiz-Zekat İlişkisi 6 Ekim 2012
184 Namazların Birleştirilmesi 29 Eylül 2012
185 İslama Yönelik Saldırılar 22 Eylül 2012
186 Alternatif Bir Finansal Ürün Olarak Kira Sertifikaları(SUKUK) 15 Eylül 2012
187 Öğle ve İkindi Namazlarının Vakitleri 8 Eylül 2012
188 Yatsı Namazı Vaktinin Bitişi 1 Eylül 2012
189 Kur’an’a Göre Gelenek 25 Ağustos 2012
190 Bayram Namazı ve Fitre 18 Ağustos 2012
191 Televizyondan Kabe İmamına Uyulabilir mi? 11 Ağustos 2012
192 Ramazan Ayının İnsana Sunduğu Fırsatlar 4 Ağustos 2012
193 İmsak Vakti ve Seher – 2 28 Temmuz 2012
194 İmsak Vakti ve Seher 21 Temmuz 2012
195 Nesih, Kıblenin Değişmesi Örneği 23 Haziran 2012
196 İsra ve Miraç 16 Haziran 2012
197 Uydurma Hadisler – Harun Ünal 9 Haziran 2012
198 Sezaryen Doğum 2 Haziran 2012
199 Vahiy – Sünnet İlişkisi 26 Mayıs 2012
200 Nesih Kavramı 19 Mayıs 2012
201 Din ve Tıp Açısından Sünnet 14 Mayıs 2012
202 Din ve Müzik 5 Mayıs 2012
203 Hadislerin Kur’an’a Arzı 28 Nisan 2012
204 Türkiye’de Kutlu Doğum Etkinlikleri 21 Nisan 2012
205 Allah’ın Elçisini Doğru Anlamak 14 Nisan 2012
206 Kur’an Öncesi Mekke Toplumu 7 Nisan 2012
207 Faizsiz Bankacılğın Problemleri 31 Mart 2012
208 Hz.Muhammed’in(S.A.V.) Tebyin Görevi 24 Mart 2012
209 İslam ve Türk Medeni Kanunu(TMK) Miras Sistemlerinin Mukayesesi 17 Mart 2012
210 Kur’an’a Göre Tağut Kavramı 10 Mart 2012
211 Farklı İnançların Birlikte Yaşamasının Doğal Kuralları 3 Mart 2012
212 Kur’an’a Göre Resule İman, İtaat ve İttiba 25 Şubat 2012
213 Organ Nakli 18 Şubat 2012
214 Sebeb-i Nüzul Meselesi 11 Şubat 2012
215 Daru’l-Harbde Faiz 4 Şubat 2012
216 İftida 28 Ocak 2012
217 Talak (Boşanma) 21 Ocak 2012
218 Gayrimüslimlerle Evlilik 14 Ocak 2012
219 A’raf Ehli 7 Ocak 2012
220 Müminler Cehenneme Girecekler Mi? – 2 31 Aralık 2011
221 Müminler Cehenneme Girecekler Mi? 24 Aralık 2011
222 Çocukların Evlendirilmesi 17 Aralık 2011
223 İnanç Özgürlüğü 10 Aralık 2011
224 Evliliğin Denetlenmesi 3 Aralık 2011
225 Adetli Kadın Kur’an’a Dokunabilir mi? 26 Kasım 2011
226 Hz.İsa’yı(a.s.) Geri Getirmek İsteyenlerin Hedefi 19 Kasım 2011
227 Nebi ve Resul Kavramları 12 Kasım 2011
228 Kurban Bayramına Nasıl Hazırlanmalıyız? 5 Kasım 2011
229 İcma Delili ve Değerlendirilmesi 22 Ekim 2011
230 Vekaletle(Bedel) Hac 15 Ekim 2011
231 İhram Yasakları 8 Ekim 2011
232 Kadınların Yolcuğu 1 Ekim 2011
233 Kur’an ve Sünnet Işığında Hac İbadeti 24 Eylül 2011
234 Faiz Anlayışı 10 Eylül 2011
235 Bayram Namazı 27 Ağustos 2011
236 İmsak Vakti 20 Ağustos 2011
237 Teravih Namazı Konusunda Diyanet’e Cevap 13 Ağustos 2011
238 Oruç Tutamayanlar Ne Yapmalı? 6 Ağustos 2011
239 Güneşin Batmadığı Yerlerde Namaz Vakitleri 2 Temmuz 2011
240 Yatsı Namazının Vakti 7 Mayıs 2011
241 Allah’ın İndirdikleri İle Hükmetmeyenler – 2 30 Nisan 2011
242 Allah’ın İndirdikleri İle Hükmetmeyenler 23 Nisan 2011
243 Günahlarla İlgili Kavramlar – 2 2 Nisan 2011
244 Günahlarla İlgili Kavramlar 26 Mart 2011
245 Büyük Günahlar – 3 19 Mart 2011
246 Büyük Günahlar Nelerdir? 12 Mart 2011
247 Büyük Günah İşleyenlerin Durumu 5 Mart 2011
248 Ye’cüc ve Me’cüc 26 Şubat 2011
249 Dabbetü’l-Arz 19 Şubat 2011
250 Tarikatlarda Vesile ve Tevessül 12 Şubat 2011
251 Evliyanın Yardımı İle İlgili İddialar – 2 5 Şubat 2011
252 Kutuplarda Namaz Vaktinin Tespiti 29 Ocak 2011
253 Evliyanın Yardımı İle İlgili İddialar 22 Ocak 2011
254 Kâlû Belâ Olayı Hakkında Sorulan Sorular – 2 1 Ocak 2011
255 Kâlû Belâ Olayı Hakkında Sorulan Sorular 25 Aralık 2010
256 Mehdi İnancı 18 Aralık 2010
257 Kur’an’a Göre Zekat Oranları 4 Aralık 2010
258 Artan Malı İnfak Etme 27 Kasım 2010
259 Vitr Namazı 13 Kasım 2010
260 Bayram Namazları 6 Kasım 2010
261 Sehiv Secdesi – Mukayeseli Fıkıh Dersleri 30 Ekim 2010
262 Kurban İle Alakalı Sorular 23 Ekim 2010
263 Hac Farklı Aylarda Yapılabilir mi? – Fıkıh Dersi 9 Ekim 2010
264 Başkasının Yerine Hacc Yapmak 2 Ekim 2010
265 Hilal İle İlgili Sorulan Sorular 25 Eylül 2010
266 Cariyeler İle İlgili Sorulan Sorular 18 Eylül 2010
267 ORUÇ BOZMANIN CEZASI 4 Eylül 2010
268 Zekat 28 Ağustos 2010
269 İmsak ve Yatsı Vakitleri – 2 21 Ağustos 2010
270 İmsak ve Yatsı Vakitleri 14 Ağustos 2010
271 İsra ve Miraç -2 10 Temmuz 2010
272 İsra ve Miraç -1 3 Temmuz 2010
273 İcma’a Delil Getirilen Hadisler 26 Haziran 2010
274 İcma 19 Haziran 2010
275 Başörtüsü ve Örtünme 12 Haziran 2010
276 Mezheplerin Tutarlılığı 29 Mayıs 2010
277 Asabe Siyaset İlişkisi (Kızın Çocuklarının Mirasçılığı Örneği) 22 Mayıs 2010
278 Kur’an’ı Açıklama Usulü 15 Mayıs 2010
279 Kartepe Programı Değerlendirme 5 Mayıs 2010
280 Abdestte Ayakların Mesh Edilmesi 24 Nisan 2010
281 Hudeybiye’den Geri Kalanlar 13 Nisan 2010
282 Peygamberimizin Zeynep (ranha) ile Evliliği 3 Nisan 2010
283 Bedir Savaşı 20 Mart 2010
284 Kur’an Sünnet Bütünlüğü: Allah’ın İzni Meselesi 13 Mart 2010
285 Vahiy Çeşitleri 6 Mart 2010
286 Kadınların Özel Halleri 11 Şubat 2010
287 Kur’an’a Göre Zekat Nispeti 6 Şubat 2010
288 Vahy-i Gayr-i Metlüv’e Dair Getirilen Deliller -1 30 Ocak 2010
289 Iskat (Ölen Kimseyi İbadet Borçlarından Kurtarmak) 16 Ocak 2010
290 Dini Tebliğ ve Uygulamada Cebrailin Rolü -2 2 Ocak 2010
291 Dini Tebliğ ve Uygulamada Cebrail’in Rolü 26 Aralık 2009
292 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kurban 21 Kasım 2009
293 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kıble Meselesi -2 14 Kasım 2009
294 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kıble Meselesi -1 7 Kasım 2009
295 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kur’anı Anlama 31 Ekim 2009
296 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Yolculukta Namazin Kısaltılması Örneği 24 Ekim 2009
297 İsa Aleyhisselam Tekrar Gelecek mi? -2 17 Ekim 2009
298 İsa Aleyhisselam Tekrar Gelecek mi? 1-1 10 Ekim 2009
299 İsa Aleyhisselam Tekrar Gelecek mi? 1-2 10 Ekim 2009
300 Hanefi Mezhebinin İçki ile İlgili Görüşleri -1 3 Ekim 2009
301 Hanefi Mezhebinin İçki ile İlgili Görüşleri -2 3 Ekim 2009
302 Mirasta Avliye Meselesi -1 26 Eylül 2009
303 Mirasta Avliye Meselesi -2 26 Eylül 2009
304 Kasten Orucu Bozanın Cezası -1 12 Eylül 2009
305 Kasten Orucu Bozanın Cezası -2 12 Eylül 2009
306 Oruç Keffareti -2 29 Ağustos 2009
307 Oruç Keffareti -1 29 Ağustos 2009
308 Adetli Kadının Orucu -1 22 Ağustos 2009
309 Adetli Kadının Orucu -2 22 Ağustos 2009
310 Hastaların Orucu -1 15 Ağustos 2009
311 Hastaların Orucu -2 15 Ağustos 2009
312 Namazda Örtünme / 2-1 8 Ağustos 2009
313 Namazda Örtünme / 2-2 8 Ağustos 2009
314 Namazda Örtünme / 1-1 1 Ağustos 2009
315 Namazda Örtünme / 1-2 1 Ağustos 2009
316 Kur’an’da Örtünme -1 18 Temmuz 2009
317 Kur’an’da Örtünme -2 18 Temmuz 2009
318 Gayrimüslimlerle Evlilik -1 11 Temmuz 2009
319 Gayrimüslimlerle Evlilik -2 11 Temmuz 2009
320 Müşriklerle Evlilik -1 4 Temmuz 2009
321 Müşriklerle Evlilik -2 4 Temmuz 2009
322 Ehli Kitap ve Müşrikler -1 27 Haziran 2009
323 Ehli Kitap ve Müşrikler -2 27 Haziran 2009
324 Hayvan Kesimi / 2-1 20 Haziran 2009
325 Hayvan Kesimi / 2-2 20 Haziran 2009
326 Hayvan Kesimi -1 13 Haziran 2009
327 Hayvan Kesimi -2 13 Haziran 2009
328 Helal Gıda ve Jelatin Konusu -1 6 Haziran 2009
329 Helal Gıda ve Jelatin Konusu -2 6 Haziran 2009
330 Nafile Namazlar -1 9 Mayıs 2009
331 Nafile Namazlar -2 9 Mayıs 2009
332 Vitir Namazı -1 2 Mayıs 2009
333 Vitir Namazı -2 2 Mayıs 2009
334 Kur’an’ın Genel Açıklaması -1 25 Nisan 2009
335 Kur’an’ın Genel Açıklaması -2 25 Nisan 2009
336 Namazın Mekruhları -1 11 Nisan 2009
337 Namazın Mekruhları -2 11 Nisan 2009
338 Namazı Bozan Şeyler -1 4 Nisan 2009
339 Namazı Bozan Şeyler -2 4 Nisan 2009
340 Namazda Konuşmak -1 28 Mart 2009
341 Namazda Konuşmak -2 28 Mart 2009
342 Namazda Abdestin Bozulması / 2-1 21 Mart 2009
343 Namazda Abdestin Bozulması / 2-2 21 Mart 2009
344 Namazda Abdestin Bozulması / 1-1 14 Mart 2009
345 Namazda Abdestin Bozulması / 1-2 14 Mart 2009
346 Namazda İmamlık / 3-1 28 Şubat 2009
347 Namazda İmamlık / 3-2 28 Şubat 2009
348 Namazda Saf Düzeni -1 21 Şubat 2009
349 Namazda Saf Düzeni -2 21 Şubat 2009
350 Namazda İmamlık / 2-1 14 Şubat 2009
351 Namazda İmamlık / 2-2 14 Şubat 2009
352 Namazda İmamlık / 1-1 7 Şubat 2009
353 Namazda İmamlık / 1-2 7 Şubat 2009
354 İmamın Arkasında Kıraat -1 24 Ocak 2009
355 İmamın Arkasında Kıraat -2 24 Ocak 2009
356 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 4-1 17 Ocak 2009
357 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 4-2 17 Ocak 2009
358 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 3-1 10 Ocak 2009
359 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 3-2 10 Ocak 2009
360 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 2-1 3 Ocak 2009
361 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 2-2 3 Ocak 2009
Kuran Dersi Canlı Yayın