Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 3-2

10 Ocak 2009 tarihinde yayınlandı. görüntülenme Mukayeseli Fıkıh Müzakereleri

Abdulaziz Bayındır: İşte işin esası bu yani. Ne kadar güzel

Enes Hoca: Öğrenci gelmişti iki üç sene önce, buraya gelmiş camileri görmüş biraz namaz kılmak istemiş bizimkiler de öğretmiş. İşrak namazı, duha namazından başlamış, teheccüd namazı. Ondan sonra her farzın ön ve arkasındaki sünnetler var birde. Adam çok yorgun bir hale gelmiş. Farzlarını kıl ondan sonra oku. Geçen Amerika’ya gitmiş. Nasıl dedim. Farzlarını kılmaya devam ediyor. İşrak ve zuhur kılmıyor.

Abdulaziz Bayındır: Olay bu bak. Bir kaç kere anlatmştım. Kardeşim askere gidiyor, abi ne tavsiye edersin dedi. Dedim ki namazlarını asla kazaya bırakma. Bir de cem edebileceğini de söyledim aynen buradaki gibi. Sünnet de vaktin olursa kıl yoksa kılma. Askerden geldi. İşte iki yıllık askerlik. Dedi ki; abi bir tek namazım kazaya kalmadı. Tek rekat sünnet namaz da kılmadım dedi. Hiç kazaya kalmadı dedi. Şimdi orada annem bana itiraz etti. Sen bunu böyle yanlş alıştırıyorsun.

Yahya Şenol: Senin yüzünden sünnet kılmıyor.

Abdulaziz Bayındır: Anne bak bu kadar namazlarını kaza etmemiş. Sen kaç tane askerden gelip de böyle söyleyen adam duydun şimdiye kadar.

Mehmet Hoca: Şimdi ihmal edilmesinden korkup öyle söylemiyoruz da yani. Şimdi ihmal ederken hangisini ihmal etmek daha önemli, daha tehlikeli.

Abdulaziz Bayındır:  Peygamberimiz ne yapmış?

Mehmet Hoca: Sünneti ihmal etmek mi daha tehlikeli farzı bırakmak mı daha tehlikeli?

Yahya Şenol: Adam ya 10 rekat kılar öğleni yada hiç kılmaz.

Fatih Orum: Rahatsız etmişse de o fetva. Tamam sen şimdiye kadar bir suç işledin, namaz kılmadın bundan sonra neden bunu işlemeye devam ediyorsun. İşte kazaları yerine getirmediğinden artık gelecek olan namazları da kılmayacağım. Bu yani..

Abdulaziz Bayındır: Yanlış bilginin sonucu bu. Onu anlatmaya çalışıyoruz.

Fatih Orum: Tamam yani, eski namazları kılmazsın..

Abdulaziz Bayındır: Onu sen kendi bilginle söylüyorsun, kadının kafasındaki bilgi sendeki bilgi değil ki. Kadın zannediyor ki onu kılmazsam bunlar da olmaz. Bak Şafi mezhebindeki, burada Şafi yok. Ama sen Şafi’ye bakmıyorsun. Gerçi sen Şafi mezhebinin durumunu biliyorsun. Şafi mezhebinde bir adamın kazaya kalmış namazı varsa nafile namaz kılabilir mi? Kılamaz. Bayram namazı kılabilir mi?

Fatih Orum: Nezrettikten sonra.

Enes Hoca: Nasıl nezrediyor?

Fatih Orum: Diyorum, işte bu bayram namazını kılacan, nezrettin. Nezrettiğin için de..

Abdulaziz Bayındır: Bakırköy kaymakamı bundan bir ay kadar önce dedi ki doğuda bir yerde kaymakamdım dedi. Bayram oldu sabahleyin kalktım camiye gittim. Bayram namazını bekliyorum falan. Baktım herkes, sabah namazını kılan çıktı gitti, camide benden başka kimse kalmadı. Oradan hanıma telefon açtım. Hanım bir takvime baksana ben yanlış mı geldim acaba? Hanım takvime baktı yok dedi, bugün bayram. Tuhaf oldum diyor. Sonra gittim baktım ya bu bayram namazı saati de geldi kimse yok. Bayram bayram olmaktan çıkıyor. Bakın bir yanlış ne kadar çok yanlışlara sebep oluyor. Yani sen şimdi bunu unutma yani.

Mehmet Hoca: Şuna dikkat edebiliriz: sünnetler basite alınmaması gerektiğinin altını çizebiliriz.

Abdulaziz Bayındır: Şüphesiz ki basite alınamaz. Ama Peygamber efendimiz ne demiş: bunu kılarsan Allah size cennette bir beyt verir. Basit mi cennette bir ev sahibi olmak? Bunlara çok dikkat etmemiz lazım.

Katılmcı: Çocuklara namazları anlatırken on rekat, on üç rekat diye söylediğiniz zaman o zaman çocukların kafasında bu devamlı büyüyor.

Abdulaziz Bayındır: Ağır geliyor çocuklara.

Aynı Katılımcı: Sadece farzlarını kılın çocuklar, aman ha dikkat edin dediğin zaman hemen bakıyorsun ertesi gün kendisi çok duyarlı olan bir veli; Hocam sen ne yaptın ya, bizim çocuk sünnetleri de kılmazsak olurmuş diye teklifte bulunabiliyor.

Abdulaziz Bayındır: Ya en kötüsü de şu: farz kılmadığı zaman kimsenin sesi çıkmıyor, sünnet kılmadın mı kıyamet kopuyor.

Aynı Katılmcı: Dini eğitimin orada yüksek lisans yaptığım için bir kaçtanesine katılmıştım, şu ana kadar ein eğitimi veren biri veya din eğitimiyle uğraşan ilahiyatçılarda da bu tür noktalara pek değinilmiyor. Hep böyle Hanefi fıkhının şeyleri olduğu için de olayın pisikolojik boyutları var, çocukların eğitimdeki noktaları var, iyi değerlendirmek gerekiyor.

Abdulaziz Bayındır: Hala girmiyor değil mi?

Aynı Katılumcı: Hiç kimsenin umurunda değil zaten.

Abdulaziz Bayındır: Ama şimdi bizim imam hatip okullarında ve ilahiyat fakültelerinde bunlar öğretilmiyor ki. Öğretilmiyor. Bunları söylediğiniz zaman siz yanlış şey söylemiş oluyorsunuz. Halbuki kuranı kerimin ve sünnetin açık hükümleri bunlar. İnsanların sözleri Allah’ın kitabının sözünden daha önemli malesef.

Abdurrahman Yazıcı: Ders aldık bir yerden, şeyhten, devamlı şey çekiyor, zikir farz namazı yok.

Abdulaziz Bayındır: Ama orada şunu söylüyorlar, şu ifadeyi sölüyorlar: Allah affeder ama şeyh affetmez diyorlar. Aynen onu söylüyor. Diyor ki Allah’a karşı günah işlersen diyor affedilebilir. Ama şeyh affetmezse diyor ne dünyada ne ahirette sana kurtuluş yok.

Yahya Şenol: Kul hakkı ya! Allah karışmaz.

Mehmet Hoca: Doğru söylüyor aslında. Çünkü AllahTeala gaffar, settar, ama şeyh öyle değil.

Abdulaziz Bayındır: Şeyh kendiyle beraber cehenneme götürecek adamı.

Enes Hoca: (07:19-07:23 arası anlaşılmıyor) Namaz kılmıyoruz ama ahiret işlerini hallettik. Nasıl hallettin?  Şeyh el vermiş falan birşeyler yapmış. Zikir çekiyor tesbih var elinde.

Fatih Orum: Siz de gitseydiniz.

Abdulaziz Bayındır: Evet şimdi devam ediyoruz.

Muhammed Bey: Hocam bu oturmak namazda ayetle sabit mi?

Abdulaziz Bayındır: Az önce okuduk ya ayeti.

Muhammed Bey: “Kuuden” mi?

Abdulaziz Bayındır: Tabi

Mehmet Hoca; “Fezkurullahe kıyamen ve kuuden ve ala cunubikum”.

Muhammed Bey: Secdede

Abdulaziz Bayındır: Secdede gövdeyi nerelerin üzerine yüklüyorsun? “Alel cunub” değil mi? Rukuda vücut nereye yükleniyor? “Alel cunub” değil mi? “Ala cunubikum” ruku ve secde oluyor.

Fatih Orum: “İza kadaytum” aklıma yeni geldi. “kadaytum” şu an demektir, yani yapılan. “İza” ile beraber geldiğinde yani birebir şuan oluyor. Kıldıktan sonra olsaydı yani “iz” olurdu, “iz kadaytum”.

Abdulaziz Bayındır: “İza” da olabilir bazen. “Ve iza kadaytu salat” da var mesela. “Fenteşiru”. “Fenteşiru” deliliyle tabi o.

Fatih Orum: Ama “iz” olunca birebir “geçmiş” olur.

Abdulaziz Bayındır: Yani burada “iza kadaytum” namaz kılarken diye anlanması arapçasına uygun olan o tabi.

Katılımcı: Hocam o son rekatlardaki tahiyyat okumak için oturuşlar. Onlar sanki ziyade olmuş gibi oluyor. Secde arasındakileri kuud sayarsak.

Abdulaziz Bayındır: Yani şimdi biz bunları Peygamber (sav)’den gördüğümüz gibi yapmamızın sebebi de o. Bak bu incelikleri biz zaman zaman farkedebiliyoruz. Bir de tarih boyunca bu meseleler kuran temelli değil. İşte okuyoruz Hidaye. Kuran temelli olsaydı bunlar daha önceden bunları bize söyleselerdi biz yeni şeyler keşfedebilirdik. Şimdi bunları yeni yeni keşfetmeye başladığımız için tabi ki mükemmel olmuyor. Ama üzerine devam ederse belki bir süre sonra şey olur. Şimdi biz onu kuranı kerimde tam olarak zihnimize yerleştiremedik diye bırakacak değiliz. Peygamberimiz nasıl yapmışsa yaparız. Bizim burada yaptığımız çalışma Peygamberimizin fiili ile kuran arasındaki ilişkileri bire bir kurup konuyu iyi kavramak.

Yahya Şenol: Ama başlamak önemli olan yani. Belki yüz sene sonra birisi gelir tamamlar.

Abdulaziz Bayındır: Biri tamamlar. Yani mesela yüzlerce defa okuduğumuz ayetteki bir inceliği seneler sonra farkediyoruz. Tabi, seneler sonra farkediyoruz. Biz yanlış da yapabiliriz ama yolumuz doğru.

Mehmet Hoca: Cevap vereceğinizi tahmin ediyorum ama “fe iza kadaytumus salate fezkurullahe kıyamen ve kuuden ve ala cunubikum” bu namaz kılarken yani ayakta, oturarak, düşmana karşı, ne derler; sipere yatın derler, bu şekillerde kılabilirsiniz anlamı çıkmaz mı? Ruku secde değil de.

Abdulaziz Bayındır: Soru çok güzel bir soru. Böyle soru gene sor.

Mehmet Hoca: Güzel sorabilirsem sorarım yani. Ama önce bulmak gerekir.

Abdulaziz Bayındır: Şimdi bak. Soruyu ben tekrarlayayım da, belki doğru anlayıp anlamadığım bir kere ortaya çıksın. Bu diyorsunuz ki; “fe iza kadaytumus salate” derken yukarıdaki namazı kılarken, yine yukarıdaki namazla irtibatlandırıyorsunuz. “Fezkurullahe kıyamen ve kuuden ve ala cunubikum” değil mi? Şimdi, bazen ayakta ok atarsınız, gerçi ok atmıyor bu. Bu arkada, cephenin arkasında. Yanına silah almış. Ayakta ibadetini yap, oturduğun yerde yap, yanüstü yatarken yap. Bu olabilir. Düşmana karşı değil. Düşmana karşı bir gurup var. Çünkü ikiye bölünüyor ya cemaat. Bir gurubu düşman karşısında siperini almış, ikinci gurup arkada. Arkadaki gurubun ayakta, oturarak yada yan üstü yatarak bu namazı kılmasının bir sebebi var mı? Çünkü bak niye var mı diye soruyorum: çünkü o arkadaki gurup Peygamberimizle birlikte kılmıyor mu? Peygamberimiz o namazı ikame etmiyor mu? “Fe izatma’nentum ve akimus salat” dediğine göre, şimdi orada Peygamberimiz tam rukunlere riayet ederek kılacak ama onunla birlikte ona uyanlar kılmayacaklar, bu mantık dışı oluyor.

Mehmet Hoca: Peygamber(as)’ın arkasında birlikte namazı kılarlar.

Katılımcı: Savaşı düşündüğümüzde ayakta olan kişi daha böyle açık hedef durumunda oluyor yani.

Abdulaziz Bayındır: Hayır hayır. Şimdi siz cephe gerisindesiniz

Aynı Katılımcı: Cephe gerisinde de olsa fırlatılabilir.

Abdulaziz Bayındır: “Huzu vizrakum” diyor ya ayet. Tedbirinizi alın diyor. Sen tedhirini almışsın güven içerisindesin, onun için namazını kılıyorsun o şekilde. Güven olmazsa Bakara 239’a göre kılarsın.

Katılımcı: Ayakta durduğun yer yoksa, oturduğun yerde şeyse o zaman..

Abdulaziz Bayındır: Bakara 239’a göre kılarsın, buna göre değil yani. Tamam mı?

Abdullah: Şey olmasa mesela, önceki ayetle bağlı değil mesela. Bazıları yatarak. Ben bu şekilde namaz kılma bir durumda kalsanız  mesela yerde yatarak öyle şekilde namaz kılın diye.

Abdulaziz Bayındır: Tamam. Demin öyle anlatmaya çalıştım hemen Mehmet Hoca’nın dediğine döndüm. Baktım yanlış anlatıyorum. Şimdi o da işin bir başka tarafı. Şimdi senin sorunu ben tekrarlayayım, iyi anlayıp anlamadığımı şey yapmak için. Şimdi sen diyorsun ki; biz bu ayeti bir önceki ile irtibatlandırmaksızın. Siz düşman karşısında namaz kılıyorsanız bir kısmınız ayakta olur, bir kısmınız oturur, bir kısmınız da yan üstü yatarken namazı kılsın. Güzel de düşman karşısı kelimesini bu araya koymak için mecburen bu namazı yukarıdakiyle irtibatlandıracaksın.

Mehmet Hoca: Korku içerisindeyken mecburen..

Abdulaziz Bayındır: Bu salat mutlaka yukarıdaki salat olacak başka çaresi yok. O yukarıdaki salat da cephe gerisinde kılınan salattır. Çünkü cephede bir gurup var. Cephe gerisinde güven içerisindeyken kulınan salattır. Ve o bir rekatı Peygamber ekametus salat olarak tam kılıyor. O zaman ona uyanlar da onun gibi kılması lazım.

Yahya Şenol: O zaman o yatarak namaz kılma şeyi nereden çıkar?

Abdulaziz Bayındır: Bakara 239’dan çıkar.

Yahya Şenol: “Ricalen ev rukbana” şartı var sadece: ayakta ve yürüyerek olmak zorunda. Yatarak nereden çıkıyor? Savaşta da olsa illa ayağa kalkması lazım. Yada yürümesi lazım.

Abdulaziz Bayındır: Bir dakika! “Rukbanen” ne demek? Yani şimdi sen bir otobüstesin ve yatıyorsun. Sana “rakip” denmez mi?

Fatih Orum: Vagonların üzerinde mi?

Abdulaziz Bayındır: Yok yok. Atın üzerindesin yada hevdeçtesin, devedesin mesela.

Fatih Orum: Oturman gerekiyor.

Abdulaziz Bayındır: Ona binili denir gene. “Rekkabe” ne demektir?

Yahya Şenol: Siperde nasıl namaz kılınır?

Yahya Şenol: “Rakibe” kelimesi “kaade” manasına mı geliyor?

Mehmet Hoca: “Kaade” manasına gelir de.

Abdulaziz Bayındır: Yok sadece “kaade” manasına. Rakibe illa da “kaade” manasına değil, onu demek istiyorum.

Fatih Orum: “Ve ala cunubikum” siz siper falan dediniz değik mi? Yani günümüzde silahlar var uzun mesafeden ateş edilebiliyor. O zamanlar kim yerlerde falan sürünüpde sipere falan girecek?

Abdulaziz Bayındır: Yok yok her devrin kendine göre siperi olur. Her devrin kendine göre siperi olur. Bir taşın arkası olur, bir çukur olur. Yukarıdan uçak zaten geldiği zaman orada siper diye bir şey kalmıyor ki. Allah göstermesin. “Rakıbe” ne? Baktın mı? Bak diyor ki; errukubu fil aslı kevlil insani ala zahre hayavan: bir hayvanın üstünde ol da nasıl olursan ol.

Mehmet Hoca: “Fe iza rekibun in kuntum” gemiye oturdun.

Abdulaziz Bayındır: Gemiye bindiği zaman: oturacak değil ki. Ayakta da durur, yatar da. “Rukub” kelimesi o.

Fatih Orum: Bir vasıtaya da binebilir.

Rasim Hoca: Bunları dinledikten sonra zaten bu ayetleri ve Peygamber’in pratiğini gördükten sonra, hele bir okuyayım size 238’i. Bak okudukça bir şeyler çıkıyor. 238’i 239 ile bağlı okuyalım isterseniz.

Abdulaziz Bayındır: Doğru. Bakara 238, dinleyenler de anlasınlar.

Rasim Hoca: Bakın 238’i okuyorum: “Namazları ve orta namazları koruyun”. Burada nokta koyalım, düşünelim. Allah ne diyor? Kılın diyor. Bırakmayın diyor, gözde tutun. Mümkün kadarıyla bunu yapın diyor. Koruyun diyor.

Abdulaziz Bayındır: Terketmeyin diyor.

Rasim Hoca: Evet. Koruyun ama korumak da insan bir şeyi gücüne kadar koruyabilir. Bak benim elimde bu bir değer var, bana saldırıp alsa ben bunu canıma kadar koruyabilirim. Canım gidenden sonra bu kaldı, aldılar benden.

Abdulaziz Bayındır: Yapacağın bir şey yok.

Rasim Hoca: Koruyun da gücpme kadar bunu yapın diyor. Gücünüze kadar, imkanınıza kadar yapın diyor. Devam edelim, bu da ikinci: “gönülden bağlılık ve saygıyla Allah’ın huzuruna durun”

Abdulaziz Bayındır: Evet, ayakta durun diyor.

Rasim Hoca: Bağlılık olacak, saygı. Allah’ın huzuruna duracaksın. Namazın anlamı budur. Gönülden bağlılık. Şimdi 239’u beraber alınca bak Allah ne diyor. 239’a geçelim : Eğer bir tehlikeden korkarsanız”. Bir tehlike var önümüzde. Nediyor:”yaya yahut binili olarak yani bir bineğin üzerinde kılabilirsiniz”. Bize ruhsat veriyor: kılabilirsiniz. Demek buradan şey çıkartırız: metodolojik olarak namazın isterseniz iki şeklini çıkartalım. Fiziksel namaz yapılır ve Allah’a gönülden bağlılık şeklinde mana bir namaz.

Abdulaziz Bayındır: O şimdi Enes Hoca onu da az önce bir başka şeklinde nasıl etmiştin sen?

Enes Hoca: Namazın değişmez erkanı, bir de değişebilecek şekil.

Abdulaziz Bayındır: Değişmezi o Rasim Hoca’nın dediği gibi gönülden Allah’ın huzurunda durup zikirde bulunmak.

Rasim Hoca: Demek iki şekli var namazın. Bir mümkün olan şekli fiziksel bağlam 239’da ne diyor: “size anlattığımız gibi” yani tehlike gidende anlatığımız şekilde kılın. Yani tam manada fiziki olarak gönülden bağlı olarak. Ama onu yapamıyorsanız manevi şeklinde kılınabilir. Yani fiziki biçimi bırakabilirsin. Yani yapamıyorsa fiziki, imkan yok. Yer yok, imkan yok, tehlike var, şu var, bu var. Yani o gitti. Yani bir fiziki davranış yok burada. Manevi davranış var. Allah’a gönülden sözünü getirirsen zaten Allah ne diyor: işitendir, görendir, işitir görür. Bilir senin durumunu içeri bakıyor. Sen bunların üçünü bir araya getirince, gönülden bağlılığını sergileyince, imkanların kısıtlı olunca Allah onu kabul eder. Allah biliyor ki sen buna gönülden bağlılığın ve saygıyla bağlısın. Allah seni fiziksel de imkan olanda tekip ediyor, fiziki yerine getirirsen takip eder. Ama bu olmasa Allah senin ahlaki açıdan gayretini görerek onu da kabul eder.

Abdulaziz Bayındır: Zaten işin tamamı Allah karşısında gönülden saygıyla durabilmektir. Bazen bunu imkan varsa şekil şartlarına uyarak, imkan yoksa..

Rasim Hoca: Bakın binek üzerinde oturup yerinde kılabilirsin.

Abdulaziz Bayındır: Sen de öyle diyorsun değil mi Mehmet Hoca?

Rasim Hoca: Yani metodoloji olarak takvalı şeklini takip edebilirsek ya fiziksel şeklini takip edebiliriz. İkisi de bir yerde araya gelirse Allah diyor ki sana öğreten gibi kılın. Tamam. Ama olmazsa tek bir şekilde Allah’a bağlılığını onun karşısında boyun eğdiğini gösterirsin. İkinci durumda sen her yerde her zaman istediğin şekilde kılabilirsin. Uçakta kılabilirsin, takside kılabilirsin, otobüste kılabilirsin, yürüyerek kılabilirsin, cephede kılarsın duruma göre.

Abdulaziz Bayındır: Ama kılacaksın.

Rasim Hoca: Ama kılacaksın. Namazı koruyun.

Abdulaziz Bayındır: Koruyacaksın. Şimdi kılmam sonra kılarım yok. Öyle bir şey yok.

Muhammed Bey: Bu ayetlerin üzerinde ben de şey yapacaktım.

Abdulaziz Bayındır: Bu ayet çok önemli bir ayet.

Muhammed Bey: Belirttiği gibi bu “ricalen ve rukbanen” ayetini “salatı havf” bunu desteklemiş. “Salatı havf” şu anda üzerinde durduğumuz namaz olması gerekiyor. Madem bu namaz olsa o zaman savaş halindeki “havf”tan bahsetmiş olmaz mı o ayet.

Abdulaziz Bayındır: Az önce şey okudu. Yani bu meseleler, bu sorular her taraftan sorulacak veya bunlar ortaya konacak. Nisa suresindeki ayetler ile Bakara suresindeki ayetler aynı olayı anlatıyor demiş İbni Kesir tefsiri. E şimdi biz bunun doğru olmadığını söylüyoruz. Şunu söylüyoruz: yani o Bakara 239’daki durum şeyde kullanılabilir, savaş karşısında. Mesela şimdi cephe gerisinde böyle bir imkan olmaz, imkan bulduğun şekilde kılarsın. Ama Nisa suresindeki durum Bakara 239’daki şekilde uygulanamaz diyoruz. Yani Bakara 239 savaş halini de alır, savaş halini de kapsar, normal durumları da kapsar. İşte okuldaki öğrenciyi de kapsar, iş yerindeki işçiyi de kapsar, işte Enes Hoca’nın anlattığı kimseleri, herkesi kapsar. Biz bunu böyle diyoruz ama gelenekte bu şey ona malediliyor. Şimdi bu nedir diye soruyor.

Fatih Orum: Şafi kitaplarında şey geçiyor “ve ricalen ev rukbanen” normal savaş dışı olaylarda da, durumlarda da geçerliliği var. Yani adam mesela bir hayvandan..

Abdulaziz Bayındır: O zaman sen onu bir bul. Şafi kitaplatı burada. Halep oradaysa arşın burada.

Fatih Orum: Yoo var, hayırlıyorum. Mesela hatırlıyorum şöyle bir şey de vardı: adam borçludur, parası da yok. Borçlusu gelmiştir. Bir şekilde ondan kaçıyor, namazını bu şekilde kılabilir diye öyle bir detay var.

Abdulaziz Bayındır: Tamam çok güzel, onu bir bulsana. Burada kitaplar var.

Fatih Orum: Şimdi mi?

Abdulaziz Bayındır: Tabi tabi.

Muhammed Bey: Sahabelerden gelen rivayetler varmış. Bu rivayetlerin bazıları Peygamber(sav)..

Abdulaziz Bayındır: Burada ya kitaplar.

Muhammed Bey: Bu ayetle ilgili bu ayetin “salatil havf” hakkında sahabelerden gelmiş rivayetler varmış. İbni Ömer’den.

Abdulaziz Bayındır: Neymiş. O rivayetler neymiş? Sen o rivayetlerden önce şu ayeti oku bakalım, ikisi arasında sen bir irtibat kurabiliyormusun? Çünkü o rivayetler yapılabilir. Sen de bir rivayet ekleyebilirsin zihninde. Bakalım o rivayet doğru mu değil mi? Önce şu ayetler arası ilişkiye bir bak. Uydurabiliyormusun? Bakara 239’u al, bakalım ki öbür ayetlere uydurabiliyormusun? Aç şurada. Bir kere havf kelimesi şeyde geçmiyor, Nisa suresinde havf geçiyor mu? “İnhuftum yeftinekumullezine” “havf”ın vasfı var orada değil mi? “İn hıftum en yeftınekumullezine keferu”(NİSA 101) evet geçiyor.

Enes Hoca: Rivayetler varmış ama ayetlere baktığımızda “hafızu ales salavati ve salatil vusta ve kumu lillahi kanitin”(BAKARA 238) “fe in hıftum rıcalen ev rukbana”(BAKARA 239) o korkunun seferdeki veya savaştaki korku değil genel bir korku..

Abdulaziz Bayındır: Genel bir korku olduğu anlaşılıyor.

Enes Hoca:”ve iza darabtum fil ardı”(NİSA 101) diye başlayan sadece seferdeki.

Abdulaziz Bayındır: Onda da “havf” var ama özel bir korku. “İn hıftum en yeftinekullezine keferu”(NİSA 101)

Rasim Hoca: Hocam korkunun genel anlamında alalım. Korku insanın her durumunu takip eden bir durumdur. Diyelim ki oksijen alıyorsunuz. Her an sizi takip eden bir olaydır. Sosyal, ahlaki olaylar da öyle etkisi var, öyle durumu var. Yani korku şimdi çıkıyorsak beş dakika kalmayayım, güzel söyleyeyim, benim bişey gelmesin falan filan, korku insanın..

Abdulaziz Bayındır: Çok kapsamlıdır yani

Rasim Hoca: Evet. İyi manada bir şey. Ona göre de Allah diyor korkarsanız. Yani her an sizi takip eden bir şey var arkanızda.

Abdulaziz Bayındır: Doğru. Korku sadece..

Rasim Hoca: Sadece askeri bağlamıyor. Sizin bir dikkatliliğiniz, sorumluluğunuz söz konusu. Ona göre Allah onu diyor.

Abdulaziz Bayındır: Bazen özel korkular olur.

Rasim Hoca: Özel başka. Ama genel olarak insan bir sorumluluk hisseder.

Abdulaziz Bayındır: Korkudan uzak kalamaz.

Rasim Hoca: Tabi. Canından, korku diyor, korkarsınız. Yani genel durumy takip edersiniz, kendinizi görürsünüz. Benim karşımda sorumlu, kendi karşınızda sorumluluğu görürsenüzse o anlama gelir.

Enes Hoca: Korkulunca kılınacak namazın şekli şemayili ayrı, kısaltılarak yapılması var..

Abdulaziz Bayındır: Burada kısaltma yok. Sadece şekil farklı.

Enes Hoca:”Havf” kelimesi burada şerhdir, ceza cümlesidir  farklıdır. Her ikisinde de..

Abdulaziz Bayındır: Orada kasır var, kasredebilirsiniz diyor. İki rekatı bir rekata düşürürsünüz ama burada demiyor.

Enes Hoca: Burada o kasır yok.

Muhammed Bey: Eğer öyle havfınki mesela belli bir korku olması gibi bir tarif verdiniz, mesela insan korku hissettiği zaman. Mesela diyelim camiye girse ayakkabısını kaybedebileceği zaman da öyle yürüyerek namaz kılması doğru olduğu anlaşılmaz mı?

Mehmet Hoca: Şimdi geçerli bir mazeret olması gerekir.

Abdulaziz Bayındır: Adam C.Hakkı kandıramaz, kendini kandırsa bile herkes onu bilir.

Rasim Hoca: Camiye gelen insanlar çoğu zaman korkuyu böyle yaşamla gelen korku. Hayvan geldi üstüme korktum, felaket geldi korktum yani genel manada alınır. Ama burada Allah geniş anlamda diyor.

Abdulaziz Bayındır: İşini kaybetme korkusu da korkudur.

Mehmet Hoca: Zaten “ales salavati salatil vusta” dedikten sonra yani, önemini beyan ettikten sonra insan eğer ona inanıyorsa vicdanı rahat etmez öyle basit mazeretle.

Abdulaziz Bayındır: İnsan kendini gayet iyi bilir.

Enes Hoca: Örfte ona korku denmez.

Abdulaziz Bayındır: Örfte korku denmez evet. Buldu ibareyi tamam.

Fatih Orum: 30:46-31:06 anlaşılmadı.

Abdulaziz Bayındır: Diyor ki; selden kaçar, yırtıcı hayvandan kaçar, borçlusundan kaçar

Fatih Orum: Burada da şey yani parası yok ama bir şekilde onu yakalarsa hapse gireceğini de biliyor.

Abdulaziz Bayındır: Yani korkuyu çok genel almış burada, bizim dediğimiz manada almış ve Bakara 239’a bağlamış. Bakara 239’u mu almış orada?

Fatih Orum: Bilmiyorum.

Abdulaziz Bayındır: Bir dakika! Onu almadıktan sonra neye yarar ki? Bak bakalum Bakara 239’u mu almış?

Yahya Şenol: O tip şeylerde delil kolay olur. Hocalar diyor ki orada ayeti söylemesine gerek yok, zaten biliniyor.

Abdulaziz Bayındır: O zaman öbürünü de söylemesine lüzum yok, zaten biliniyor.

Rasim Hoca: 239. ayet tüm diplomasiye tüm mecaza taş çıkarır. Eğer korkarsanız yaya yahut binmiş, bitti.

Abdulaziz Bayındır: O ayeti yazmış.

Fatih Orum: Ayeti yazmamış da, şöyle diyor, ben onu anladım: (32:19-32:35 anlaşılmıyor)

Abdulaziz Bayındır: Kasem ne?

Fatih Orum: “Evin kasemu”

Abdulaziz Bayındır: “Evin kasemu” evet. Tamam da ayeti yazmamış mubarek adam. Tıpkı bizim anlattığımız gibi anlatmış fakat ayeti yazmamış.

Rasim Hoca: Bilinen bir şey.

Abdulaziz Bayındır: Bilinen bir şey. Herkes biliyor bu ayetleri, vallaha billaha ya! Ya işte zaten fukahanın en çok can sıkıcı tarafı bu. Kardeşim bu Allah’ın dini. Ben sana karşı değil Allah’a karşı hesap vereceğim. Bana yazsana o ayeti.

Mehmet Hoca: Şimdi bunu kendisi yazdığı zaman da alim oluyor, ayet ışığında yazdığı zaman kopya çekmiş olur, o yüzden olabilir.

Abdulaziz Bayındır: Dediğin doğru. Bak şimdi. Ben şimdi şey yaptım, yıllardır bu dergilere makale vermiyorum. Sebebi ne biliyormusun? Kuranı kerimde talak diye bir talak ile ilgili bir yazı yazdım. İşte kuranı kerime göre kadının boşama hakkı diye yazı yazdım. Verdim bizim fakültenin dergisine basılsın diye. Onlar da hakemlere gönderdiler. Hakemler yazmışlar ki bu bilimsel değildir, ancak mesleki dergide yayınlanabilir. Bilimsel değilmiş! Niye? Ayet var içerisinde. İçinde ayet var ya, bilimsel değil.

Abdurrahman Yazıcı: Bakıyorum içinde mesela öyle sempozyumlar var içinde bir tane ayet yok. Hatta öyle onu ima eden bir şey de yok.

Abdulaziz Bayındır: Bilimsel olmuyor işte. Kuran olursa bilimsel olmuyor.

Enes Hoca: Geçende burada Yahya Şenol ile birlikte bir fıkıh talebesiyle ders çıkardık ya. Kuran ilim kitabımıdır Allah’ın aşkına bana söyleyin diye burada şey yapıyor.  O zaman sen niye kurana göre yazı yazıyorsun? Mecburen yazıyorum esasen kuran ilüm kitabı değildir.

Abdulaziz Bayındır: Bunlarda mantık bu işte.

Enes Hoca: Kendisi ilahiyatçı doktor. Öyle söylüyor.

Yahya Şenol: AllahTeala şöyle buyuruyor. Git onu sen camide hutbe olarak oku diyor burada okuma bize. Biz biliyoruz diyor o ayetleri. Bana o ayetten biz neyi nasıl anlarız bana onu anlat. AllahTeala şöyle buyurmuştur diye dedin mi diyor, onu hakaret kabul ediyor. Bilmiyormuyum Allah’ın buyurduğunu. O ayeti nasıl anlamışlar, nasıl anlaşılması gerekiyor bana onu söyle diyor.

Mehmet Hoca: Kuranı kerim binbir gece kitabı, kaynak gösterme, kaynak olamaz, kaynak değildir. Kuranı kerime arap edebiyatı için okuyor. Binbir gece hikayeleri var ya. Onun gibi. Delil getiremezsin diyor. Aynen kuranı kerim de öyle diyor. “Esatirul evvelin”.

Abdulaziz Bayındır: Evet, tamam mı? Bir şey okuyalım hiç olmazsa ya. Paragrafı bitirelim evet.

Yahya Şenol: Başka bir derste özel işlemek lazım. Her hafta başlıyoruz iki satır, sürekli başka konulara geçiyoruz. “Salatil havf” meselesi var ya belki burada üç dört ay peşpeşe işlediğimiz oldu.

Abdulaziz Bayındır: Bizim kötü şeyimiz ne biliyormusun? Hep yeni arkadaşlar katılıyor, her söylediğimiz cümle bunlara son derece cazip geliyor. Biz bunu çoktan bitirmişiz halbuki.

Yahya Şenol: Baştan bir daha yapılabilir. Belki biz de yeni şeyler öğrenmiş oluruz.

Abdulaziz Bayındır: Tabi. Mesela biz bir ara burada iktisat ile ilgili toplantılar yapıyorduk. Şimdi sürekli yeni kişiler geliyor. Yarabbim ilerleyemiyorsun!

Yahya Şenol: Salı dersi de öyle değil mi? Fegani çok bozuluyor öyle şeylere. Hergün gelen, Hocam kar payı almak caizmidir? Belki bin defa cevaplanmıştır o soru ama adam yeni geldiği için bir daha soruyor.

Abdulaziz Bayındır: Neyse, ondan sonra biz karar aldık. Dedik ki buraya yeni kimseyi almayacağız. Yeni kimseyi almayacağız dedikten sonra ilerleyebildik. Çünkü bir önceki derste meseleyi anlatmıştık. Bir sonraki adam geliyor, her söylediğin söz ona çok ters geliyor ve bir daha başlıyorsun sil baştan. Bizim bu ders de öyle yani.

Fatih Orum: Bir adam varmış. Eşeği ölmüş. Bütün köylüler gelmişler, işte senin eşeğin nasıl öldü? Anlatmış, dışarıda kaldı, kurt geldi, şöyle yaptı böyle yaptı. Bir iki üç dört, bütün köylüler geliyor . O da şey demiş, ya ben komşulara anlattım siz gidin ondan dinleyin.

Abdulaziz Bayındır: Evet. Şurayı bitirelim.

Mehmet Hoca: Bilenler bilmeyenlere anlatsın.

Abdulaziz Bayındır: Yok yani, soru soranlar son derece haklı da fakat ilerleme olmuyor.

Katılımcı: Valla ben çon soru sormuyorum Hocam. Yeni geldim ama.

Abdulaziz Bayındır: Dinledin galiba sen eski dersleri.

Mehmet Hoca: Her yeni gelenler için geçerli değildir. Her şeyin bir istisnası vardır.

Abdulaziz Bayındır: “Sümme muhafetetün” yani kıraati gizli okuma dediğimiz şey ne? “En yusmea nefsehu: kendine işittirmesidir”. Ağızından çıkanı kulağının işitmesi. “Vel cehru el yusmea gayruhu: cehri okuma da kendi dışındakine işittirmesidir”. Fakat bu beni tatmin eden bir tarif değil.

Abdurrahman Yazıcı: Okuyorlar Hocam, bizi rahatsız ediyorlar.

Yahya Şenol: İllaki yani duyması şart mı insanın okuduğunu?

Abdulaziz Bayındır: Bunlar böyle tarif etmişler.

Mehmet Hoca: Kimileri de imam yardımcısı gibi.

Yahya Şenol: Adam duymuyorsa yandık.

Abdulaziz Bayındır: Zaten diyor bak “ve haza indel fakih Ebi Cafer El Hinduani(rh)” o şahsa göreymiş bu. Ebu Hanife’ye falan göre değil. O şahıs böyle düşünmüş kendisi. “Li enne mucerrede hareketin lisani la yusemna kıraaten” o öyle söylemiş. Ama mesla ayette AllahTeala ne diyor? “la tuharrik bi lisaneke le tace inna aleyha cem’ahu ve kuranehu” o “karaa” da “cem” değil mi?

Mehmet Hoca: Ama o “la tuharrik bi lisaneke” yani okumaya çalışmak demek değil mi?

Abdulaziz Bayındır: Dilini hareket ettirmek.

Mehmet Hoca: Ama dilini hareket ettirmek okumaktır. Yani “lates tacil bil kıraa”.

Abdulaziz Bayındır: Tamam yani “fe iza karaa fettebiu kurane”

Mehmet Hoca: O zaman dilini hareket etmedinmi takip..

Abdulaziz Bayındır: Kuranı nasıl takip edecek?

Fatih Orum: Peki yani “la tuharrik bil acele” yani acele şekilde.

Abdulaziz Bayındır:”Fettebei kurane” nedir onu söyle. Yani şimdi örfde adam kitap okurken sen ağızından çıkan sözü kulağın duymuyorsa kitabı okumuyormu sayılırsın?

Abdurrahman Yazıcı: Hocam rahatsız ediyor onun için.

Abdulaziz Bayındır: Okumuyor sayılır mısın? E bitti o kadar, mesele budur.

Yahya Şenol: İçinden geçirme şeyini bertaraf etsinler diye.

Abdulaziz Bayındır: Belki, belki. Bu demiş ki; “la yusemma kıraaten bi dunissavdi” demiş. Kendi öyle düşünmüş. Demek ki kendisi öyle okuyormuş. Ses olmadan kıraat sayılmaz demiş. “Ve kalel tethiyyu ednel cehri en yusmeu nefsehu” bu da kendine işittirirse diyor, cehri en azdır. Bu Abdurrahman Yazıcı’ın görüşündeymiş. Kendi kulağına duyuruyorsa. “Ve enne muhafeteti” sessiz okumanın en alt sınırı da “tashilul huruf: harfleri doğru çıkarmaktır”.”Le ennel kıraate filul lisani: çünkü okuma dilin işidir”.”Dunes sımahi: kulağın işi değildir”.

Fatih Orum: Bu diğerinden daha zor.

Yahya Şenol: Sadece dille yapmak yeter diyor, duymasına gerek yok.

Fatih Orum: Dille yaptın mı harfi nasıl çıkartacaksın.

Abdulaziz Bayındır: Çıkar bakalım nasıl çıkaracaksın. İçeride kalır o zaman.

Enes Hoca: O olmadan onun yazdığı gibi sadece gönlünden geçirmek daha sevap diyor.

Abdulaziz Bayındır: Bu tarif güzel ama. Evet. “Ve fil lafzil kitabil işarati haza” İmam Muhammed’in kitabının lafzında da yada bu kitabın lafzında da buna işaret vardır diyor. Kuduri diyor evet. Zaten Kuduri de İmam Muhammed’in kitabıdır aslında. “Ve ala hazal asli kulluma yeteallaka bil nutki” buna göredir diyor konuşma ile ilgili olan her şey. “Fettelakı vel itakıl istisnai gayri zalik” bir adam yani şimdi içinden karımı boşadım diye geçirirse karısı boş olmaz. Ama diliyle karımı boşadım der, kulağı duysa da duymasa da karısı boş olur. Kölesini azad etmesi de öyledir. Talakta istisna yapması da, azad da istisna yapması da öyledir diyor.

Enes Hoca:  “İn kale imraatihi enti talukun velev yusmeu nefsehu in kale talaku innel kafi talakel in zevanikum”.

Abdulaziz Bayındır: Ona göre olur, ona göre olmaz. Peki C.Hakka göre olur mu? AllahTeala’ya göre ikiside hiç olmaz. Çünkü C.Hakk şahit getirilmesini şart koşmuştur. Zaten onu dinleyen yok.

Enes Hoca: Dilini hareketlendirnek ve harfleri doğru okumak diyor ya, duymasada kıraat sayıyor.

Mehmet Hoca: Kıraat ile talak gibi önemli olan bir konuların ikisi..

Abdulaziz Bayındır: Ne alakası var değil mi? “Vedne ma yucziu minel kıraati fis salati” haftaya inşallah oradan başlarız Allah nasib ederse, bir mani olmazsa eğer.

Fatih Orum: Hanefiler’de şey meşhurdur: işte Hidaye çon zordur. Takip edenler de diyorlardır; gerçekten zor ilerlemiyor.

Enes Hoca: Rasim Hoca’nın dediği şey var. Orada bir şey yanlış anlaşılabilir.

Abdulaziz Bayındır: Söyle.

Enes Hoca: Namaz iki şekilde kılınır: ya fiziksel ya zihinsel. Bu olmasa da olur dedi. Böyle değil aslında. Her ikisi olur, havf olduğu zaman fiziksel tarafı kaldırılır, zihinsel tarafı kalır.

Abdulaziz Bayındır: O da aynı şeyi söyledi.

Enes Hoca: Ya o, ya bu diye bir şey..

Abdulaziz Bayındır: Yok, ya o ya bu demedi. Dedi ki; zihinsel namaz mutlaka olacak dedi.

Enes Hoca: Öyle dediyse tamam.

Abdulaziz Bayındır: Yani her halukarda olması lazım. Esas olan Allah’n karşısında içten saygıyla zikirde bulunmaktır. Ama bunu şekle göre yapabiliyorsan öyle yapmak zorundasın. Yapamıyorsan gene yapacaksın ama yapabildiğin kadar. Öyle söylüyor yani.

Tüm Mukayeseli Fıkıh Müzakereleri
# İçerik Adı Yayınladığı Tarih Görüntülenme
1 Kitaba Çağrı 16 Eylül 2017
2 Kurban İbadeti 24 Ağustos 2017
3 Hadislerin Derlenmesinde İran Etkisi 19 Ağustos 2017
4 Diyanetin Fetö Raporu: Bu din bu hale nasıl geldi? 14 Ağustos 2017
5 Hilal, Fitre ve Bayram 28 Haziran 2017
6 Nebi’mizin Ramazan Hayatı 12 Haziran 2017
7 İmsak Ölçüleri 27 Mayıs 2017
8 Dini Siyasete Alet Etmek 20 Mayıs 2017
9 Nebilere Yüklenen Olağanüstü Özellikler 13 Mayıs 2017
10 Tarih Boyunca Nebilere Gösterilen Tepkiler 6 Mayıs 2017
11 Yanlış Şeriat Algısı Suç ve Ceza 29 Nisan 2017
12 Kapitalizmin Sonu 15 Nisan 2017
13 Faiz Bağlamında Modern Finansal Ürünler 8 Nisan 2017
14 Hadislere Bakışımız Nasıl Olmalı 1 Nisan 2017
15 Haram Aylar 25 Mart 2017
16 Kur’an’cılık Tehlikesi 1.Bölüm 20 Mart 2017
17 Din ve Devlet İlişkileri 1.Bölüm 11 Mart 2017
18 Cuma Namazı ve Hutbe’si 4 Mart 2017
19 Kur’an’a Göre Sihir Kavramı 25 Şubat 2017
20 Abese Suresi Bağlamında Nebi’mizin Korunmuşluğu 18 Şubat 2017
21 Ev İçi Mahremiyet Kuralları 11 Şubat 2017
22 Örtünme İle İlgili Hükümler 4 Şubat 2017
23 Baş Örtüsü ve Örtünme 28 Ocak 2017
24 Kur’an’nın Çözüm Üretmedeki Yeri 21 Ocak 2017
25 Yahudileri Gölgede Bırakan Hileler 16 Ocak 2017
26 Müslümanlar’da Allah’a Güven Krizi 31 Aralık 2016
27 Müslümanlığımızı Gözden Geçirme İhtiyacı 24 Aralık 2016
28 Ümmet Olamamanın Ağır Bedeli 17 Aralık 2016
29 Tarihsellik İddialarında Cezalar Örneği 10 Aralık 2016
30 Mezhepçiliğin Doğurduğu Acı Sonuçlar 3 Aralık 2016
31 Kur’an’nın Tarihselliği İddiası ve Miras Konusu 26 Kasım 2016
32 Takiye (Kimliği Gizleme) 19 Kasım 2016
33 Faiz ve Güncel Meseleler 12 Kasım 2016
34 Mehdi Gelicek mi ? 7 Kasım 2016
35 Hz.İsa Gelicekmi? 31 Ekim 2016
36 Çağdaş Ulemanın Usulsüzlüğü 22 Ekim 2016
37 Dinsel Çoğulculuk 15 Ekim 2016
38 Son Kitabı Devre Dışı Bırakma Projesi, Dialog 8 Ekim 2016
39 Fıtrat Zemininde Buluşma 1 Ekim 2016
40 Nisa 34. Ayet Bağlamında Kadına Şiddet 24 Eylül 2016
41 Kurban İbadeti 10 Eylül 2016
42 Kadının Dövülmesi 3 Eylül 2016
43 Kur’an’a Göre Hükmetmek 27 Ağustos 2016
44 15 Temmuz Darbe Gecesine Kurani Bir Bakış 20 Ağustos 2016
45 Paralel Dinin Olmazsa Olmazı Aracılık – 1 13 Ağustos 2016
46 Müslüman Gayrimüslim İlişkileri 2 Temmuz 2016
47 Zekat 25 Haziran 2016
48 Oruçla İlgili Hükümler 18 Haziran 2016
49 Uydurulan Dinde Yatsı Sonu, Seher ve İmsak Vakti 4 Haziran 2016
50 Uydurulan Dinde Mut’a Nikahı 28 Mayıs 2016
51 Uydurulan Dinde Şartlı Talak 21 Mayıs 2016
52 Uydurulan Dinin Dayatması Olarak Çocukların Evlendirilmesi 7 Mayıs 2016
53 Kölelik ve Cariyelik Mezheplerin Dayatması mı? 30 Nisan 2016
54 Musa Hızır Kıssasının Evrensel Mesajı 23 Nisan 2016
55 Sünnetin Delil Değeri 16 Nisan 2016
56 Kira Sertifikaları Faizsiz Ürün mü? 9 Nisan 2016
57 Suç-Ceza Dengesi Açısından Cinsel İstismar 2 Nisan 2016
58 Boşanma Konusunda Allah’ın Koyduğu Sınırlar 26 Mart 2016
59 Allah’ın Koyduğu Sınırlar Nasıl Aşıldı 19 Mart 2016
60 Muhsana, Kadına Pozitif Ayrımcılık 13 Mart 2016
61 İnsanlar ile Cinlerin Ortak Özellikleri 5 Mart 2016
62 Nebiler Günahtan Korunmuş mudur? 27 Şubat 2016
63 Bedir Savaşı Örneğinde Nebi ve Resul Farkı 20 Şubat 2016
64 Dinde Haram-Helal Koyma Yetkisi 13 Şubat 2016
65 Cinler 6 Şubat 2016
66 İlk İnsanın Yaratılışı 30 Ocak 2016
67 İnsanı İnsan Yapan Özellikler 23 Ocak 2016
68 Allah’ı İkinci Sıraya Koymak 16 Ocak 2016
69 Şirkle İman Arasındaki Kararsızlık 9 Ocak 2016
70 Mehdi Beklentisi 2 Ocak 2016
71 Her İnsan Allah’ı Bilir 26 Aralık 2015
72 Fıkıh Müzakereleri | Her İnsan Allah’ı Bilir 26 Aralık 2015
73 Bir Sömürü Aracı Olarak Halifelik – 2 19 Aralık 2015
74 Bir Sömürü Aracı Olarak Halifelik 12 Aralık 2015
75 Kur’ân’da Dindarlık 5 Aralık 2015
76 Tarih Boyunca Bir Siyasi Baskı ve Ötekileştirme Aracı Olarak Zındıklık 28 Kasım 2015
77 Geleneğe Göre Dinden Dönmenin Hükmü (Bölüm 2) 21 Kasım 2015
78 Geleneğe Göre Dinden Dönmenin Hükmü (Bölüm 1) 21 Kasım 2015
79 Kur’an’a Göre Dinden Dönmenin Hükmü 16 Kasım 2015
80 Kur’an’da Zina Suçu Ve Cezası 7 Kasım 2015
81 Tağut Doğru Yolun Üstünde Oturur 31 Ekim 2015
82 Hadis Uydurma Faaliyetleri 24 Ekim 2015
83 Kader İnancı Ve Nesih 17 Ekim 2015
84 Resulullah Sonrası Siyasi Gelişmeler 10 Ekim 2015
85 Nesih 3 Ekim 2015
86 Hac Ve Kurban 19 Eylül 2015
87 Terör Olayları Karşısında Nebevi Siyaset 12 Eylül 2015
88 Dinde Özgürlük 5 Eylül 2015
89 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 4 “Cariyelik” 29 Ağustos 2015
90 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 3 “Cariyelik” 22 Ağustos 2015
91 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 2 “Kitap Algısı” 15 Ağustos 2015
92 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 8 Ağustos 2015
93 Nebimizin Yürüttüğü Dış Politika 1 Ağustos 2015
94 Kadir Gecesi ve İmsak Vaktine Tavırlar 11 Temmuz 2015
95 Zekat 4 Temmuz 2015
96 Oruç İbadeti 2 27 Haziran 2015
97 Oruç İbadeti 20 Haziran 2015
98 Kutup Bölgelerinde İftar ve İmsak Vakitleri 13 Haziran 2015
99 Emtia Borsalarındaki İşlemlerin Fıkhi Hükmü 6 Haziran 2015
100 Kur’ân’a Göre Gece-Gündüz 30 Mayıs 2015
101 Prof. V. A. Yefimov’la Yapılan Toplantının Değerlendirilmesi 23 Mayıs 2015
102 İsra ve Mirac 16 Mayıs 2015
103 Berzah Alemi 2 9 Mayıs 2015
104 Berzah Alemi 2 Mayıs 2015
105 Enflasyon ve Faiz 25 Nisan 2015
106 İşsizlik Probleminin Kaynağı 18 Nisan 2015
107 Peygamberimizin Öldürülmesini Emrettiği Kişiler Hakkındaki Rivayetler 4 Nisan 2015
108 Faizsiz Sistemin İlkeleri (Zekat-Faiz Karşılaştırması) 28 Mart 2015
109 Faizsiz Sistemin İlkeleri – Faizsiz Bankacılık 28 Mart 2015
110 Faizsiz Sistemin İlkeleri (Enflasyon) 21 Mart 2015
111 Faizsiz Sistemin İlkeleri (Bankacılık) 14 Mart 2015
112 Faizsiz Sistemin İlkeleri 7 Mart 2015
113 Tecavüz Suçunun Cezası 28 Şubat 2015
114 İdam Cezası ve Kıssas Tartışmaları 21 Şubat 2015
115 Ceza Hukukunun Genel Prensipleri 14 Şubat 2015
116 Kur’ân’da Ruh Kavramı 7 Şubat 2015
117 İcmanın Delilleri ve Değerlendirilmesi 24 Ocak 2015
118 Fıkıh Müzakereleri | Ceza Hukukunun Genel Prensipleri 17 Ocak 2015
119 Nebiye Hakaretin Cezası 10 Ocak 2015
120 Noel ve Mevlid Kandili Kutlamalari 3 Ocak 2015
121 Kelime Oyunları ve Şeb-i Arus 27 Aralık 2014
122 Evlilik Nedeniyle Ortaya Çıkan Haramlık 20 Aralık 2014
123 Talak’ın Şarta Bağlanması 13 Aralık 2014
124 Kadının Boşanma Hakkı 6 Aralık 2014
125 Boşanmanın Hükümleri 29 Kasım 2014
126 Küçüklerin Evlendirilmesi 22 Kasım 2014
127 İslam Hukuku-Roma Hukuku Karşılaştırması 15 Kasım 2014
128 Beni Kureyza Yahudileri ve Esirlerin Öldürülmesi 8 Kasım 2014
129 İslâm Miras Hukukunda Kelâle 3 Kasım 2014
130 Batı Güdümlü İslam Anlayışında Kur’an Sünnet Algısı – 2 25 Ekim 2014
131 Batı Güdümlü İslam Anlayışında Kur’an Sünnet Algısı 18 Ekim 2014
132 İslam Alimlerinin Işid’e Gönderdikleri Mektubun Eleştirisi 11 Ekim 2014
133 Kurban İbadeti 27 Eylül 2014
134 Birbirimizden yardım istemek şirk midir? 9 Ağustos 2014
135 Nafile Oruç 2 Ağustos 2014
136 Zekat ve Fitre 26 Temmuz 2014
137 Kadir Gecesi 19 Temmuz 2014
138 Tarihi gelişimi ve Hükümleri Açısından İtikaf 12 Temmuz 2014
139 Yatsının Son Vakti 5 Temmuz 2014
140 Vakti Dışında Namaz, Süresinden Fazla Oruç 28 Haziran 2014
141 Bakara 187. Ayet Işığında Oruç İbadeti 21 Haziran 2014
142 Kimler Oruç Tutabilir 14 Haziran 2014
143 Orucun Tarihi ve Meşruiyeti 7 Haziran 2014
144 Ecel ve Şehitlik – Sorular ve Cevaplar 24 Mayıs 2014
145 Ecel ve Şehitlik 17 Mayıs 2014
146 Seferilik Mesafesi ve Müddeti 10 Mayıs 2014
147 Yolculukta Namaz – 2 26 Nisan 2014
148 Dinden Dönmek 19 Nisan 2014
149 Yolculukta Namaz 5 Nisan 2014
150 Namazı Terketmenin Hükmü 29 Mart 2014
151 Namazda Zikir 8 Mart 2014
152 Kadınların Cemaate Katılması 1 Mart 2014
153 Cemaatle Namaz – 2 22 Şubat 2014
154 Cemaatle Namaz 15 Şubat 2014
155 Sehiv Secdesi 8 Şubat 2014
156 Namazı Bozan Haller – 2 1 Şubat 2014
157 Namazı Bozan Haller 18 Ocak 2014
158 Cumanın Farzından Önceki ve Sonraki Sünnetler 11 Ocak 2014
159 Cuma Hutbesi 4 Ocak 2014
160 Cuma Namazı 28 Aralık 2013
161 Sünnet Namazları 21 Aralık 2013
162 Vitir Namazı 14 Aralık 2013
163 Teheccüd Namazı 7 Aralık 2013
164 Kur’an’da Melek ve Cin Kavramları – Sorular 23 Kasım 2013
165 Kur’an’da Melek ve Cin Kavramları – 2 18 Kasım 2013
166 Kur’an’da Melek ve Cin Kavramları 2 Kasım 2013
167 Cezanın Amacı Açısından Mağdur Hakları 26 Ekim 2013
168 Bayram Namazı ve Teşrik Tekbirleri 12 Ekim 2013
169 Tarihi, Amacı ve Ahkamı Yönüyle Kurban 5 Ekim 2013
170 Kur’an’da Münafıkların Durumu – 2 28 Eylül 2013
171 Kur’an’da Münafıkların Durumu 21 Eylül 2013
172 Günümüz İslam Dünyasının Problemleri 14 Eylül 2013
173 Bedel Hac – Doç.Dr. Servet Bayındır 7 Eylül 2013
174 Allah’ın Bilgisi ve Kader 24 Ağustos 2013
175 Mısırdaki Müslümanların Durumu 17 Ağustos 2013
176 Kadir Gecesi 3 Ağustos 2013
177 İmsak Tartışmaları 27 Temmuz 2013
178 Kutup Bölgelerinde İbadet Vakitleri 20 Temmuz 2013
179 Kader 19 Ocak 2013
180 Kıyamet Alametleri 22 Aralık 2012
181 Kur’an Sünnet Bütünlüğünde Kurban İbadeti 20 Ekim 2012
182 Kur’an Sünnet Bütünlüğünde Hac İbadeti 13 Ekim 2012
183 Faiz-Zekat İlişkisi 6 Ekim 2012
184 Namazların Birleştirilmesi 29 Eylül 2012
185 İslama Yönelik Saldırılar 22 Eylül 2012
186 Alternatif Bir Finansal Ürün Olarak Kira Sertifikaları(SUKUK) 15 Eylül 2012
187 Öğle ve İkindi Namazlarının Vakitleri 8 Eylül 2012
188 Yatsı Namazı Vaktinin Bitişi 1 Eylül 2012
189 Kur’an’a Göre Gelenek 25 Ağustos 2012
190 Bayram Namazı ve Fitre 18 Ağustos 2012
191 Televizyondan Kabe İmamına Uyulabilir mi? 11 Ağustos 2012
192 Ramazan Ayının İnsana Sunduğu Fırsatlar 4 Ağustos 2012
193 İmsak Vakti ve Seher – 2 28 Temmuz 2012
194 İmsak Vakti ve Seher 21 Temmuz 2012
195 Nesih, Kıblenin Değişmesi Örneği 23 Haziran 2012
196 İsra ve Miraç 16 Haziran 2012
197 Uydurma Hadisler – Harun Ünal 9 Haziran 2012
198 Sezaryen Doğum 2 Haziran 2012
199 Vahiy – Sünnet İlişkisi 26 Mayıs 2012
200 Nesih Kavramı 19 Mayıs 2012
201 Din ve Tıp Açısından Sünnet 14 Mayıs 2012
202 Din ve Müzik 5 Mayıs 2012
203 Hadislerin Kur’an’a Arzı 28 Nisan 2012
204 Türkiye’de Kutlu Doğum Etkinlikleri 21 Nisan 2012
205 Allah’ın Elçisini Doğru Anlamak 14 Nisan 2012
206 Kur’an Öncesi Mekke Toplumu 7 Nisan 2012
207 Faizsiz Bankacılğın Problemleri 31 Mart 2012
208 Hz.Muhammed’in(S.A.V.) Tebyin Görevi 24 Mart 2012
209 İslam ve Türk Medeni Kanunu(TMK) Miras Sistemlerinin Mukayesesi 17 Mart 2012
210 Kur’an’a Göre Tağut Kavramı 10 Mart 2012
211 Farklı İnançların Birlikte Yaşamasının Doğal Kuralları 3 Mart 2012
212 Kur’an’a Göre Resule İman, İtaat ve İttiba 25 Şubat 2012
213 Organ Nakli 18 Şubat 2012
214 Sebeb-i Nüzul Meselesi 11 Şubat 2012
215 Daru’l-Harbde Faiz 4 Şubat 2012
216 İftida 28 Ocak 2012
217 Talak (Boşanma) 21 Ocak 2012
218 Gayrimüslimlerle Evlilik 14 Ocak 2012
219 A’raf Ehli 7 Ocak 2012
220 Müminler Cehenneme Girecekler Mi? – 2 31 Aralık 2011
221 Müminler Cehenneme Girecekler Mi? 24 Aralık 2011
222 Çocukların Evlendirilmesi 17 Aralık 2011
223 İnanç Özgürlüğü 10 Aralık 2011
224 Evliliğin Denetlenmesi 3 Aralık 2011
225 Adetli Kadın Kur’an’a Dokunabilir mi? 26 Kasım 2011
226 Hz.İsa’yı(a.s.) Geri Getirmek İsteyenlerin Hedefi 19 Kasım 2011
227 Nebi ve Resul Kavramları 12 Kasım 2011
228 Kurban Bayramına Nasıl Hazırlanmalıyız? 5 Kasım 2011
229 İcma Delili ve Değerlendirilmesi 22 Ekim 2011
230 Vekaletle(Bedel) Hac 15 Ekim 2011
231 İhram Yasakları 8 Ekim 2011
232 Kadınların Yolcuğu 1 Ekim 2011
233 Kur’an ve Sünnet Işığında Hac İbadeti 24 Eylül 2011
234 Faiz Anlayışı 10 Eylül 2011
235 Bayram Namazı 27 Ağustos 2011
236 İmsak Vakti 20 Ağustos 2011
237 Teravih Namazı Konusunda Diyanet’e Cevap 13 Ağustos 2011
238 Oruç Tutamayanlar Ne Yapmalı? 6 Ağustos 2011
239 Güneşin Batmadığı Yerlerde Namaz Vakitleri 2 Temmuz 2011
240 Yatsı Namazının Vakti 7 Mayıs 2011
241 Allah’ın İndirdikleri İle Hükmetmeyenler – 2 30 Nisan 2011
242 Allah’ın İndirdikleri İle Hükmetmeyenler 23 Nisan 2011
243 Günahlarla İlgili Kavramlar – 2 2 Nisan 2011
244 Günahlarla İlgili Kavramlar 26 Mart 2011
245 Büyük Günahlar – 3 19 Mart 2011
246 Büyük Günahlar Nelerdir? 12 Mart 2011
247 Büyük Günah İşleyenlerin Durumu 5 Mart 2011
248 Ye’cüc ve Me’cüc 26 Şubat 2011
249 Dabbetü’l-Arz 19 Şubat 2011
250 Tarikatlarda Vesile ve Tevessül 12 Şubat 2011
251 Evliyanın Yardımı İle İlgili İddialar – 2 5 Şubat 2011
252 Kutuplarda Namaz Vaktinin Tespiti 29 Ocak 2011
253 Evliyanın Yardımı İle İlgili İddialar 22 Ocak 2011
254 Kâlû Belâ Olayı Hakkında Sorulan Sorular – 2 1 Ocak 2011
255 Kâlû Belâ Olayı Hakkında Sorulan Sorular 25 Aralık 2010
256 Mehdi İnancı 18 Aralık 2010
257 Kur’an’a Göre Zekat Oranları 4 Aralık 2010
258 Artan Malı İnfak Etme 27 Kasım 2010
259 Vitr Namazı 13 Kasım 2010
260 Bayram Namazları 6 Kasım 2010
261 Sehiv Secdesi – Mukayeseli Fıkıh Dersleri 30 Ekim 2010
262 Kurban İle Alakalı Sorular 23 Ekim 2010
263 Hac Farklı Aylarda Yapılabilir mi? – Fıkıh Dersi 9 Ekim 2010
264 Başkasının Yerine Hacc Yapmak 2 Ekim 2010
265 Hilal İle İlgili Sorulan Sorular 25 Eylül 2010
266 Cariyeler İle İlgili Sorulan Sorular 18 Eylül 2010
267 ORUÇ BOZMANIN CEZASI 4 Eylül 2010
268 Zekat 28 Ağustos 2010
269 İmsak ve Yatsı Vakitleri – 2 21 Ağustos 2010
270 İmsak ve Yatsı Vakitleri 14 Ağustos 2010
271 İsra ve Miraç -2 10 Temmuz 2010
272 İsra ve Miraç -1 3 Temmuz 2010
273 İcma’a Delil Getirilen Hadisler 26 Haziran 2010
274 İcma 19 Haziran 2010
275 Başörtüsü ve Örtünme 12 Haziran 2010
276 Mezheplerin Tutarlılığı 29 Mayıs 2010
277 Asabe Siyaset İlişkisi (Kızın Çocuklarının Mirasçılığı Örneği) 22 Mayıs 2010
278 Kur’an’ı Açıklama Usulü 15 Mayıs 2010
279 Kartepe Programı Değerlendirme 5 Mayıs 2010
280 Abdestte Ayakların Mesh Edilmesi 24 Nisan 2010
281 Hudeybiye’den Geri Kalanlar 13 Nisan 2010
282 Peygamberimizin Zeynep (ranha) ile Evliliği 3 Nisan 2010
283 Bedir Savaşı 20 Mart 2010
284 Kur’an Sünnet Bütünlüğü: Allah’ın İzni Meselesi 13 Mart 2010
285 Vahiy Çeşitleri 6 Mart 2010
286 Kadınların Özel Halleri 11 Şubat 2010
287 Kur’an’a Göre Zekat Nispeti 6 Şubat 2010
288 Vahy-i Gayr-i Metlüv’e Dair Getirilen Deliller -1 30 Ocak 2010
289 Iskat (Ölen Kimseyi İbadet Borçlarından Kurtarmak) 16 Ocak 2010
290 Dini Tebliğ ve Uygulamada Cebrailin Rolü -2 2 Ocak 2010
291 Dini Tebliğ ve Uygulamada Cebrail’in Rolü 26 Aralık 2009
292 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kurban 21 Kasım 2009
293 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kıble Meselesi -2 14 Kasım 2009
294 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kıble Meselesi -1 7 Kasım 2009
295 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kur’anı Anlama 31 Ekim 2009
296 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Yolculukta Namazin Kısaltılması Örneği 24 Ekim 2009
297 İsa Aleyhisselam Tekrar Gelecek mi? -2 17 Ekim 2009
298 İsa Aleyhisselam Tekrar Gelecek mi? 1-1 10 Ekim 2009
299 İsa Aleyhisselam Tekrar Gelecek mi? 1-2 10 Ekim 2009
300 Hanefi Mezhebinin İçki ile İlgili Görüşleri -1 3 Ekim 2009
301 Hanefi Mezhebinin İçki ile İlgili Görüşleri -2 3 Ekim 2009
302 Mirasta Avliye Meselesi -1 26 Eylül 2009
303 Mirasta Avliye Meselesi -2 26 Eylül 2009
304 Kasten Orucu Bozanın Cezası -1 12 Eylül 2009
305 Kasten Orucu Bozanın Cezası -2 12 Eylül 2009
306 Oruç Keffareti -2 29 Ağustos 2009
307 Oruç Keffareti -1 29 Ağustos 2009
308 Adetli Kadının Orucu -1 22 Ağustos 2009
309 Adetli Kadının Orucu -2 22 Ağustos 2009
310 Hastaların Orucu -1 15 Ağustos 2009
311 Hastaların Orucu -2 15 Ağustos 2009
312 Namazda Örtünme / 2-1 8 Ağustos 2009
313 Namazda Örtünme / 2-2 8 Ağustos 2009
314 Namazda Örtünme / 1-1 1 Ağustos 2009
315 Namazda Örtünme / 1-2 1 Ağustos 2009
316 Kur’an’da Örtünme -1 18 Temmuz 2009
317 Kur’an’da Örtünme -2 18 Temmuz 2009
318 Gayrimüslimlerle Evlilik -1 11 Temmuz 2009
319 Gayrimüslimlerle Evlilik -2 11 Temmuz 2009
320 Müşriklerle Evlilik -1 4 Temmuz 2009
321 Müşriklerle Evlilik -2 4 Temmuz 2009
322 Ehli Kitap ve Müşrikler -1 27 Haziran 2009
323 Ehli Kitap ve Müşrikler -2 27 Haziran 2009
324 Hayvan Kesimi / 2-1 20 Haziran 2009
325 Hayvan Kesimi / 2-2 20 Haziran 2009
326 Hayvan Kesimi -1 13 Haziran 2009
327 Hayvan Kesimi -2 13 Haziran 2009
328 Helal Gıda ve Jelatin Konusu -1 6 Haziran 2009
329 Helal Gıda ve Jelatin Konusu -2 6 Haziran 2009
330 Nafile Namazlar -1 9 Mayıs 2009
331 Nafile Namazlar -2 9 Mayıs 2009
332 Vitir Namazı -1 2 Mayıs 2009
333 Vitir Namazı -2 2 Mayıs 2009
334 Kur’an’ın Genel Açıklaması -1 25 Nisan 2009
335 Kur’an’ın Genel Açıklaması -2 25 Nisan 2009
336 Namazın Mekruhları -1 11 Nisan 2009
337 Namazın Mekruhları -2 11 Nisan 2009
338 Namazı Bozan Şeyler -1 4 Nisan 2009
339 Namazı Bozan Şeyler -2 4 Nisan 2009
340 Namazda Konuşmak -1 28 Mart 2009
341 Namazda Konuşmak -2 28 Mart 2009
342 Namazda Abdestin Bozulması / 2-1 21 Mart 2009
343 Namazda Abdestin Bozulması / 2-2 21 Mart 2009
344 Namazda Abdestin Bozulması / 1-1 14 Mart 2009
345 Namazda Abdestin Bozulması / 1-2 14 Mart 2009
346 Namazda İmamlık / 3-1 28 Şubat 2009
347 Namazda İmamlık / 3-2 28 Şubat 2009
348 Namazda Saf Düzeni -1 21 Şubat 2009
349 Namazda Saf Düzeni -2 21 Şubat 2009
350 Namazda İmamlık / 2-1 14 Şubat 2009
351 Namazda İmamlık / 2-2 14 Şubat 2009
352 Namazda İmamlık / 1-1 7 Şubat 2009
353 Namazda İmamlık / 1-2 7 Şubat 2009
354 İmamın Arkasında Kıraat -1 24 Ocak 2009
355 İmamın Arkasında Kıraat -2 24 Ocak 2009
356 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 4-1 17 Ocak 2009
357 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 4-2 17 Ocak 2009
358 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 3-1 10 Ocak 2009
359 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 3-2 10 Ocak 2009
360 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 2-1 3 Ocak 2009
361 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 2-2 3 Ocak 2009
Kuran Dersi Canlı Yayın