Hayvan Kesimi -1

13 Haziran 2009 tarihinde yayınlandı. görüntülenme Mukayeseli Fıkıh Müzakereleri

Abdülaziz Bayındır:

Bugünkü dersimizde Allah nasip ederse hayvanın kesimi ile ilgili hükümleri görmeye çalışacağız. Biliyorsunuz mezheplerde besmelenin çekilmesi hayvan kesimiyle ilgili bir hüküm olarak ortaya konuyor. Hanefi mezhebine göre bir insan kasten besmeleyi çekmeden bir hayvanı keserse o hayvanın eti yenmez. Yani haram olur diyorlar. Bunun delili de En’Am Suresi’nin 121. Ayeti: “Allah’ın adı anılmamış olanlardan yemeyin. (Enam 6/121)” Burada (..?) Hanefi’nin meali olduğu için Elmalıya bakayım bir de Ömer Nasuhi Bilmen’e bakayım çünkü Arapçayı en iyi kullanan bu iki meal Türkçede.

Elmalılı diyor ki “Üzerlerine Allah ismi alınmamış olanlardan yemeyin çünkü o kati bir fısıktır.” diyor. Çünkü o kati bir fısıktır dediğimiz zaman yani besmele çekmediğiniz zaman yoldan çıkmış oluyorsunuz demek oluyor. Kesinlikle yoldan çıkmış oluyorsun.  (Yahya Hoca: Besmele çekmemek değil de yemek fısık oluyor.) Yemek fısık oluyor doğru. Yani ekim yasaklanmış olması. Burada ve innehu ve ennehu şekline getirmiş. Ve ennehu eklehu fıskun demiş. Onu yemek yoldan çıkmaktır. Peki ne biçim bir yoldan çıkma? (Enes Hoca araya giriyor ama anlaşılmıyor) Doğru söylüyorsun. İyi yakaladı. Şimdi Allahın adı anılmamış olanlardan yemeyin, onu yememek herhalde olacak. Onu yememek fısktır. Bunların verdiği manaya göre yememek. Hu zamirini yukarıdaki fiile gönderiyorsa ki öyle yapıyor. Ennehu çünkü öbürlerini yemeyin. Yani onu yememek gerçek bir fısıktır. Mastarın olumlusu var olumsuzu var. Yemeyindir. Onu yememek elbette ki fısıktır denir. Şimdi burada ve ennehu diye mana verdikleri için. Bu ayet çok ilginç bir şeydir. Bu mezhep taassubu insanları ne hale getiriyor onun çok ilginç bir delili bu.

Bundan sonra devam ediyor sonrası da yememek fısıktır… Peki, “şeytanlar elbette ki dostlarına fısıldarlar ki seninle mücadele etsinler.” Kandırmaya çalışırlar. Yememek fısıktır. Edilmemeye çalışır. Yememek fısıktır dediğin zaman yersen fısık olmamış olur. Yedirmemeye çalışır mı diyor acaba. Mana tümüyle bozuluyor. Yedirmemeye çalışırlar. “Eğer yemezseniz müşriksiniz” olur. Birkere bu mantığın tamamen bozuyor buradaki mana. Bir de onların dedikleriyle anlam verelim tamam mı? Yemek fısıktır diye mana veriyorlar. Orada Hanefilerin tefsiri var mı? Bu mezhep taassubu gerçekten insanların gözünü kör ediyor. Mesela Elmalılı bunu görmeyecek biri değil. Arapçayı çok iyi bilen ve kullanan bir insandır. Bir de bakalım Ömer Nasuhi Bilmen nasıl yapmış… “Üzerine Allahütealâ’nın ismi zikredilmemiş olanlardan yemeyin. O bir fısıktır.” Şimdi o bir fısıktır derken zikretmemek fısıklıktır diye anlaşılmaz. Yani dilde o akla gelmez. Bunların kurgularına uymuyor.

Bir de bunların zihinlerindeki mana yemeyin demek istiyorlar bu şekilde bir mana verelim o da uymuyor yani inne eklehu şeklindeki mana da uymuyor. Niye uymuyor bakın. “Yemeyin üzerine Allahın adı anılmamış olan hayvanlardan yemeyin.” Ve innehu o hayvanlardan yemek tersine çevirdiği zaman gerçek bir fısıktır.” Fısk nedir? Yoldan çıkmak değil mi? O parçayı yiyeceksin ve yoldan çıkacaksın. Peki, nasıl bir şey oluyor? Diyor ki “şeytanlar dostlarına fısıldarlar”. Niçin? “Sizinle mücadele etsinler diye fısıldarlar. Eğer şeytanlara itaat ederseniz” yani bunların anlattığına göre yerseniz. Bir parça yedin. Tam bir müşrik olursunuz. (Mehmet hoca: Çok büyük bir şey olur. Bir şey yasaklandıysa yasaklanma olayının. Niye yasaklandı? Çünkü onu yemek. Niye yemiyoruzun illeti değil mi fısk olması. Fısk derken niye yemeyeceğiz niye yemiyorun cevabı olan şey yemek olur yani onu yemek.) Tamam, şu anda o şekilde düşünüyoruz. Yani innehudaki yukarıdaki gitmesi gerekir fıskın. Ama mana olarak senin dediğin gibi düşünmüşler. (Niye yasaklanıyor yasak olduğunun nedeni nedir? Çünkü onu yemek) Yememenin nedeni nedir diyeceksin. Yememenin sebebi nedir? Çünkü yememek fısıktır diyeceksin. (Zaten yasak yememektir. Soru neden yemeyeceğim oluyor? Yediğiniz zaman fısk oluyor) Şimdi Mehmet hocanın düşündüğü gibi öyle düşünmüşler zaten bizim ulema. Yemek fısıktır demişler bizim ulema. Peki, şimdi sana birisi dese ki, şöyle söyleyelim. Hangi Hanefi kitabında var besmele çekilmemiş olan bir hayvanın etinden yiyen kişi müşrik olur? Ona dikkat çekmek istiyoruz çünkü ayetin devamı şöyle demiyor mu? Hangi konuda bu yanlış manaya göre hangi konuda mücadele edecek şeytanlar? Eti yedirmek için mücadele. Onlara itaat ederseniz yani etten yerseniz gerçek bir müşrik olursunuz. Bunu söyleyen Hanefi, Şafi, Maliki var mı Yahya? Mümkün değil. (Yahya hoca: Kesen için söylüyorlar müslüman olmalıdır falan diye.) O tamam oraya geleceğiz. Şu anda olay o değil. Yani bakın ayetin üstüyle altı arasındaki irtibatı tümüyle bozuyor. Ayetin iç ilişkilerini tamamen bozuyorlar. Malikinin, Hanefinin ve Hanbelinin tek delili bu değil mi? (Yahya hoca: Cassasta Keserken terk ederse ne oluru alıyor) Hu zamiri İnnehu fıskiundaki hu zamiri nereye gidiyor? Bak şimdi ama burada çok yanlış bir ifade kullanıyor. Gönderiyor öbür tarafta orada (anlaşılmıyor) gönderiyor. Böyle mi bu iş? Olumsuza gönderiyor, besmeleyi çekmemek öbür taraftan da olumlu anlamda diyor. Her ikisini de idare etmeye çalışmış. Arapça bakımından böyle bir şey doğru mu?

Evet şimdi. Bu üç mezhebin söylediği gibi Arapça bakımından öyle olma ihtimali var mı? Şimdi orda Cassas ve innehuyu besmele çekmemek fısıktır diyor. Ondan sonra yukarıda da efendim yemek diyor. E ikisi de olumsuz. Böyle bir Arapça anlayışı olmaz yanlış. Yani yememek fısıktır diyorsa besmele çekmemek de fısıktır demesi lazım. Yemek fısıktır diyorsa besmele çekmek de fısıktır demesi lazım. Vacip olduğuna inanarak besmele çekmezse günahkâr olur demektir müşrik olur diyebiliyor mu? Ama burada müşrik kelimesi var. Ve de kesin olarak müşrik olursunuz diyor. Besmele çekmemek adamı müşrik yapar diyor mu? Hiçbirisi demiyor ne Hanefisi söylüyor ne Halikisi ne Hanbelisi. Üçü de söylemiyor. Böyle bir iddiada bulunan var mı? Ayetin devamını almıyorlar. (Yahya Hoca: Meyteyi yiyorsunuz kendi kestiğinizi neden yemiyorsunuz diye mücadele edermiş şeytanlar diyor Cassas besmele çekilmeden ölen hayvan meyte ya. Meyte oluyor.) O meytedir diyen kim? Bak şimdi bak Yahya bunu sen yazıyorsun bunu da tespit et. Ayetlerde meyte ayrıca zikrediliyor. (Yahya Hoca: Sadece nuzül sebebine dayanarak söylüyorlar bunu). Nüzul sebebi de kendi uydurdukları nuzül sebebi. Sağlam delil değildir ki nüzul sebepleri. Ravisi bile yoktur mutlaka varsa da çok zayıf bir şeydir. (Yahya Hoca: Zaten bu hem müşriklerle ilgili olduğu söyleniyor hem de Yahudilerle falan alakalı olduğu söyleniyor) Sure Mekke’de inmiştir Medine’de inmemiştir ki tamamının Mekke’den indiği rivayet edilen bir suredir. Bakın her şeyi nasıl karma karışık ediyorlar. (Bir katılımcı başka bir tefsirden örnek veriyor ama anlaşılmıyor) Tamam, Allahtan başkasının adını zikretmek fısıktır şüphesiz ona geleceğiz. Biz burada yanlışı ortaya koyuyoruz doğrusunu söyleyeceğiz.

Şimdi yani bu Cessas’ın söylediği? Gider tutar şey değil. (Yahya Hoca: Burada şey diyor hocam: tefsirden Arapça orijinalinden okumaya başlıyor. ) Hangisi delalet ediyormuş besmele çekilmeyenin meyte olduğuna? (Yahya hoca delil gösterilen rivayetleri Arapça olarak okuyor.) Bir kere Mekkelilerin böyle bir sözü söylemesine ihtimal yok. Kuranı Kerim buna muhaliftir. Mekkeli müşrikler bunu söylemez. Madem bunu delil olarak almışlar cümle cümle bakalım. Cessas tefsiri Enam 121. Ayeti kerimesini tefsir ederken söylüyor değil mi? Şimdi bunu rivayet eden İkrime, İbni Abbas’tan. Herhangi bir yerde İkrime’nin, ibni Abbas’tan rivayetini gördünüz mü orada bir duracaksınız. Çünkü orada bir sıkıntı var demektir. Şimdi gelelim bu Mekkelilerin sözü diye sebebi nuzül diye değil mi? Böyle bir şeyi Mekkelilerin söylemesine ihtimal yok hiç ihtimal yok. Kuranla bunun olmadığını ortaya koyacağız. Cessas diyor ki şimdi şu ayeti kerimeyi ikiye ayırıyor. Şu ayeti kerimenin hükmünü meyte olarak ortaya koyuyor. Diyor ki “Allahın adı anılmamışsa hayvan meyte olur/ölü hayvan olur” diyor. Bu hüküm kabul edilemez bir kere. Niye kabul edilemez? Bakın şimdi hemen sayfayı çevirin Enam 145’i açın. Bunu şunun için söylüyorum kendi yanlış bir hüküm ortaya koyuyor ondan sonra arkasından kabul edilemez (bir delil kullanıyor). Enam 145’te Allahütealâ ne diyor: “De ki bana yapılan vahiyde yiyen kişinin yemesi haram olan bir şey bulamıyorum. Ancak meyte olursa başka.” Bakın meyteyi saydı mı bir. Ondan sonra dedi ki “Akıtılmış kan olursa başka. Domuz eti olursa başka, o pisliktir. Fısk olmak üzere Allahtan başkasına kesilmesi başka. (Enam 6/145)” Şimdi burada meyteyi saydı bir. Akan kanı iki domuz etine saydı üç, Allahtan başkası adına kesileni saydı dört. Şimdi tutup da besmele çekilmeden kesilen hayvan meyte olur demek buranın neresine sığar? Tamamen yanlış bir cümle… Fıkıh kitaplarında yer alıyor. “Adam besmeleyi kasten terk ederse meyte olur.” Olmaz kardeşim nereden çıkarıyorsun bunu. Nerden çıkarıyor işte? Allahütealâ burada saymış olur mu meyte? Öyle bir cümle oraya konamaz yani. Hem de Allahın kelamını tefsir ederken. Onu delil olarak getirdiği rivayete bakalım. İbni Abbas’tan İkrime rivayet ediyor. (Yahya hoca Arapça olarak okuyor) Demişler ki “şeytanlar sizinle mücadele ederler” diyor Enam 121. Ayette. “Şeytanlar kendi dostlarına fısıldarlar sizinle mücadele etsinler diye. Onlara itaat ederseniz siz de müşrik olursunuz. (Enam 6/121)” Şimdi bu ayeti kerimenin sebebi nüzulü olarak İkrime İbni Abbas’tan şunu rivayet etmiş. Demişler ki Mekkeliler “üzerine besmele çekilmiş hayvandan yemeyin diyorlarmış. “Ama besmele çekilmeyenden yiyin diyorlarmış. Şimdi besmele çekilenden yemeyin besmele çekilmeyenden yiyin diyorlarmış. Onun için de Allah da demiş ki “Allahın adını anılmayandan yemeyin.” Tamamen iftira. Besmele çekmeyin diye mücadele ediyorlarmış. Güya bunlar besmeleyi çekmesinler diye Müslümanlarla mücadele ediyorlarmış. Bunun Mekkelilere iftira olduğunu şimdi ayetten göreceğiz. Yani Mekkeli müşrikler böyle bir şeyi asla ve kat’a söylemezler. Niye söylemezler?

Bakın şimdi aynı surenin 138. Ayetine bakalım. “Bu enamdır.” Yani bizim büyük ve küçükbaş hayvan dediğimiz sığır, deve, koyun, keçi bunlardır. “Bunlar yasaklıdır.” Yani herkes bundan yiyemez. “Kendi zanlarına göre bizim belirlediklerimizden başkası yiyemez.” Sanki Allah kural koymuş Mekkeliler öyle diyorlar yani. İşte Allah bunu şunlara yasakladı diyorlarmış. “Bir kısım hayvanlara da diyorlar ki bunlara da binmek haramdır.” Bunların hepsi Kâbe’ye hediye edilen hayvanlar. “Bir kısım hayvanlar da var ki onları keserken besmele çekmiyorlar. (Enam 138)” Bir kısım hayvanları keserken besmele çekmiyorlar. O zaman bir kısmına besmele çekmiyorlarsa bu ne demektir? Diğerlerine çekiyorlar demektir. Yani bu çok net değil mi? Zaten Mekke toplumu bölgesinin en dindar toplumu. Mekkeliler Hz. İbrahim’in (as) soyundan gelen insanlar. Bunlar putlarına taparken diyorlar ki: “Bunlara kulluk ediyoruz bize Allaha yaklaştırsınlar diye. (Zümer 39/3)” Hiç Mekkeli Allahı devre dışı bırakır mı? Besmele çekersen yeme çekmezsen ye. Bunu Mekkeli söylemez. Mekkeli o hayvanlardan o dört grup hayvandan sadece bir grup hayvanı keserken Allahın adını anmıyordu ona da iftira ederek anmıyordu. “Ne diyor Allah böyle emretmiştir” diyorlar. Yine Allaha mal ediyorlar sözü. Yani Allah putlara kesilmesi biz put diyoruz onlar put da demiyorlar orada. Lat, Uzza, Menat bunlar melekler. Allahın kızları, bunları Allahın kızları adına kesiyoruz Allah böyle istemiştir diyorlar. Tıpkı Allahın oğlu adına kesiyoruz… Gerçi Hıristiyanlar kesmiyorlar “İsa kendisini kurban etmiştir artık bizden kurban görevi kalkmıştır” diyerek Allaha onlar da o şekilde iftira ediyorlar. Hani böyle bir şey demediklerini farz edin. İşte İsa Allahın oğludur biz onun adına kesiyoruz demeleri gibi. Niye Allah böyle emretmiştir. Bu Allaha iftira ederek yaptıkları bir şeydir Mekkelilerin. Ama Mekkelilerin bütün hayvanlara değil putlarına kestikleri hayvanlar için yoksa yemek için kestikleri zaman adam besmeleyle kesiyor. Onların dışındakilerin hepsini besmeleyle kesiyorlar. Allah için de kurban ediyorlar tabi.

Kâbe’nin etrafını da tavaf ederken emret “Allah’ım emret senin ortağın yok” diyen bu Mekkeliler. Ondan sonra diyor ki bir tane ortağın var ama o da senin kızın diyor. Herkes kendinin bir tane tanrısı var. Allahın yanında ikincisini kabul etmiyor. Her kabilenin kendine göre. Onun için dişilere taparlar diyor ya ayette. Ve sonra yine bakın Enam Suresi ki Mekke’de inen sure yine. İşte ayetin delaleti ile. 118. Ayetinde Allahütealâ diyor ki “Allahın ayetlerine inanıyorsanız besmele çekilerek kesilen hayvanlardan yiyin. (Enam 6/118)” Çünkü Mekkeliler besmele çekerek hayvan kesiyorlardı zaten. Mekkelilerin besmeleyle kestiklerini yiyin. Şimdi devamı da var. Devamı ayet olmazsa insanlar bunu yanlış anlayabilirler. Devamında şu var diyor ki Allahütealâ: “Size ne oluyor üzerine besmele çekilerek kesilen hayvanlardan niye yemiyorsunuz?” Yani bunlar herhalde Hz. Ebu Bekir bir hayvan kesip de getirse biz yemiyorum demez herhalde değil mi hiç birisi. Yemediklerini bir müşrik getiriyor. Puta kesmiş değil. Niye yemiyorsunuz diyor Allahütealâ. “Allah size neyi haram kıldığını açık açık bildirdi. (Enam 6/119)” Haram olan Allahtan başkası adına kesilendir.

Bir de kesenle ilgili bizimkiler koymuş. Yok, müşrik keserse yenmez ehlikitap keserse yenir. Ya kardeşim ehlikitap müşrik değil mi? Hangi müşrik putuna Allah dedi? Diyorsun ki o keserse yerim öbürü keserse yemem. Delilin ne? Neye dayanıyorsun? Ben hakikaten yani insan deli olacak yahu böyle bir İslam âlimi olur mu ya! İnsanın çok canı sıkılıyor. (Yahya Hoca: Maide 5’ten onu çıkarıyorlar. ) Kardeşim bak ehli kitapla ilgili diyor ki “ehli kitabın taamı” diyor. Taam, yiyecek. Kendileri söylemiş onu. Ama bu ayette açıkça diyor ki size ne oluyor da besmele ile kesilmiş olan hayvanlardan yemiyorsunuz. (Mehmet Hoca: Aslında iki ayeti birleştirirsek müşriklerin taamının yenmesinin daha evla olduğu…) Tabi ben o toplantıda söyledim Uludağ’da geçen hafta yaptığımız toplantıda bizim fıkıhçılara: “Arkadaşlar tarihimizde ehli kitaba hak etmedikleri bir yer verilmiştir. Bu onları şımartmış ve müslüman olmalarına engel olunmuştur.” Hala böyle yapılıyor. Kuranı kerime bakarsanız ehli kitap müşriklerde daha düşük seviyededir. Onu inşallah ayrı bir ders yapacağız Allah kısmet ederse. Kardeşim siz ne hakla bunu söylersiniz. Orada Allahütealâ Maide 5. Ayette[1] “ehlikitabın taamı size helaldir” demiş. “Ama burada ne diyor neden besmeleyle kesilmiş olan hayvanı yemiyorsunuz?” diyor. Allah size neyi haram kıldığını açık açık bildirdi. (Yahya Hoca: Nerede bildirdi dört ayette de yok.) Dört ayetin dördünde de besmele yok. En son inen Maide Suresi’nde biraz sonra okuyacağız besmele şartı yok. Allahtan başkası adına kesilme şartı var. (Yahya Hoca: Mutlaka bir yerde bunun açıklanıyor olması lazım?) İşte açıklıyor bunu Allahüteala 4 tane şeyi haram kılıyor: meyte, kan, domuz eti ve Allahtan başkasının adına kesilen, bunun 5.’si yok. (Yahya Hoca: Mantık olarak diyor ki Hocam müşrik, mutlaka her kestiği hayvanı Allahtan başkası adına keser o yüzden… ) Kardeşim oturup kendi kendine kavram uyduruyorlar. İşte orada Cessas da öyle yazmış. Allah’ın meyte demediğine kendisi meyte demiş. (Yahya Hoca: Onlar her kestiği hayvanın üzerine mutlaka putlarının adını anarlar diyor. ) Mümkün değil. Ama ayet ne diyor? (Yahya Hoca: Oradaki ayette 3-4 grup hayvan sayılıyor, onlar bütün hepsini dâhil ediyorlar) Dört gruba ayırıyorlar hayvanları sadece bir grubu üzerine Allahın adını anmıyorlar. Diğerlerini besmeleyle kesiyor Mekkeli müşrikler. Bunlar İbrahim (as) soyundan gelen insanlar. Hz. İbrahim’in duasını Cenabıhak kabul etmedi mi? O ayette yok mu kabul ettiğine dair?

Şimdi Hz. İbrahim’in Mekke’de yaptığı dualarından bir tanesi de “Ya rabbi beni namazı tam kılan yap soyumdan gelenleri de öyle…(İbrahim 14/40)” Bu damar devam ediyor. Yani siz Mekkeli müşriklerin sapıklığıyla şu andaki bizim bazı Müslümanların sapıklığını karşılaştırın aşağı yukarı aynı çıkar. Yani niye bu aşırılığa ne hakkımız var? Bir tek bakın besmele nerede şart? Hayvan keserken besmele sadece kurbanda şarttır. Onun dışında böyle bir şart yok. Ama gelin görün ki bizim ulemanın tamamı, mezheplerin tamamı o ayetleri kurbanla ilişkilendirmemişlerdir. (Yahya Hoca: Orada besmelenin şart olduğuna dair getirdiği ayetler kurbanla ilgili ayetler. Oradakiler emirdir diyor emir de vücuba delalet eder dolayısıyla…) Bakın şimdi şeyi açın… (Hocam oraya gitmeden, buradaki muharri sizin biraz önce anlattığınız 38 ayetteki onlara ne diye vahyediyorlar birbirlerine? Bu olmal aslındaı.) Yani o olmalı siz de putlara kurban kesin ne olur ki? Yani bizim de onlar gibi Allah’a iftira etmemizi istiyorlar. O zaman da şirk olur. (Yahya Hoca: Kişiyi itaat edilmesi halinde müşrik yapacak bir olay yani bu. Onun üzerinde özellikle durmak lazım. Hangi olay insanı müşrik yapar? Allahtan başkası adına olursa… Bir hayvan Allahtan başkası adına kesilir dediğin an ister kes ister ye öyle bir hayvanı o zaman müşrik olursun.  O onayladığın için müşrik oluyorsun.) Çünkü başkasını ilah yapmış oluyorsun. Tabi fısk odur.

Onun için bakın ayeti ikiye bölüyor, bir ayeti ikiye bölüyor. Yani Arapça bakımından kabul edilemez bir mana veriyor üç mezhep de. Ondan sonra tutuyor diyor ki “besmeleyle kesmek şarttır” diyor. Ondan sonra da kurbanla ilgili ayetlerin üzeri çiziliyor. Mezheplerde kurban sünnettir deniyor. Kurban da kayboldu gitti. Bir tek Allahtan ki Hanefiler nasıl demişlerse vaciptir demişler. Ondan değil hadisten hareket etmişler. Birisi ne demişse demiş işte fesallili rabbike venhar da olur demiş. Yahu hakikaten insan çok rahatsız oluyor. (Yahya Hoca: Bir de şafinin görüşü var hocam onu da söyleyelim.  Fısk kelimesinin…) Şafinin bu konudaki görüşü doğru… Ama Şafide bir eksik var ki o hiç kabul edilemez. Şu besmelenin orada şart olduğunu vurgulayalım ondan sonra buraya geçelim. Yani besmele şartı sadece kurbanda. (Yahya Hoca: Kurbanı da kabul etmiyor Şafi.) Şafi kabul etmiyor değil ki hepsi aynı o konuda. Hanefiler kurban vacip derken asıl dayandıkları… (Yahya Hoca: Besmele emrini diğerleri farz kabul ediyor. Şafiler oradaki emirlere rağmen farz kabul etmiyor.) Şafiler için kurban kesmek sünnettir. Ellerinde hiçbir delil olmadı halde sünnettir diyorlar.

Neyse kurban bahsini inşallah ayrı bir bahis yaparız. Kurban bayramı kurbanı ile ilgili o kadae çok ayet var ki. Bizimkiler diyor ki hiç ayet yoktur.  (Enes Hoca: İnnema harama…) Yani Bakara ve Nahl’dekilee innema diye geçiyor. Enam 145’deki de la o daha güçlü. E iyi ya Maide 53 en son inen ayet. En son inen ayette Allahütealâ… Hurrema demiş bitti zaten. İş bitti diyor orada. Zaten orada en son inen ayet. Şunlar şunlar şunlar haramdır diyor. Orada sadece birkaç tane ölüm şekillerini anlatıyor. Eğer Onu Allahütealâ anlatmasaydı biz düşüp de ölmek üzere olan hayvanı ölü kabul eder yemezdik. Orada da 5’e çıktığı falan yok. Orada da dört. Ve hiç birinde besmeleli kesme şartı yok. Ve hiçbir hadiste besmeleyle kesme şartı yok. (Fatih Hoca: Avla ilgili şeyi delil getiriyorlar hocam.) O da delil değil. Onu inşallah sonra bakarız şu ayeti bir anlayalım.

İftira eden kim? Mekkeli müşrikler. Allaha iftira ederek sadece bir grup hayvanı kesmiyorlardı diyor Mekkeli müşrikler. Kalu diyen Allahütealâ. Kalunun faili kim? Kim dedi falanca dedi. Allah bize hikâye ediyor. Bize naklediyor. Bir anlatım tarzıdır. Allaha iftira ederek sadece bir grup Allahın adını anmamışlar. O zaman diğer gruplara ne yapmışlar? Besmele çekmişler. O da Allahın ayetiyle sabit gene. Sen çekmiş olmalılar diye düşünürsün. Bir başka ayette bulursun.

Şimdi bakın arkadaşlar burada asıl mesele şu. Kuranı Kerim’de hiçbir zaman bir tek ayetle bir hüküm belirlenmez. Bu mümkün değil. Çünkü Allahütealâ ayetleri müteşabih olarak indirmiştir. Yani burada bir ayet varsa onun benzeri ikinci bir ayet vardır. Bunlar bir mesani oluşturduğu yani iki ikişerli sistem iki tane daha ayet vardır. Oradan o ayetten buraya gidersen hükümler ortaya çıkar ve bakarsın ki Peygamberimiz (sav) de zaten hadislerini bu ilişkilere göre söylemiş. Peygamberimiz (sav) Kuran’dan çıkarmış onu yoksa kendine gelen vahiy değil. Vahiyden çıkarmış ama söz kendine gelen vahiy değil. O cümle kendine ait fakat Kuran’dan çıkarılmış hükümdür. O yüzden bize örnek olabiliyor yoksa bize nasıl örnek olacak? Yok, Peygamberimizin her söylediği vahiy! O zaman kardeşim bana vahiy gelmiyor ben onu nasıl örnek alacağım? Her zaman söylüyorum. İmtihana giriyor birisi kulağına soruların cevapları fısıldanıyor. Alıyor 100 puan. E bana diyorlar ki sen de onu örnek al. Ben nasıl örnek alayım. Bana da birisi fısıldasın örnek alayım. Bunu herkes yapar.

Şimdi peygamber (sav) her söylediği vahiy olacak ve bana örnek olacak! Yanıldığını söylediği ayetler var o zaman Cenabıhak. Allah hem yanlış vahiyde bulunacak hem de peygamberi azarlayacak! Rahmetli Timurtaş hoca gibi. Fetva veriyordu ben de oradan görüyorum diyorum ki “yanlış oldu” adamı bir azarlıyordu beni yanılttın diye! Suç onda değil! (Hocam bu 138. Ayet ile ilgili bunu yapanın müşrik olmasını gerektiren bir eylem. Bir insan bir sinek sebebiyle cehenneme gitti diyor. Biri de bir sinek nedeniyle cennete gitti diyor. Oradan geçmesi için puta takdim etmiş olduğu tek bir sinek. Bu mantıklı da yani. Rivayet ne olursa olsun yani bu eylemi yapan cehenneme gidecektir.) Bir puta kurban kesen ya da kesilmesini onaylayan tabii ki müşrik olur yeter yani.  (Yahya Hoca: 121’deki fısk kelimesini başka ayette açıklıyor.) Burada imam Şafinin çok güzel bir yorumu var da onun ciddi bir eksiği var onu da burada ortaya koymamız lazım. Ama önce çok dağıldı şunu bir daha tekrarlayım. Dinleyenlerin hepsi iyi Arapça bilen insanlar değil. İster internetten olsun ister buradan. Şimdi burada diyor ki. (Yahya Hoca’ya: ) Ha sen o şeyi bitirmedin İbni Abbas’tan…  (Yahya Hoca: O, o kadar ama.) O kadar mı? Yani bir kere onu İbni Abbas nasıl olsa hanedandandır yükle ne yükleyebildiğiniz kadar götürsün. İbni Abbas zaten 10 yaşında müslüman olmuş. Peygamberimiz vefat ederken de 12 yaşında. Bir de 10 yaşına kadar Mekke de yaşamış olan bir insan bu. Hepi topu 2 tane kalmıştır Peygamberimizin yanında. Bu iki sene içerisinde 1600 küsür tane hadisi İbni Abbasa maletmişler. Ne olacak hanedandandır yükle gitsin yükle yükleyebildiğin kadar. En çok iftiraya uğrayan zatlardan birisi de odur. İşte Ömer (ra) da öykedir. Büyük sahabelerin hepsine kendisinin söylemek istediğini onlara söyletiyorlar. Çünkü sen söylesen kimse dinlemez ki. Onları araya sokacaksın ki dinlesin.

Yani bir kere tekrar edelim. Allahütealâ besmele çekilerek kesilmemiş hayvana meyte demiyor. Meyte ölen hayvandır. Bunlar meytedir diyor. Bir kere bu kabul edilemez bir. Bakın “Yemeyin, Allahın adı anılmamış olandan, o elbette ki fısıktır. (Enam 6/121)” Şimdi Cessas diyor ki o zamiri hem (…) gider hem de anlaşılan (…) gider. Şimdi olumsuz. Lem müzkerden adını zikir Allahın adını anmamak fısıktır diyor. Ondan sonra da yememek fısıktır demesi lazım. Madem lem müzkerden çıkan alemu zikir fısıksa la teykurudan çıkan (…) fısık olması lazım. Bu müspet alınır bu menfi alınır. (Onu söylemesi manayı kurtarmak için.) İkisinde de kurtaramıyor ama. Kurtarıyor diyemezsin. Ben yaptım oldu oluyor. Arapça bakımından bu olmaz bir, bunu bir kere tespit etmek lazım. Şimdi onu oraya gönderiyorsan öbürü de menfidir onu da menfisine göndereceksin bunu da menfisine göndereceksin. (Bir anda her ikisine de göndermiyor ki?) İkisine de diyor bir anda. Az önce Yahya onu okudu ya. Bir daha okuyun. (Tamam da o anda her ikisine bir anda döndürüyor.) (Tartışma oluyor tam anlaşılmıyor) Şimdi zamirleri bölme diye bir şey yok orada. Bu zamir ikisine de gider diyor. (Tekine gitse de aynı anlam çıkıyor yani. Anmadan kesilmiş olan hayvanı yemek…) Biz de yanlış olduğunu anlatmaya çalışıyoruz. Daha yeni anlaşılmaya başlanmış demektir. (Öyle bir kural yok diyorum yani. Bırakın müspetini menfiyi öyle bir kural yok.) İyi ya kardeşim biz bu yanlışlara dikkat çekiyoruz. Bu adam böyle diyor.

Ben bu kural konulara fazla takılmıyorum. Şundan dolayı takılmıyorum. Bu nahiv kurallarını koyan insanlardır. İndirilmiş bir hüküm değildir. Nahiv kurallarını insanlar koymuştur ama bir mantık olarak da bir fıtrat vardır. Şimdi yukarıda iki tane olumsuz emir var. Yemeyin, besmele çekilmemişse. Birisine besmele çekmemek fısıktır. Öbür tarafında yemeyini yemek fısıktır diyorsun. Yani birisini olumsuzu olumluya çevirerek zamiri gönderiyorsun diğerini olumsuza çevirerek zamiri gönderiyorsun. İkisi de aynı ifade. Vavı hiç dikkate almamış zaten. Zaten burada dikkate alınmamış olan o kadar çok şey var ki. Ben şimdi hepsinden vazgeçtim onların dediklerini kabul ederek Şafi Maliki ve Hanbelî mezhebinin sözlerini doğru kabul ederek şimdi ayet bir mana vermek istiyorum. Mesela Elmalılı’dan. Elmalının verdiği manadan alalım ya da Ömer Nasuhi Bilmen’in verdiği manadan alalım. “Üzerlerine Allahın ismi anılamamış olanlardan yemeyin çünkü o kati bir fısıktır.” Yemeyin derken yemek mi fısıktır. Şimdi bizim zihnimizde oluşan bir mana var. Besmele çekmeden yemek diye bizim zihnimiz o tarafa kayıyor. Ama bunu ilk defa okuyan birisini düşünün. Hiç böyle bir adam niye müslüman olmuş? Her hangi bir bu konuda zihinsel alt yapısı yok. Üzerlerine Allah ismi anılmamış olanlardan yemeyin. Çünkü o kati bir fısıktır.  Yemek fısıktır diye anlayalım. Tamam. Çünkü fısık kelimesinin verdiği anlamdan oraya intikal etmek mümkündür. Tamam yemek fısıktır. Şimdi burayı hal yapmış bak. “Bununla beraber” demiş. Halbuki burası iptidai olması lazım. “Şeytanlar kendi yararına sizinle mücadele etmeleri için mutlaka telkinatta bulunacaklardır. Eğer onlara itaat ederseniz şüphesiz siz de müşriksinizdir.” (Böyle önemli bir olayı Allah bir yerde açıklamış olmalı. Biraz önce açıkladığı…) Hayır, burada bir kere Arapçasını bozmuş Elmalılı. Tamamen bozmuş Arapçasını ve bozuk Arapçayla bir mana vermiş. Şeyatinneyi hal yapmış. Hâlbuki bu iptidai olmak zorunda. Kelime değişmiş olabilir. Inna fiskunu hal yapması lazım onu çünkü demiş. İlave yapmış. Vavı da bölmemiş. Vavı zaten gören yok. Vava zahid denilmiyor. Vava ne diyor orada? Söylemezler genellikle öyle yaparlar. (Başka bir mana çıkıyor hocam orada, yani Şeytan telkinatta bulunmazsa yeme caizdir.) Dediğin doğru hal yaparsa eğer şeytan böyle bir telkinat yoksa yiyebilirsiniz hal yaptığına göre öyle olması lazım.

(Şimdi hepsini doğru kabul ederek başka bir ihtimal de çıkıyor. Allahın adı anılman şeylerden yemeyin. Çünkü bu fısktır diye kabul ediyoruz. Peki, Allahın adı anılmayan şey nedir? Bir ayette onun açıklanması yok mu bunun?) Bir dakika güzel bir şey söyledin. Ma genel değil mi? O zaman Hayrettin çayı doldururken besmele çekmesi gerekmeyecek miydi? (Yahya Hoca: Onu söyleyen çıkmış. Hatta demiş ki besmele çekilmemiş olan her şey haramdır. Ben onu demiyorum. Allahın adı anılmayan şeyden yemeyin. Biz bunu hayvan olarak kabul ediyoruz. Allahın adı anılman adı hayvan hangisi? 138. Ayette üzerine Allahtan başka adı olduğu hayvan olduğu anlaşılıyor mu? Demek ki onu yemeyin deniyor.) O ayetleri gören bir tane tefsire rastladın mı? Şafi onu söylemiyor. Biraz sonra okuyacağız. Şafi neksi o onu söylese Şafi sistemi tamamlar onu birazdan konuşacağız. (Yahya Hoca: Enam 138’den bütün tefsirlerin ittifakıyla diyorlar ki? Hangisidir ? Keserken putların adını ananlar. Bismilla uzza lata kesiyorsa bismillatu diyor o hayvanlardır.) Anladım da benim söylediğim şu. O kısım doğru da ne yapıyorlar biliyor musun? Ayetin üstünü görmüyor altını görmüyor noktasal olarak derinleştiriyorlar işi. Halbuki üstünü altını görsene. Şeyle irtibat kuruyorlar mı? Vemaleküm.. O zaman işte olmuyor.

Bir kere şu Kuranı Kerimde Allahütealâ peygamberimize demiyor mu? “Vahyi tamamlanmadan kuranda aceleyle hüküm verme diyor (Taha 20/114)” Yarabbi bilgimi arttır de. Şimdi bir ayet geldiği zaman bir eksik var o da gelecek ki onunla beraber hüküm veresin. O müteşabihi gelecek o ayetin onun da benzerleri gelecek toplanacak ondan sonra hükmünü vereceksin. Ama bizimkiler bırakın onu Ayetin içerisinde ayetin kendi iç bağlarını bozmuşlar. Arapçasını bozmuşlar. Diğer ayetlerle zaten bağı kimsenin düşündüğü yok. Ondan sonra da hüküm vermişler ve Müslümanları şey yapmışlar. Ayete uymasına rağmen orada söyledikleri bu ayette söylediklerine uymuyor. Orada doğru söylüyorsun diyorsun ki Enam 138’i kastediyorsunuz. Orada doğru söylüyorlar ama buradaki ilişkiyi kurmuyorlar. Ne farkı var ki? Aynı şey. El fiska.. niye ayetler arasında ilişki kurmuyorsun ki? (Enes Hoca bir ayeti örnek getiriyor ama ayeti bulamadım) Bilgiyi ortaya çıkarmak için bir ayeti getiriyor bir daha getiriyor. Peş peşe ayetler getiriyor ki bilgi ortaya çıksın. (Bir katılımcı başka bir ayeti örnek getiriyor ama anlaşılmıyor.) Bak şimdi burada cümlenin yapısı farklı. Tamam senin dediğin doğru. Ama  biz o mantığı doğru kabul ettik. Akıl bunu gerektiriyor ama ondan anlaşılır diye konuştuk ya. Ama ondan sonrası gene tutmuyor. Onu doğru kabul etsen bile ayetin devamı tutmuyor. Tutmadığı için Elmalılı devamını hal yapmış. Hal yaptığı zaman büsbütün bozulmuş her şey. Yani ayetin tüm iç ilişkileri tamamen bozulmuş. Niye? Birileri besmeleyi farz kılacak hayvanı keserken onun için. Adamın gönlü olsun diye. Zamanında Hanefiler bir şey demiş ya illa ona delil yetiştirecekler.

Evet şimdi oku bakalım Şafinin ifadelerini, Fahreddin Razi’den enam 138.ayet tefsiri. (Yahya Hoca: Şafi  diyor ki, Arapçasını okuyor Hoca çeviriyor: ) Yani dikili taşlar adına yani putlar adına kesilenlerle sınırlıdır diyor. Buna birçok delil vardır. Delillerden bir tanesi tam bir fısıktır ifadesidir. Müslümanlar ittifak etmişlerdir ki besmeleyle kesilmemiş hayvanı yemek fısık değildir. Bunu yiyen adam kâfir olur diye bir görüş yok bir. Esas sağlam olanına ben direk geçeyim. Biz burada lehunneluh fısk diye gördük. Acaba bu fısk nedir diye araştırıyoruz bakıyoruz Allahütealâ bunu bir başka ayette açıklıyor. Orada fısk kelimesini bakıyoruz ki En’am 145’de açıklamış. Allahtan başkası adına kesilenler. O zaman bu ayetteki fısk Allahtan başkası adına kesilenlerdir. O zaman bu ayet Allahtan başkası adına kesilen hayvanlara hastır. Ve ondan sonra farzda tutar. Tabi şimdi onu alan tek yer burası. Diğerleri hepsi aleyhide nokta koyuyor. Le fıski görmüyorlar. Şafi özellikle alıyor. Çünkü o kısım sistemi bozuyor. Nasıl mana verirsen ver sistem bozuluyor. Çünkü Allahın verdiği manayı vermek istemiyorlar. Çünkü o manayı verince mezhep gidiyor. Mezhep gideceğine ayet gitsin daha iyi. Bu biraz ağır gibi geliyor ama bunun yüzlerce örneği var maalesef.

Yazıya geçiren: Efe MISIRLI ([email protected])

[1] Bugün size temiz ve iyi şeyler helâl kılınmıştır. Kendilerine kitap verilenlerin (yahudi, hıristiyan vb. nin) yiyeceği size helâldir, sizin yiyeceğiniz de onlara helâldir. Mümin kadınlardan iffetli olanlar ile daha önce kendilerine kitap verilenlerden iffetli kadınlar da, mehirlerini vermeniz şartıyla, namuslu olmak, zina etmemek ve gizli dost tutmamak üzere size helâldir. Kim (İslâmî hükümlere) inanmayı kabul etmezse onun ameli boşa gitmiştir. O, ahirette de ziyana uğrayanlardandır. (Maide 5/5 – Diyanet Vakfı Meali)

Tüm Mukayeseli Fıkıh Müzakereleri
# İçerik Adı Yayınladığı Tarih Görüntülenme
1 Kitaba Çağrı 16 Eylül 2017
2 Kurban İbadeti 24 Ağustos 2017
3 Hadislerin Derlenmesinde İran Etkisi 19 Ağustos 2017
4 Diyanetin Fetö Raporu: Bu din bu hale nasıl geldi? 14 Ağustos 2017
5 Hilal, Fitre ve Bayram 28 Haziran 2017
6 Nebi’mizin Ramazan Hayatı 12 Haziran 2017
7 İmsak Ölçüleri 27 Mayıs 2017
8 Dini Siyasete Alet Etmek 20 Mayıs 2017
9 Nebilere Yüklenen Olağanüstü Özellikler 13 Mayıs 2017
10 Tarih Boyunca Nebilere Gösterilen Tepkiler 6 Mayıs 2017
11 Yanlış Şeriat Algısı Suç ve Ceza 29 Nisan 2017
12 Kapitalizmin Sonu 15 Nisan 2017
13 Faiz Bağlamında Modern Finansal Ürünler 8 Nisan 2017
14 Hadislere Bakışımız Nasıl Olmalı 1 Nisan 2017
15 Haram Aylar 25 Mart 2017
16 Kur’an’cılık Tehlikesi 1.Bölüm 20 Mart 2017
17 Din ve Devlet İlişkileri 1.Bölüm 11 Mart 2017
18 Cuma Namazı ve Hutbe’si 4 Mart 2017
19 Kur’an’a Göre Sihir Kavramı 25 Şubat 2017
20 Abese Suresi Bağlamında Nebi’mizin Korunmuşluğu 18 Şubat 2017
21 Ev İçi Mahremiyet Kuralları 11 Şubat 2017
22 Örtünme İle İlgili Hükümler 4 Şubat 2017
23 Baş Örtüsü ve Örtünme 28 Ocak 2017
24 Kur’an’nın Çözüm Üretmedeki Yeri 21 Ocak 2017
25 Yahudileri Gölgede Bırakan Hileler 16 Ocak 2017
26 Müslümanlar’da Allah’a Güven Krizi 31 Aralık 2016
27 Müslümanlığımızı Gözden Geçirme İhtiyacı 24 Aralık 2016
28 Ümmet Olamamanın Ağır Bedeli 17 Aralık 2016
29 Tarihsellik İddialarında Cezalar Örneği 10 Aralık 2016
30 Mezhepçiliğin Doğurduğu Acı Sonuçlar 3 Aralık 2016
31 Kur’an’nın Tarihselliği İddiası ve Miras Konusu 26 Kasım 2016
32 Takiye (Kimliği Gizleme) 19 Kasım 2016
33 Faiz ve Güncel Meseleler 12 Kasım 2016
34 Mehdi Gelicek mi ? 7 Kasım 2016
35 Hz.İsa Gelicekmi? 31 Ekim 2016
36 Çağdaş Ulemanın Usulsüzlüğü 22 Ekim 2016
37 Dinsel Çoğulculuk 15 Ekim 2016
38 Son Kitabı Devre Dışı Bırakma Projesi, Dialog 8 Ekim 2016
39 Fıtrat Zemininde Buluşma 1 Ekim 2016
40 Nisa 34. Ayet Bağlamında Kadına Şiddet 24 Eylül 2016
41 Kurban İbadeti 10 Eylül 2016
42 Kadının Dövülmesi 3 Eylül 2016
43 Kur’an’a Göre Hükmetmek 27 Ağustos 2016
44 15 Temmuz Darbe Gecesine Kurani Bir Bakış 20 Ağustos 2016
45 Paralel Dinin Olmazsa Olmazı Aracılık – 1 13 Ağustos 2016
46 Müslüman Gayrimüslim İlişkileri 2 Temmuz 2016
47 Zekat 25 Haziran 2016
48 Oruçla İlgili Hükümler 18 Haziran 2016
49 Uydurulan Dinde Yatsı Sonu, Seher ve İmsak Vakti 4 Haziran 2016
50 Uydurulan Dinde Mut’a Nikahı 28 Mayıs 2016
51 Uydurulan Dinde Şartlı Talak 21 Mayıs 2016
52 Uydurulan Dinin Dayatması Olarak Çocukların Evlendirilmesi 7 Mayıs 2016
53 Kölelik ve Cariyelik Mezheplerin Dayatması mı? 30 Nisan 2016
54 Musa Hızır Kıssasının Evrensel Mesajı 23 Nisan 2016
55 Sünnetin Delil Değeri 16 Nisan 2016
56 Kira Sertifikaları Faizsiz Ürün mü? 9 Nisan 2016
57 Suç-Ceza Dengesi Açısından Cinsel İstismar 2 Nisan 2016
58 Boşanma Konusunda Allah’ın Koyduğu Sınırlar 26 Mart 2016
59 Allah’ın Koyduğu Sınırlar Nasıl Aşıldı 19 Mart 2016
60 Muhsana, Kadına Pozitif Ayrımcılık 13 Mart 2016
61 İnsanlar ile Cinlerin Ortak Özellikleri 5 Mart 2016
62 Nebiler Günahtan Korunmuş mudur? 27 Şubat 2016
63 Bedir Savaşı Örneğinde Nebi ve Resul Farkı 20 Şubat 2016
64 Dinde Haram-Helal Koyma Yetkisi 13 Şubat 2016
65 Cinler 6 Şubat 2016
66 İlk İnsanın Yaratılışı 30 Ocak 2016
67 İnsanı İnsan Yapan Özellikler 23 Ocak 2016
68 Allah’ı İkinci Sıraya Koymak 16 Ocak 2016
69 Şirkle İman Arasındaki Kararsızlık 9 Ocak 2016
70 Mehdi Beklentisi 2 Ocak 2016
71 Her İnsan Allah’ı Bilir 26 Aralık 2015
72 Fıkıh Müzakereleri | Her İnsan Allah’ı Bilir 26 Aralık 2015
73 Bir Sömürü Aracı Olarak Halifelik – 2 19 Aralık 2015
74 Bir Sömürü Aracı Olarak Halifelik 12 Aralık 2015
75 Kur’ân’da Dindarlık 5 Aralık 2015
76 Tarih Boyunca Bir Siyasi Baskı ve Ötekileştirme Aracı Olarak Zındıklık 28 Kasım 2015
77 Geleneğe Göre Dinden Dönmenin Hükmü (Bölüm 2) 21 Kasım 2015
78 Geleneğe Göre Dinden Dönmenin Hükmü (Bölüm 1) 21 Kasım 2015
79 Kur’an’a Göre Dinden Dönmenin Hükmü 16 Kasım 2015
80 Kur’an’da Zina Suçu Ve Cezası 7 Kasım 2015
81 Tağut Doğru Yolun Üstünde Oturur 31 Ekim 2015
82 Hadis Uydurma Faaliyetleri 24 Ekim 2015
83 Kader İnancı Ve Nesih 17 Ekim 2015
84 Resulullah Sonrası Siyasi Gelişmeler 10 Ekim 2015
85 Nesih 3 Ekim 2015
86 Hac Ve Kurban 19 Eylül 2015
87 Terör Olayları Karşısında Nebevi Siyaset 12 Eylül 2015
88 Dinde Özgürlük 5 Eylül 2015
89 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 4 “Cariyelik” 29 Ağustos 2015
90 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 3 “Cariyelik” 22 Ağustos 2015
91 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 2 “Kitap Algısı” 15 Ağustos 2015
92 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 8 Ağustos 2015
93 Nebimizin Yürüttüğü Dış Politika 1 Ağustos 2015
94 Kadir Gecesi ve İmsak Vaktine Tavırlar 11 Temmuz 2015
95 Zekat 4 Temmuz 2015
96 Oruç İbadeti 2 27 Haziran 2015
97 Oruç İbadeti 20 Haziran 2015
98 Kutup Bölgelerinde İftar ve İmsak Vakitleri 13 Haziran 2015
99 Emtia Borsalarındaki İşlemlerin Fıkhi Hükmü 6 Haziran 2015
100 Kur’ân’a Göre Gece-Gündüz 30 Mayıs 2015
101 Prof. V. A. Yefimov’la Yapılan Toplantının Değerlendirilmesi 23 Mayıs 2015
102 İsra ve Mirac 16 Mayıs 2015
103 Berzah Alemi 2 9 Mayıs 2015
104 Berzah Alemi 2 Mayıs 2015
105 Enflasyon ve Faiz 25 Nisan 2015
106 İşsizlik Probleminin Kaynağı 18 Nisan 2015
107 Peygamberimizin Öldürülmesini Emrettiği Kişiler Hakkındaki Rivayetler 4 Nisan 2015
108 Faizsiz Sistemin İlkeleri (Zekat-Faiz Karşılaştırması) 28 Mart 2015
109 Faizsiz Sistemin İlkeleri – Faizsiz Bankacılık 28 Mart 2015
110 Faizsiz Sistemin İlkeleri (Enflasyon) 21 Mart 2015
111 Faizsiz Sistemin İlkeleri (Bankacılık) 14 Mart 2015
112 Faizsiz Sistemin İlkeleri 7 Mart 2015
113 Tecavüz Suçunun Cezası 28 Şubat 2015
114 İdam Cezası ve Kıssas Tartışmaları 21 Şubat 2015
115 Ceza Hukukunun Genel Prensipleri 14 Şubat 2015
116 Kur’ân’da Ruh Kavramı 7 Şubat 2015
117 İcmanın Delilleri ve Değerlendirilmesi 24 Ocak 2015
118 Fıkıh Müzakereleri | Ceza Hukukunun Genel Prensipleri 17 Ocak 2015
119 Nebiye Hakaretin Cezası 10 Ocak 2015
120 Noel ve Mevlid Kandili Kutlamalari 3 Ocak 2015
121 Kelime Oyunları ve Şeb-i Arus 27 Aralık 2014
122 Evlilik Nedeniyle Ortaya Çıkan Haramlık 20 Aralık 2014
123 Talak’ın Şarta Bağlanması 13 Aralık 2014
124 Kadının Boşanma Hakkı 6 Aralık 2014
125 Boşanmanın Hükümleri 29 Kasım 2014
126 Küçüklerin Evlendirilmesi 22 Kasım 2014
127 İslam Hukuku-Roma Hukuku Karşılaştırması 15 Kasım 2014
128 Beni Kureyza Yahudileri ve Esirlerin Öldürülmesi 8 Kasım 2014
129 İslâm Miras Hukukunda Kelâle 3 Kasım 2014
130 Batı Güdümlü İslam Anlayışında Kur’an Sünnet Algısı – 2 25 Ekim 2014
131 Batı Güdümlü İslam Anlayışında Kur’an Sünnet Algısı 18 Ekim 2014
132 İslam Alimlerinin Işid’e Gönderdikleri Mektubun Eleştirisi 11 Ekim 2014
133 Kurban İbadeti 27 Eylül 2014
134 Birbirimizden yardım istemek şirk midir? 9 Ağustos 2014
135 Nafile Oruç 2 Ağustos 2014
136 Zekat ve Fitre 26 Temmuz 2014
137 Kadir Gecesi 19 Temmuz 2014
138 Tarihi gelişimi ve Hükümleri Açısından İtikaf 12 Temmuz 2014
139 Yatsının Son Vakti 5 Temmuz 2014
140 Vakti Dışında Namaz, Süresinden Fazla Oruç 28 Haziran 2014
141 Bakara 187. Ayet Işığında Oruç İbadeti 21 Haziran 2014
142 Kimler Oruç Tutabilir 14 Haziran 2014
143 Orucun Tarihi ve Meşruiyeti 7 Haziran 2014
144 Ecel ve Şehitlik – Sorular ve Cevaplar 24 Mayıs 2014
145 Ecel ve Şehitlik 17 Mayıs 2014
146 Seferilik Mesafesi ve Müddeti 10 Mayıs 2014
147 Yolculukta Namaz – 2 26 Nisan 2014
148 Dinden Dönmek 19 Nisan 2014
149 Yolculukta Namaz 5 Nisan 2014
150 Namazı Terketmenin Hükmü 29 Mart 2014
151 Namazda Zikir 8 Mart 2014
152 Kadınların Cemaate Katılması 1 Mart 2014
153 Cemaatle Namaz – 2 22 Şubat 2014
154 Cemaatle Namaz 15 Şubat 2014
155 Sehiv Secdesi 8 Şubat 2014
156 Namazı Bozan Haller – 2 1 Şubat 2014
157 Namazı Bozan Haller 18 Ocak 2014
158 Cumanın Farzından Önceki ve Sonraki Sünnetler 11 Ocak 2014
159 Cuma Hutbesi 4 Ocak 2014
160 Cuma Namazı 28 Aralık 2013
161 Sünnet Namazları 21 Aralık 2013
162 Vitir Namazı 14 Aralık 2013
163 Teheccüd Namazı 7 Aralık 2013
164 Kur’an’da Melek ve Cin Kavramları – Sorular 23 Kasım 2013
165 Kur’an’da Melek ve Cin Kavramları – 2 18 Kasım 2013
166 Kur’an’da Melek ve Cin Kavramları 2 Kasım 2013
167 Cezanın Amacı Açısından Mağdur Hakları 26 Ekim 2013
168 Bayram Namazı ve Teşrik Tekbirleri 12 Ekim 2013
169 Tarihi, Amacı ve Ahkamı Yönüyle Kurban 5 Ekim 2013
170 Kur’an’da Münafıkların Durumu – 2 28 Eylül 2013
171 Kur’an’da Münafıkların Durumu 21 Eylül 2013
172 Günümüz İslam Dünyasının Problemleri 14 Eylül 2013
173 Bedel Hac – Doç.Dr. Servet Bayındır 7 Eylül 2013
174 Allah’ın Bilgisi ve Kader 24 Ağustos 2013
175 Mısırdaki Müslümanların Durumu 17 Ağustos 2013
176 Kadir Gecesi 3 Ağustos 2013
177 İmsak Tartışmaları 27 Temmuz 2013
178 Kutup Bölgelerinde İbadet Vakitleri 20 Temmuz 2013
179 Kader 19 Ocak 2013
180 Kıyamet Alametleri 22 Aralık 2012
181 Kur’an Sünnet Bütünlüğünde Kurban İbadeti 20 Ekim 2012
182 Kur’an Sünnet Bütünlüğünde Hac İbadeti 13 Ekim 2012
183 Faiz-Zekat İlişkisi 6 Ekim 2012
184 Namazların Birleştirilmesi 29 Eylül 2012
185 İslama Yönelik Saldırılar 22 Eylül 2012
186 Alternatif Bir Finansal Ürün Olarak Kira Sertifikaları(SUKUK) 15 Eylül 2012
187 Öğle ve İkindi Namazlarının Vakitleri 8 Eylül 2012
188 Yatsı Namazı Vaktinin Bitişi 1 Eylül 2012
189 Kur’an’a Göre Gelenek 25 Ağustos 2012
190 Bayram Namazı ve Fitre 18 Ağustos 2012
191 Televizyondan Kabe İmamına Uyulabilir mi? 11 Ağustos 2012
192 Ramazan Ayının İnsana Sunduğu Fırsatlar 4 Ağustos 2012
193 İmsak Vakti ve Seher – 2 28 Temmuz 2012
194 İmsak Vakti ve Seher 21 Temmuz 2012
195 Nesih, Kıblenin Değişmesi Örneği 23 Haziran 2012
196 İsra ve Miraç 16 Haziran 2012
197 Uydurma Hadisler – Harun Ünal 9 Haziran 2012
198 Sezaryen Doğum 2 Haziran 2012
199 Vahiy – Sünnet İlişkisi 26 Mayıs 2012
200 Nesih Kavramı 19 Mayıs 2012
201 Din ve Tıp Açısından Sünnet 14 Mayıs 2012
202 Din ve Müzik 5 Mayıs 2012
203 Hadislerin Kur’an’a Arzı 28 Nisan 2012
204 Türkiye’de Kutlu Doğum Etkinlikleri 21 Nisan 2012
205 Allah’ın Elçisini Doğru Anlamak 14 Nisan 2012
206 Kur’an Öncesi Mekke Toplumu 7 Nisan 2012
207 Faizsiz Bankacılğın Problemleri 31 Mart 2012
208 Hz.Muhammed’in(S.A.V.) Tebyin Görevi 24 Mart 2012
209 İslam ve Türk Medeni Kanunu(TMK) Miras Sistemlerinin Mukayesesi 17 Mart 2012
210 Kur’an’a Göre Tağut Kavramı 10 Mart 2012
211 Farklı İnançların Birlikte Yaşamasının Doğal Kuralları 3 Mart 2012
212 Kur’an’a Göre Resule İman, İtaat ve İttiba 25 Şubat 2012
213 Organ Nakli 18 Şubat 2012
214 Sebeb-i Nüzul Meselesi 11 Şubat 2012
215 Daru’l-Harbde Faiz 4 Şubat 2012
216 İftida 28 Ocak 2012
217 Talak (Boşanma) 21 Ocak 2012
218 Gayrimüslimlerle Evlilik 14 Ocak 2012
219 A’raf Ehli 7 Ocak 2012
220 Müminler Cehenneme Girecekler Mi? – 2 31 Aralık 2011
221 Müminler Cehenneme Girecekler Mi? 24 Aralık 2011
222 Çocukların Evlendirilmesi 17 Aralık 2011
223 İnanç Özgürlüğü 10 Aralık 2011
224 Evliliğin Denetlenmesi 3 Aralık 2011
225 Adetli Kadın Kur’an’a Dokunabilir mi? 26 Kasım 2011
226 Hz.İsa’yı(a.s.) Geri Getirmek İsteyenlerin Hedefi 19 Kasım 2011
227 Nebi ve Resul Kavramları 12 Kasım 2011
228 Kurban Bayramına Nasıl Hazırlanmalıyız? 5 Kasım 2011
229 İcma Delili ve Değerlendirilmesi 22 Ekim 2011
230 Vekaletle(Bedel) Hac 15 Ekim 2011
231 İhram Yasakları 8 Ekim 2011
232 Kadınların Yolcuğu 1 Ekim 2011
233 Kur’an ve Sünnet Işığında Hac İbadeti 24 Eylül 2011
234 Faiz Anlayışı 10 Eylül 2011
235 Bayram Namazı 27 Ağustos 2011
236 İmsak Vakti 20 Ağustos 2011
237 Teravih Namazı Konusunda Diyanet’e Cevap 13 Ağustos 2011
238 Oruç Tutamayanlar Ne Yapmalı? 6 Ağustos 2011
239 Güneşin Batmadığı Yerlerde Namaz Vakitleri 2 Temmuz 2011
240 Yatsı Namazının Vakti 7 Mayıs 2011
241 Allah’ın İndirdikleri İle Hükmetmeyenler – 2 30 Nisan 2011
242 Allah’ın İndirdikleri İle Hükmetmeyenler 23 Nisan 2011
243 Günahlarla İlgili Kavramlar – 2 2 Nisan 2011
244 Günahlarla İlgili Kavramlar 26 Mart 2011
245 Büyük Günahlar – 3 19 Mart 2011
246 Büyük Günahlar Nelerdir? 12 Mart 2011
247 Büyük Günah İşleyenlerin Durumu 5 Mart 2011
248 Ye’cüc ve Me’cüc 26 Şubat 2011
249 Dabbetü’l-Arz 19 Şubat 2011
250 Tarikatlarda Vesile ve Tevessül 12 Şubat 2011
251 Evliyanın Yardımı İle İlgili İddialar – 2 5 Şubat 2011
252 Kutuplarda Namaz Vaktinin Tespiti 29 Ocak 2011
253 Evliyanın Yardımı İle İlgili İddialar 22 Ocak 2011
254 Kâlû Belâ Olayı Hakkında Sorulan Sorular – 2 1 Ocak 2011
255 Kâlû Belâ Olayı Hakkında Sorulan Sorular 25 Aralık 2010
256 Mehdi İnancı 18 Aralık 2010
257 Kur’an’a Göre Zekat Oranları 4 Aralık 2010
258 Artan Malı İnfak Etme 27 Kasım 2010
259 Vitr Namazı 13 Kasım 2010
260 Bayram Namazları 6 Kasım 2010
261 Sehiv Secdesi – Mukayeseli Fıkıh Dersleri 30 Ekim 2010
262 Kurban İle Alakalı Sorular 23 Ekim 2010
263 Hac Farklı Aylarda Yapılabilir mi? – Fıkıh Dersi 9 Ekim 2010
264 Başkasının Yerine Hacc Yapmak 2 Ekim 2010
265 Hilal İle İlgili Sorulan Sorular 25 Eylül 2010
266 Cariyeler İle İlgili Sorulan Sorular 18 Eylül 2010
267 ORUÇ BOZMANIN CEZASI 4 Eylül 2010
268 Zekat 28 Ağustos 2010
269 İmsak ve Yatsı Vakitleri – 2 21 Ağustos 2010
270 İmsak ve Yatsı Vakitleri 14 Ağustos 2010
271 İsra ve Miraç -2 10 Temmuz 2010
272 İsra ve Miraç -1 3 Temmuz 2010
273 İcma’a Delil Getirilen Hadisler 26 Haziran 2010
274 İcma 19 Haziran 2010
275 Başörtüsü ve Örtünme 12 Haziran 2010
276 Mezheplerin Tutarlılığı 29 Mayıs 2010
277 Asabe Siyaset İlişkisi (Kızın Çocuklarının Mirasçılığı Örneği) 22 Mayıs 2010
278 Kur’an’ı Açıklama Usulü 15 Mayıs 2010
279 Kartepe Programı Değerlendirme 5 Mayıs 2010
280 Abdestte Ayakların Mesh Edilmesi 24 Nisan 2010
281 Hudeybiye’den Geri Kalanlar 13 Nisan 2010
282 Peygamberimizin Zeynep (ranha) ile Evliliği 3 Nisan 2010
283 Bedir Savaşı 20 Mart 2010
284 Kur’an Sünnet Bütünlüğü: Allah’ın İzni Meselesi 13 Mart 2010
285 Vahiy Çeşitleri 6 Mart 2010
286 Kadınların Özel Halleri 11 Şubat 2010
287 Kur’an’a Göre Zekat Nispeti 6 Şubat 2010
288 Vahy-i Gayr-i Metlüv’e Dair Getirilen Deliller -1 30 Ocak 2010
289 Iskat (Ölen Kimseyi İbadet Borçlarından Kurtarmak) 16 Ocak 2010
290 Dini Tebliğ ve Uygulamada Cebrailin Rolü -2 2 Ocak 2010
291 Dini Tebliğ ve Uygulamada Cebrail’in Rolü 26 Aralık 2009
292 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kurban 21 Kasım 2009
293 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kıble Meselesi -2 14 Kasım 2009
294 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kıble Meselesi -1 7 Kasım 2009
295 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kur’anı Anlama 31 Ekim 2009
296 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Yolculukta Namazin Kısaltılması Örneği 24 Ekim 2009
297 İsa Aleyhisselam Tekrar Gelecek mi? -2 17 Ekim 2009
298 İsa Aleyhisselam Tekrar Gelecek mi? 1-1 10 Ekim 2009
299 İsa Aleyhisselam Tekrar Gelecek mi? 1-2 10 Ekim 2009
300 Hanefi Mezhebinin İçki ile İlgili Görüşleri -1 3 Ekim 2009
301 Hanefi Mezhebinin İçki ile İlgili Görüşleri -2 3 Ekim 2009
302 Mirasta Avliye Meselesi -1 26 Eylül 2009
303 Mirasta Avliye Meselesi -2 26 Eylül 2009
304 Kasten Orucu Bozanın Cezası -1 12 Eylül 2009
305 Kasten Orucu Bozanın Cezası -2 12 Eylül 2009
306 Oruç Keffareti -2 29 Ağustos 2009
307 Oruç Keffareti -1 29 Ağustos 2009
308 Adetli Kadının Orucu -1 22 Ağustos 2009
309 Adetli Kadının Orucu -2 22 Ağustos 2009
310 Hastaların Orucu -1 15 Ağustos 2009
311 Hastaların Orucu -2 15 Ağustos 2009
312 Namazda Örtünme / 2-1 8 Ağustos 2009
313 Namazda Örtünme / 2-2 8 Ağustos 2009
314 Namazda Örtünme / 1-1 1 Ağustos 2009
315 Namazda Örtünme / 1-2 1 Ağustos 2009
316 Kur’an’da Örtünme -1 18 Temmuz 2009
317 Kur’an’da Örtünme -2 18 Temmuz 2009
318 Gayrimüslimlerle Evlilik -1 11 Temmuz 2009
319 Gayrimüslimlerle Evlilik -2 11 Temmuz 2009
320 Müşriklerle Evlilik -1 4 Temmuz 2009
321 Müşriklerle Evlilik -2 4 Temmuz 2009
322 Ehli Kitap ve Müşrikler -1 27 Haziran 2009
323 Ehli Kitap ve Müşrikler -2 27 Haziran 2009
324 Hayvan Kesimi / 2-1 20 Haziran 2009
325 Hayvan Kesimi / 2-2 20 Haziran 2009
326 Hayvan Kesimi -1 13 Haziran 2009
327 Hayvan Kesimi -2 13 Haziran 2009
328 Helal Gıda ve Jelatin Konusu -1 6 Haziran 2009
329 Helal Gıda ve Jelatin Konusu -2 6 Haziran 2009
330 Nafile Namazlar -1 9 Mayıs 2009
331 Nafile Namazlar -2 9 Mayıs 2009
332 Vitir Namazı -1 2 Mayıs 2009
333 Vitir Namazı -2 2 Mayıs 2009
334 Kur’an’ın Genel Açıklaması -1 25 Nisan 2009
335 Kur’an’ın Genel Açıklaması -2 25 Nisan 2009
336 Namazın Mekruhları -1 11 Nisan 2009
337 Namazın Mekruhları -2 11 Nisan 2009
338 Namazı Bozan Şeyler -1 4 Nisan 2009
339 Namazı Bozan Şeyler -2 4 Nisan 2009
340 Namazda Konuşmak -1 28 Mart 2009
341 Namazda Konuşmak -2 28 Mart 2009
342 Namazda Abdestin Bozulması / 2-1 21 Mart 2009
343 Namazda Abdestin Bozulması / 2-2 21 Mart 2009
344 Namazda Abdestin Bozulması / 1-1 14 Mart 2009
345 Namazda Abdestin Bozulması / 1-2 14 Mart 2009
346 Namazda İmamlık / 3-1 28 Şubat 2009
347 Namazda İmamlık / 3-2 28 Şubat 2009
348 Namazda Saf Düzeni -1 21 Şubat 2009
349 Namazda Saf Düzeni -2 21 Şubat 2009
350 Namazda İmamlık / 2-1 14 Şubat 2009
351 Namazda İmamlık / 2-2 14 Şubat 2009
352 Namazda İmamlık / 1-1 7 Şubat 2009
353 Namazda İmamlık / 1-2 7 Şubat 2009
354 İmamın Arkasında Kıraat -1 24 Ocak 2009
355 İmamın Arkasında Kıraat -2 24 Ocak 2009
356 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 4-1 17 Ocak 2009
357 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 4-2 17 Ocak 2009
358 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 3-1 10 Ocak 2009
359 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 3-2 10 Ocak 2009
360 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 2-1 3 Ocak 2009
361 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 2-2 3 Ocak 2009
Kuran Dersi Canlı Yayın