Hastaların Orucu -1

15 Ağustos 2009 tarihinde yayınlandı. görüntülenme Mukayeseli Fıkıh Müzakereleri

Bir ramazan-ı şerifin arafesindeyiz. Allah nasib ederse önümüzdeki cumartesi günü ramazanın ikinci günü olacak. Ağustosun 22’si oluyor değil mi önümüzdeki cumartesi? 21’inde başlıyor ramazan. Cuma günü başlıyor 22 ağustos 2009 günü de ramazanın 2.günü olacak Allah nasib ederse.

Ramazan orucuyla ilgili ayeti kerimeler var. Bakara suresinin 183. Ayetinde AllahT. şöyle buyuruyor;

“Ya eyyuhellezine amenu kutibe aleykumus siyamu kema kutibe alellezine min kablikum: size bu oruç farz kılınmıştır, sizden öncekilere farz kılındığı gibi”(BAKARA 183).

Demek ki bize farz kılınan oruçla bizden öncekilere farz kılınan oruç aynı. Şimdi bunun zarfını da söylüyor; “eyyamen madudat” diye. Dolayısıyla o farz kılınan sayılı günler başkalarına ne ise bize de o. Burada Tübingen’den gelen heyet ile yaptığımız sohbet vardı ramazanda. Onlar da aynen itiraf ettiler yani. Burada da bir aylık orucu 50 güne çıkarmışlar, perhize çevirerek. Kendileri bir takım değişiklikler yapmışlar. Bu tür değişiklikler zaman zaman oluyor. Kuran Yolu tefsirinin bu ayetler ile ilgili cildini getirirmisin, bizim odadaydı galiba. Şimdi yani söylenen ilahi kitaplar nasıl tahrif edildiğini oruç ile ilgili ayetlerden çok rahat bir şekilde öğrenebiliriz. Bize şey çok garip geliyor, yahudiler,hıristiyanlar nasıl olmuş da dinlerini böyle bozmuşlar falan diye. Yahudi ve hıristiyanlara karşı yapmış olduğumuz tenkidi aynı dürüstlükle müslümanlara karşı yapacak olsak; işte müslümanlar onu kabul etmiyorlar. Yani başkasının, hani şöyle derler ya; başkasına çuvaldız batırıyorsan kendine iğne batır diye. Yok kendisine hiç bir şey batmayacak ama başkasına kılıç da saplar her şey de saplar. Şimdi bizim müslümanlar kendilerine dokundurmuyorlar. Sen yadudilere ve hıristiyanlara AllahTeala diyor ki;

“Kul ya ehlel kitabi! kestum ala şey’in hatta tukimut tevrate vel incil: siz tevratı ve incili ayakta tutmaz( yerine getirmezseniz) hiç bir temeliniz olmaz”(MAİDE 68) diyor.

Bunu bize uyguladığımız zaman ne olacak? O zaman;”Ya eyyuhellezine amenu lestum ala şey’in hatta tukimu kurane” demek olur değil mi? Yani. Bunun başka bir anlamı yok. Müminler kuranı uygulamadıkça hiç bir temeliniz olmaz demek olur. Bunu müslümanlara söylediğimiz zaman ne cevap alıyoruz? Hop oturup hop kalkıyorlar. İşte, şimdi bu kadar geçmişi ne yapacağız, bu kadar işte, yazılmş kitapları yok mu sayacağız? Bu kadar mezhepleri yok mu sayacağız? Falan.(salondan: sınırlı naslar ile sınırsız olaylara cevap verilemez diyorlar).

Sınırlı naslar ile sınırsız olaylara cevaplar verilemeyeceğini söylemek işi kökten halletmek oluyor zaten. Aynı şeyi hıristiyanlar da söylüyor. Yani diyor ki; bu problemleri karşı karşıya kaldığımız problemleri o tevratla, incille çözemeyiz diyor. Müslümanlarda söylemiyor mu bugün aynı şeyi. Bugün değil taa Abbasilerin baş tarafından beri böyle söylüyorlar. Şimdi bakın mesela burada vay hıristiyanlar ne yapmışlar, Allah onlara bir ay oruç yazdığı halde onlar bunu perhize çevirmişler 50 güne çıkarmışlar perhizi yapan falan da yok, bir takım hayvansal gıdaları yemekle sınırlamışlar falan diyoruz. Peki bizimkiler ne yapmış? Bizimkiler ne yapmış bir de ona bakacağız şimdi. O mantıkla bir hareket etmek lazım. İşte AllahTeala diyor ki;

“Ya eyyuhellezine amenu kutibe aleykumus siyam: bu oruç size farz kılındı”. “Siyam”. “Kema kutibe alellezine min kablikum: tıpkı sizden öncekilerine farz kılındığı gibi”.

“Le allekum tettekun: belki Allah’tan çekinirsiniz”.

Peki bu oruç ne zaman? Bunun zarfı da var; “eyyamun madudat: sayılı günlerde”.

Farz kılınan oruç böyle sonsuz falan değil, sayılı günlerdedir.

Şimdi, bir istisna koyuyor AllahTeala burada. Hatta bundan sonraki ayette de o sayılı günlerin bir ay olduğunu ifade ediyor; “şehru ramadanellezi unzile fihil kur’an: içinde kuran indirilmiş olan ramazan ayı”, “Fe men şehide minkumuş şehra fel yesumhu: sizden kim o aya şahid olursa”(BAKARA 185). Yani ayın başlangıcını tespit ederse. Güneş battıktan sonra o ayın hilalinin batması ayın başlangıcı demektir. Ayın başlangıcına şahit olursa “Fel yesumhu: o ayı oruçlu geçirsin”. O zaman o sayılı günlerin de bir ay olduğu ortaya çıkıyor. O zaman bütün bunları geriye doğru işlerseniz, bütün diğer bizden önceki “alallezine min kablikum” dediğine göre bizden önceki bütün müminler oluyor. Adem(as)’a kadar gider o. Onlara da bir aylık oruç varmış, bize de bir ay oruç var.

(Salondan bir soru soruldu anlaşılmadı 07:39-07:51 dakikalar arası).

Hoca: Tutma şekli de aynı ama bize bir fark olduğunu Bakara 187’den öğreniyoruz. Orada bize diyor ki bak. Orada diyor ki Allah 187: “Uhille lekum”. Bak orada herkese söylediği var “Ulille lekum: sizin için helal kılındı”. Ne?: “Leyletes sıyamir refesu ila nisaikum: oruçlu bulunduğunuz günlerin gecesi eşlerinizle ilişki size helaldir”. Öbürlerinde ilişki de yasak. Ramazan ayı boyunca ilişki de yasak ki bunu onlarda söylediler. Yani yahudiler de söyledi hıristiyanlar da. Çünkü onlarda şimdi bizimle beraber. Celil Bey sen vardın değil mi süryanilere gittiğimizde. Başka kim vardı? Yahya sen varmıydın? Hatırlıyormusunuz. Yani oruçlu günlerin gecelerinde ilişki yasaktır diye bir ifade orada mı konuşmuştuk onlarla.

Yahya: Ben hatırlamıyorum.

O zaman başka bir yerde.

Salondan: Mehmet Çelikle konuşmuştunuz

Hoca: yok yok Mehmet Çelik ile değil. Ben hıristiyanlardan duyduğumu iyi hatırlıyorum da kiminle görüştük, nerede! Ben sanki orada gibi, demek ki orada yapmamışız. Yahudilerde öyle olduğu kendi kitaplarında yazılı.

(Enes Hoca bir şey söyledi anlaşılmadı 09:12-09:17 arası)

Güneşin batmasından “gurubil nücum”. Yani güneş battığı zaman iftar ediyorlar, yıldızlar kaybolana kadar yiyip içiyorlar. Ondan sonra yeme içme yok. Onun için bize sahur yemeği de o ayette, Bakara 187. ayeti okuyalım şimdi hep beraber.

Salondan: yıldızlar görünene kadar, yani ilk yıldızı gördüklerinde iftar ediyorlar.

Hoca: yok gördüklerinde iftar etmiyorlar, yıldızları gördükleri zaman yeme içme işi bitiyor.

Salondan: güneş battıktan o yıldızların çıkmasına kadar.

Hoca: O arada, o arada. Çünkü, bak şimdi Bakara 187’ye bakalım. Ama tabi bizim büyük şanssızlığımız şu: her konuda olduğu gibi bu konularda da işin tarihi arka planı ihmal edilmiş. Bütün bu ayetlerin tarihi arka planı ihmal edilmiş. İhmal edilince anlamamız gerçekten kolay olmuyor.

Salondan: Peki Hocam bu mesele kuranı kerimin ayetleriyle, ahkam ayetleriyle tarihsel olarak bakınca delil olabilir mi?

Hoca: Tarihsellik başka tarihi arka plan başka. Bu ikisini karıştırmamak lazım. Tarihsel kelimesi din ile ilgili olarak kullanılacak bir kelime değil. Sosyal bilimler ile ilgili kullanılacak bir kelimedir. Yani şu manada; falanca tarihte şu adam bir kitap yazmış. Şimdi siz o adamın kitabını o günkü şartlara göre değerlendirmek zorundasınız değil mi? Yani bulunduğu bölge, çağının bilgi yapısı,kültür yapısı,bu kişinin yetişme tarzı,beklentileri, şunlar bunlar etkili olur. O zaman bu adamın söylediği her şeyi evrensel gerçek sayabilirmiyiz? De ki hicri 7. asırda yaşamış bir alim olarak düşünün. Bir kitap yazmış, çok da güzel yazmış. Güzel yazmış demek ne demek? Kendi bulunduğu çevredeki o güne kadar kendi ulşabildiği bilgileri kendi potasında eriterek sunum yapmış. Tamamen bunu değerlendirirken o bölgeyle, o imkanlarla sınırlı olarak değerlendireceksin. Aksi takdirde yanlış yapmış olursun. Onu evrensel sayamazsın. Ondan istifade edersin ama kutsal bir metin gibi bugün şey yapamazsın. Tarihsel bu demektir ki sosyal bilimlerde bu olmalı. Olur zaten desen de demesen de olur. Ama bunu Allah’ın kitaplarına uyguluyorlar. Şimdi batıda kuranı kerim Allah’ın kitabı sayılmaz. Kuran Muhammed’in kitabı. Öyle değil mi? Muhammed’in kitabı. Muhammed’in kitabı ne demek? İşte Ebu Hanife’nin kitabı demektir. Şimdi o zaman Muhammed ne yapmış diyorlar. Yahudilik ile ilgili hükümleri yahudilerden öğrenmiş. Öyleyse yahudilerle sıkı bir bağı vardı bunun diyorlar. Hıristiyanlık ile ilgili bilgileri hıristiyanlardan öğrenmiş. Bir de arap toplumundaki müşrik falan dediği kişilerden de bir takım şeyler öğrenmiş onları birleştirmiş güzel bir kitap yapmış. Bu kitaptan istifade edilemez mi? Edilir! Derken ne yapacaksınız Muhammed’in yaşadığı çağda kurduğu kültürel ilişkiler ve imkanları da sınırlı olarak değerlendirirsiniz. İstifade edeceğiniz bazı prensipler çıkabilir. Bir tarih kitabıdır. Tarihin bilmem ne döneminde yazılmış bir kitap. Dolayısıyla şimdi tarihsellik bu. Ama bizim burada anlattığımız tarihi arka plan farklı bir şey. Burada ayeti kerime ne diyor. Bu Allah’ın kitabı dediğiniz zaman buradaki şey, mesela siz güneşi tarihsel olarak kabul edebilirmisiniz? O zaman güneş güneyden doğuyordu şimdi doğudan doğuyor. O zaman güneş şu kadar ısı veriyordu şimdi şukadar veriyor. O zaman güneşin ısısı işe yaramıyordu şimdi yarıyor diyebilirmisiniz? Dermisin?

Haşim: Değişen gerçekler var, değişmeyen gerçekler var. Mesela güneş değişmeyen bir gerçektir.

Hoca: Allah’ın ayetleri değişmeyen gerçeklerdir.

Haşim: Ben anlamak için soruyorum. Mesela şimdi

Hoca: Yani Allah’ın ayeti dediğin zaman; bu güneş, o su, o temiz hava, o gıdalar değişmeyen gerçeklerdir. Allah’ın ayeti de değişmeyen gerçektir. Ama bir elmadan arap kadını şunu üretir de İstambul’daki bugün yaşayan kadın da şunu üretir. O değişir. Ama elma değişmez. Siz Allah’ın ayeti dediğiniz zaman bunun tarihseli olmaz. İşte bizim arkadaşlar, batıya gidip doktora yapanlar hem ben müslümanım diyor hemde meseleyi böyle kavrayarak geliyorlar. Evet buyur.

Haşim: Şimdi yanlız Allah’ın ayetleri, mesela şöyle diyelim; Allah’ın kulları Peygamber(as)’dan önceki dönemde onlar da AllahTeala’nın ayetleriyle muhatap olan insanlar. Mesela o dönemde oruç ile ilgili onların muhattap oldukları şeyler farklı bizimkiler farklı oluyor.

Hoca: Ne mesela?

Haşim: Mesela bahsettiğimiz olay. Gece diyelim ki bir farklılık var öncekilerle, insan aynı insan

Hoca: İşte o farklılığın prensibini Allah koymuş. Bir nesih prensibi var değil mi? Allah nesih ile ilgili olarak ne diyor? Biz bir ayeti nesh edersek ya daha hayırlısıyla yada misli ile getiriz. Şimdi bu oruç da bir nesih. Oruç kuranı kerimdeki oruç önceki kitaplardaki orucun tamamını nesh etmiştir. Artık önceki kitaplardaki otuçtan sorumlu olan bir Allah’ın kulu yok. Oruç bu artık. İşte bu orucun bir kısmını önceki kitaplarda bulnanın aynısıyla Allah bize farz kılmış. O da işte “kutibe aleykumus siyam”. Yani 30 gün oruç tutulacak. Bir kısmında da “hayrun min ha” diyor ya, kolaylaştırma yapmış. Şimdi yahudilerin bir takım yaptıkları suçlardan dolayı verilen cezalar hariç, nesih de ya öncki hükmün aynısı yada daha hayırlısıyla oluyor. Üçüncü bir seçenek yok.

Haşim: Aynısı olunca nasıl nesih oluyor?

Hoca: “Neseha” ne demek? “İstenseha”.

Haşim: Aynısını yazdı! Onun yerine yazdı

Hoca: Sen şimdi ödev hazırlasan ben sana şurada desem ki bir fetva hazırla Haşim. Getirdin okudun. Bunun son nüshasını yap bir daha okuyup şey yapacağım dediğim zaman en son nushasını çıkarırken, “nusha”, “nesh” var ya. Öncekileri %100 bu tarafa aktarırmısın?

Haşim: %100 olmaz.

Hoca: Ne yaparsın?

Haşim: Ufak değişiklik olur

Hoca: Niye değiştiriyorsun?

Haşim: Sonuçta el yazısıdır yani

Hoca: Kendine göre daha güzel olsun diye değiştirirsin değil mi? İşte nesih bu, tamam mı? AllahTeala’nın şimdiye kadar indirdiği kitapların son nüshası kuranı kerim mi? “Nüsha”,”nesh” ten geliyor. Bu son nüsha da Allah’ın yazdıkları, her şey, Allah’ın bu kitapta bulundurduğu her bir kelime önceki kitapları nesh etmiştir. Yani bunun manası şu dur; ben sana fetva yazdırdığım zaman son şeklini aldıktan sonra bir önceki kağıdı imha etmiyormusun? Artık o kağıt geçersizdir değil mi? Son şekli bu. Dolayısıyla kuranı kerimde bulunan ayetlerin %100’ü önceki kitaplardakinin %100’üne tam tekabül etse de Allah’ın onayladığı son nüsha budur. Öbürleri mensuhtur.

Haşim: Aslında bu tarihselliğe inanalar için bir malzemedir.

Fatih Orum: Çok kuvvetli bir malzeme

Haşim: Çünkü eski kitaplarda bir eksiklik vardı. Her ne kadar onların çağına hitab ediyorsa da bizim çağımıza hitab etmiyor çünkü yenisiyle bu değiştiriliyor. O zaman biz o eski tarihten bayağa uzaklaştık artık bizim zamanımıza da hitab etmiyor diyebilirler.

Hoca: Ama onu yapacak olan Allah’tır, kitabın sahibi Allah’tır.

Enes Hoca: Allah’ın indirmesi lazım bir kitap.

Hoca: Yeni bir kitap indirmesi lazım Allah’ın.

Haşim: Biraz yani aşağıdan yukarıya değil yukarıdan aşağıya doğru.

Hoca: Güzel. Yani C.Hakk yeni bir peygamber gönderecekse bize sormaz hangi değişiklikleri yapacağını. Kendisi yapar. Ama Muhammed(as)’ın. “Allahu a’lemu haysu yec’alu risaleti: elçiliği nereye nasıl koyacağını Allah bilir”(ENAM 124). Ama Allah Muhammed(as)’ın hatemül enbiya olduğunu bildirmiştir. “Hatemin nebiyyin” diyor. Artık birisine bu konuda vahiy gelmeyecek. Bitti bu iş. Öyleyse artık bundan sobra nesih denen bir olay olmaz. Bunu biz kendimize malzeme kullanırız diyenler kendini Allah yerine koyarlar. Ve bu tıpki hıristiyanlık gibi hareket etmiş olurlar. Kilise nasıl kendini Allah yerine koyarak yeni dini hükümler oluşturuyorsa bizdekiler de onu yapmaya çalışıyor. Şu andaki durum o malesef. Neshi çok inceledik biz bunu yani. Sen şimdi iki aylık şeyini burada bitirmeye hiç uğraşma. Onu sen gerekiyorsa okursun şeyde.

Haşim:Şimdi zaten tahrifat dediğimiz bu değil mi? Başka birinin yazdığı kitabı, başka birinin değiştirmesi tahrifat.

Hoca: Tabi. Olmaz yani hiç kimse bir başkasının kitabını değiştiremez.

Peki şimdi bakın. “Uhille lekum”. Yani bize farklı olarak burada nesh edilen yani neshe örnek olması açısından. “Leyleted siyamir rafesu ila nisaikum: oruçlu bulunduğunuz günlerin gecesi eşlerinizle ilişkide bulunmak size helal kılındı”(BAKARA 187). Öbüründe ne dedi? Sizden öncekilerde ne olduysa oldu. Burada bir kolaylık var. “Hunne libasun lekum ve entum libasun lehunne” dedikten sonra. Tamam yani şimdi bunu daha fazla uzatmayalım. Bu günkü konumuz hastaların orucuydu.

Şimdi burada diyor ki; “eyyamen ma’dudat”. Sayılı günlerde oruç tutarsınız diyor. “Fe men kane minkum meridan: sizden kim hasta olursa”(BAKARA 186). Buradaki hastalığı Allah nasıl tarif etmiş? Varmı tarif? Tarif yok. O zaman bizim hastalık için tarif koymaya hakkımız yok. Bir de din konusunda şöyle bir tavır var; ben oruç tutuyorum sen de tutmak zorundasın. Ben hastayım!  Yok senin hastalığını ben onaylamazsam sen hasta değilsin. Değil mi? Ben bir tarif koyacağım o tarife uyarsan hastasın. Bırak kardeşim bu ibadet değil mi? Adam efendim yalandan hastayım diyor. Desin. Adamın sevabını sen mi alacaksın? Yada günah işliyorsa günahını Allah sana mı soracak? Öyle değil mi? Yalandan sölüyorsa söylesin banane. Sonra hastalık, bak aynı hastalık; doktorlar şöyle söylerler mesela grip hastalığı değil mi? Ne kadar insan varsa o kadar grip çeşidi vardır derler. Bu da gerçekten çok doğru. AllahTeala bari. Yani her insanı farklı yarattığına göre hastalığın her insanda seyrinin farklı olması da çok tabiidir. O zaman bırak kararı kendisi versin ya. Sanane. Madem AllahTeala burada kim hastaysa diyor, tamam hastaysa hasta. Hasta veya seferi yoculuk halinde ise. (23:06-23:10 arası Enes Hoca bir şey söyledi anlaşılmadı) Tamam hastalık kişinin, yani normal durumdan dışarı çıkmasıdır. Yani tadım kaçtı diyor ya, işte o kadar. Hoşnutsuzluk, rahatsızlık,işte tamam.

Diyor ki; sizden kim hasta olur. Hep derler oruç tutar kardeşim dayanır! Allah zaten öyle diyor;”Ve en tesumu hayrun lekum”(BAKARA 184) diyor. Oruç tutmanız daha hayırlıdır dediğine göre demek ki herkes tutabilir. Tutsun faydalı. Tamam elbette faydalı.

Katılımcı: Hocam bu konuda hasta olanlar mesela ben iyileştim oruç tutarım. Ama doktor diyor ki kesinlikle oruç tutması yasak. Onu nasıl izah ederiz.

Hoca: Burada doktorlar ikiye ayrılıyor. Doktorların bir kısmı inanmadığı için karşı tarafı oruç tutturmamaya gayret gösteriyor. Bir kısmı da kendi bilgi ve tecrübesine göre diyor ki bu orucunu tutarsa tedavisi gecikecek diyor. Adam da bir an önce tedavi etmek istiyor. Kitapta da bunun ruhsatı olduğuna göre o ruhsatı da kullanmak istiyor. Tutmayacaksın diyor. Diyebilir. Bir mani yok ki. Ama o adam da tutacağım derse, o da diyebilir. Çünkü doktorun o sözü kendi görüşünü açıklamanın dışında bir şey ifade etmez. Adamın üzerine yaptırım uygulayamaz ki. Sadece kendi görüşünü söylemiş oluyor. Evet.

Diyor ki AllahTeala; “Fe men kane minkum  meridan ev ala seferin: sizden kim hasta yada yolcu halinde olursa”,

“Fe iddetun min eyyamin uhar: başka günlerde o sayıda oruç tutacaktır”(BAKARA 184). Yani bir gün, iki gün, üçgün, beş gün. Kaç gün tutamamışsa onun sayısınca başka günlerde oruç tutacaktır. Çünkü bu bir mazeret.

Muhammed: Hocam bu hastalık belli bir tarif olmazsa bu insanın parmağı ağrıyor, bu da bir hastalık sayılacak mı sayılmayacak mı? Bir parmağı ağırıdığından dolayı oruç tutmazsa?

Hoca: Tutmazsa tutmaz. Gitsin tutsun dersin de tutmazsa tutmaz yani adam. Hesabını Allah’a o verecek sen değil ki. Sen şimdi parmağı ağrıyor diye basit görürsün ama o parmak ağrısı adamı perilan edebilir.

Enes Hoca: Rasulullah gözü ağrıyan birinin evine hasta ziyaretine gitmiş.

Hoca: Göz ağrısı da ağrıdır, hastalıktır.

Muhammed: O insan o kadar ağrıdığı her zaman aynı olmaz ki

Hoca: Peki Muhammed kardeşim sen burada görüşünü bir delil ile destekle hemen şey yapalım.

Muhammed: Benim demek istediğim şey, mesela burada bir hastalık(26:13-26:22 arası tam anlaşılmadı).

Hoca: Tutmuyorsa tutmasın hesabını sen mi vereceksin Allah’a?

Katılmcı: Ben bir şey söyleyebilirmiyim?

Hoca: Söyle

Katılmcı: İman etmek yada etmemek. İbadet etmek etmemek.Gönüllülük zemininde ortaya çıkan şeyler.  Adamı sorgulayamam. İnsan kendini bilir.

Yahya: Hoca lehine de aleyhine de fetva verse sen kendini biliyorsun yani.

Katılımcı: Size göre kenardan baktığınızda ben hasta görünümüm var mı? Olmayabilir ama tetkikler falan başka şey gösterebilir yani. Şahsımdan bahsetmiyorum, başkası da olabilir.

Hoca: Yok sen iyisin iyi.

Katılımcı: İyiyim Allah’a şükür

Hoca: Geçen sene iyi değildin ama bu sıralar iyisin.

Katılımcı: Yani sizin basit gördüğünüz şey adamın hayatidir.

Hoca: Bunun tarifi olmaz kardeşim, tarifi olmaz. Hayır oruç tutsun,senin için tutuyorsa tutsun. Onun rabbi sensen tuttur ona. Ama AllahTeala böyle diyor. Bu kadar. Sonra sen zorla tutturamazsınki. Oruç mümkün değil. Senin yanında tuttum der gider orada karnını doyurur. Öyle şey olur mu?

Katılmcı: Ayetten öyle sonuç çıkıyor ki insan oruç tutmak zorunda diyor yani. Bu gün tutmazsan yarın tutarsın mutlaka tutarsın. İnsana güzel açıklanması yeterli bence.

Hoca: O kadar yani. Biz tarif marif etmemize ne gerek var yani. Bize mi kalmış haşa. Allah eksik yapmışta biz mi tamamlayacağız.

Katılımcı: Hastaysa diyor,tutmasın demiyor, başka bir gün tutsun diyor, tutmak zorunda yani

Katılımcı: İslami rejim olsaydı oruç tutmayanın cezası ne olurdu?

Hoca: Oruç tutmayana ceza veren bir rejim islami rejim olamaz. Oruç tutmadığı için bir adamı cezalandırıyorlarsa onun islamla uzaktan yakından alakası yok. Kendilerini Allah’ın yerine koyan üçkağıtçılar rejimi olur. Tarih boyunca bu olmuş malesef. Malesef olmuş. Ölüm cezası bile veriyorlar sen ne konuşuyorsun. Var var kitaplarda var. Ölüm cezası bile veriyorlar. Bunların islamla ne alakası olur. Dini istismar eden rejim derler ona islam rejimi değil. İyi ya onlar kendileri o hale getiriyor. Onun için tarif yapıyorlar. Kendi hatalarını şey yapmak için tarif yapıyorlar. Namaz kılmayanı da öldürüyorlar. Terbiyesizler. Bu sahabeden sonraki rejime islami rejim demek islama hakaret olur.

Suud’da namaz kılmayanlara galiba özellikle cuma namazı öyle bir uygulama var heralde değil mi?

Hoca: Sopayla dolaşıyorlar.

Katılımcı: Şu anda biraz gevşedi.

Hoca: Bir kaç senedir yok.

Yahya: O adam namaz kılınca kimin için kılacak ki?

Katılımcı: Öyle deniyor ama mesela dükkandaki adamı uyarıyor. Dükkanı kapat.Ben 45 gün kaldım bir gittiğimde, zorluk görmedim yani.

Hoca: Son bir kaç senedir yok. Daha önce sopalılar dolaşıyordu artık daha dolaşmıyorlar.

Şimdi, diyor ki; hasta yada yolcu olursa tutmayabilir demiş oluyor AllahTeala, başka gün tutar.

“Ve alellezine yutikunehu: o oruca”. “Hu” nereye gider buradaki “hu”. Savm’a gider değil mi? Siyam’a gider. “Alellezine yutikunehu: o siyama takatı olanlar”. Yani oruç tutabilecek güçte olanlar. Hasta oruç tutabilecek güçtemidir?

Katılmcı: Yok!

Hoca: Nasıl yok “ve en tusemu hayrun lekum” diyor.

Katılımcı: Ola da bilir olmayabilir de.

Hoca: Olabilir de olmaya da bilir değil. “Ve en tesumu hayrun lekum” dediğine göre. Buradaki bahsedilen hastalardan. Sonra tutar ayrı.

Katılımcı: Tutabilir diyor, demek ki gücü yetiyor.

Hoca: Burada iki şekilde mana verilebilir.Bir;” Ve alellezine yutikune savme fi eyyamihi ev fi gayri eyyamihi” olur yani. Yani ister ramazanda olsun ister daha sonra olsun oruç tutabilenler olabilir yada ramazanda tutabilenler dediğin zaman genel de olur çünkü AllahTeala burada hastanın da yolcunun da oruç tutabileceğini söylüyor. “Ve en tesumu hayrun lekum” diyerek bunların ikisininde oruç tutabileceğini söylüyor. Dolayısıyla yani ben yolcuyum oruç tutabirim tutmazsam günahkarım denmez. Tutabilirsen tut, tavsiye edilir ama tutmazsan günahkar değilsin.

Şimdi, “alellezine yutikunehu: o oruca gücü yeten”. O orucun süresi ne kadar? Bir ay, yani bir ay evet 29 da çeker 30 da çeker. Bir aylık oruca gücü yeten. Ne gerekir?

“Fidyetun taamu miskin: bir miskin taamı fidye gerekir”. Evet bir miskin taamı fidye. Yani miskin taamı ne demek?

Katılımcı: Bir açı doyuracak kadar yiyecek

Hoca: Bir açı doyuracak kadar değil. Miskin ne demek? Çaresiz kalmış bir kişi demektir. Bir açı doyuracak kadar değil. Aç var aç var yani.

Katılımcı: Elinde bir şeyler var ama yeterli olmuyor.

Hoca: Miskin çaresiz kalmış kimse demektir.

Katılımcı: Karnını doyurabiliyor ama elinde bir şeysi yok.

Fatih Orum: Bu “ve en tesumu hayrun lekum in kuntum ta’lemumun” ifadesinden hareketle “alellezine yutikunehu” o orucu daha sonra tutanlar yani “min eyyamin aharun” fidye vermesi ifadesi sanki daha şey olmaz mı hocam? Sanki o olay anlatılıyor. Tutamazsanız sonra tutun, tutamazsanız da bunu yapın ama tutarsanız daha iyi olur ifadesi.

Hoca: Tamam şimdi bunu bir anlayalım, bunun sen biraz daha delillerini kuvvetlendir şey bitene kadar. Buhari’den bir hadis vardı “kad faradallahu aleykum el fıtra” diye. Doğru Bildiğimiz Yanlışlar’da vardı. Bu bilgisayarda yok niyeyse o. (34:40-35:45 arası kendi aralarında konuşuyorlar anlaşılmıyor). O Peygamberimizin sözü değil de İbni Abbas’ın sözü olarak geçiyor o. Evet. O sayla alakalı. Bir kere Rasulullah ise resul neyi farz kılar murşidin sözünü söyler. Kendi sözünü söylese ona resul denmez ki, kendini resul olarak görevlendirenin sözünü söyler. Kendi sözünü söyleyene resul denmez. Şimdi şu ayeti okuyalım da. Fatih sen de gene delillerini güçlü bir şekilde ortaya koymaya çalış. Çünkü beni dikkatle dinlersen eksikleri de yakalarsın tamam mı. Şimdi diyor ki “ve alellezine yutikunehu: oruca gücü yetenlerin üzerine farzdır” demektir. “Ala” onu gösterir. “Fidyetun taamun miskin: bir miskin taamı fidye”. Gücünün yettiği ne zaman ortaya çıkar bir kimsenin? Ayın sonuna doğru ortaya çıkar, onun için son gün iftardan sonra fitre vaciptir diye şey var değil mi? Ondan önce vefat ederse bir şey gerekmiyor artık. Takatının olmadığı anlaşılır. Bir miskin tasmı yani bir yoksulu doyuracak kadar fidye gerekir ki o en düşük seviyededir. Mesela yemin keffaretiyle ilgili olarak AllahTeala ne diyor: “min evsati ma tut’ımune ehlikum: ailenizi doyurduğunuzun ortalamasından”(MAİDE 89) diyor vereceksiniz yemin keffaretini. Ama diyor ki bir miskin taamı. Bir tek miskin taamı. En alt seviye çünkü her oruç tutana, oruç tutan herkesin vermesi gerektiği için en alt seviye. Oruca gücü yeten her insan onu verecek. Har mümin verecek onu. Dolayısıyla bu sadakayı fıtır farz olmuş oluyor.

Katılımcı: Fakir de olsa.

Hoca: Fakir de olsa farz. Çünkü bir miskin tasmı. En alt seviyeye indirmiş AllahTeala ve farz kılmış. Ondan sonrada diyor ki; “fe men tatavvaa hayran fe huve hayrun: kim bir hayrı gönülden gelerek yaparsa, (daha fazlasını verirsin demektir burada) bu onun hayrınadır”(BAKARA 184).

“Ve en tesumu hayrun lekum: oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır”. Kimin oruç tutması daha hayırlı olur bu ayete göre? Hasta ve yolculara. Çünkü oruç tutmama ruhsatı bu ikisine verilmiş. Bunlar başka zaman da tutabilirler. Hasta ve yolcuların oruç tutması sizin hayrınızadır. Burada iki guruba oruç tutmama ruhsatı veriliyor. Bir hasta, iki yolcu. Üçüncüsü var mı? Yok. Ben ağır işlerde çalışıyorum falan yok, öyle bir şey yok yani.

Katılmcı: Oruç tutarsanız günaha girersiniz  diye hiç bir şey yok.

Hoca: Oruç tutarsanız günaha girersiniz var mı öyle bir şey?

Katılımcı: Kitapta diyor ya azamet hezimet diyor.

Hoca: Yolcu için mi diyor bunu?

Katılımcı: Hanımlar için.

Hoca: Ona gelmedik dur.

Katılımcı: Yolcu için şöyle bir hadis var: “leyse minel birri essiyamu sefer”

Hoca: Malesef onu da söylüyorlar, yolculukta oruç tutmak iyilik değildir diyorlar ama halbuki AllahTeala tutmanız daha hayırlıdır diyor. Tutmaya teşvik ediyor. “İn kuntum ta’lemun: eğer bunu bilirseniz”. Şimdi bu bizim gelenekte bu ayeti kerimeyi biliyorsunuz farklı bir mana verilir. Mesela Diyanet’in yayınladığı kuran yolu tefsiri. Bu ikinci baskı galiba. Birinci baskı da bizde vardı. Sende mi, tamam. Sen oradan okursun o zaman. Burada diyor ki; “Ey iman edenler. Sizden öncekilerin üzerine yazıldığı gibi sakınasınız diye sizin üzerinize de sayılı günlerde oruç yazıldı. İçinizden hasta veya yolcu olan başka günlede sayısınca tutar. Orucu tutmak da zorlananlar!”. “Ve alellezine yutikunehu” dan zorlanma olur mu? Takat ne demektir? İşte bu tahrif örneği bu! Anlamı bozma. “Ve alellezine yutikunehu” ne demek? Takat ne?

Yahya: Güç, dayanmak olarak açıklamış.

Katılımcı: Güç yetirememek.

Hoca: Takat güç  dayanmak mı? Mesela diyoruz ki; Rabena, Bakaranın en sonundaki amenarrasuli de “Rabbena ve la tuhammilna: bize yükleme”, “la: o şeyi ki”, “la takate lena: bizim takatımız yok”. Ne demek takatımız yok?

Katılımcı: Takatım kalmadı demek gücüm kesildi demek.

Hoca: Bak şimdi orada diyor ki ayette; “La yukellefullahu nefesn illa vus’aha: Allah hiç kimseyi gücünün  üzerinde bir sorumlulukla sorumlu tutmaz”(BAKARA 286). Yani gücünün üzerinde bir yük yüklemez hiç kimseye. Şimdi bir insanın gücünü bir metre olarak düşünün anlayabilmek için. Şöyle düşünün işte buraya kadar adamın gücü yetiyor. Allah zaten buradan yukarısını hiç kimseye yüklemiyor. Peki ondan sonra bize şu duayı yaptırmasının anlamı ne? “Rabbena vela tuhammilna ma la takate lena bih”(BAKARA 286).

Katılmcı: Okuduğunuz meale göre bu ayet ile Bakara suresindeki ayetin manası; yapabileceğimizi bize yükleme demektir.

Hoca: Bize “La takate lena

Katılımcı: Yapabileceğimiz olur o zaman.

Hoca: Burada “la yutikune” diye mana veriyorlar. Yapacağımızı yükleme gibi ki tamamen anlam değişiyor.

Şimdi bak burada şimdi şuraya kadar bişey yok. Allah bize dua ettiriyor. Buraya kadar takatımız var mı? Yok. Burada aslında takatımız kesilir. Takatımızı burada bitiriyor. Ya burada artık bir noktadan sonra zorlanıyoruz artık. Gücümüz yeter.Vushu var.Ama artık tükenerek hani bi şıkkıl enfüs diyor ya hani yarı canınız gittikten sonra oraya varırsınız kendiniz. Evet ben buraya kadar yapabilirim ama onun için AllahTeala bize bir dua da yaptırıyor. Nefesimiz kesildi ya Rabbi işte ondan sonrasını bana yükleme. Yani vushumda ama takatımda değil. Yani rahatlıkla yapamıyorum. Onbin metre koşunun son elli metresi, son yüz metresi gibi. Orada tükeniyor adam. Şimdi diyor ki, bize o duayı yaptırıyor Allah. Rabbena vela tuhammilna ma la takate lena bih” ya buraya geldim artık bundan sonrası bana şey yapma, son elli metreyi bana koşturma demiş oluyor onbin metre koşuda. Aslında gücü var gidebilir.

Fatih Orum: Yukelli fullah’a ters bir şey olmuş olmaz.

Hoca: Olmaz. Yukellifullahe nefsen illa vus’aha ya ters olmaz. Vush’u var. O zaman takat vushu’dan biraz daha aşağısı oluyor. Tamam mı? Artık kesildim dediğimiz nokta var ya, işte o kesildim dediğimiz noktadan sonra bana şey yapma yarabbi. Ama gidebilirim.

O zaman ne diyor Allah burada; “Alellezine yutikunehu” diyor. Çünkü o takat onun üzetindekini yüklemediğinden dolayı “alellezine yutikunehu” ne demek oluyor?

Katılımcı: Yapabilene demek oluyor.

Hoca: O zaman burada şu da ortaya çıkıyor; yani bir hasta ki takatı yok. Oruca takati yoksa o hastanın hiç bir sorumluluğu yok. Kazası da yok onun. Bir yokcu ki orucu kaza edecek fırsat bulamadı. Onun da bir sorumluluğu yok. Sorumluluğu yok. Çünkü başka bir günde tutabilecek durumu olacak ki sorumluluk ortaya çıksın.

Katılımcı: Hocam takkata sadece hasta ve yolcu mu girer, yoksa biraz evvel dediniz ya çalışan insanlar da girebilir mi buraya. Mesela fırında çalışan insanlar.

Hoca: Şimdi burada Allah oruç tutmama yetkisini kime verdi?

Katılmcı: Yolcu ve hastaya verdi.

Hoca: Bu kadar. Üçüncüsü varmı?

Katılmcı: Yok.

Hoca: Bitti.

Katılmcı: Takate lena’ya girmez o zaman

Hoca: Ona şey vermiyor. O iki guruba oruç tutmama ruhsatı veriyor, üçüncü gurup yok burada. Şimdi şeyde de elbette orası, arap yarım adası, o günkü o insanlar meseleyi anlamak için şey yapalım. Çok sıcak günler de oluyor, adam tarlasında. Yolcu da değil. Hasta da değil. Tarlasında.

Yahya: Herkes zannediyor ki hep kolay zamanlarda oruç oluyor. Halbuki orucun ilk farz kılındığı zaman,ramazan orucu; ashab cihadda. Ve bir hurma var iftar ve sahurda. Bu durumda Allah farz kılıyor onlara. Zannediyor ki herkes kolay kolay

Hoca: Millet keyfini eğlencesini bozmadan. Şimdi işte burada bakın burada “oruç tutmakta zorlananlar” ifadesi, ve alellezine yutikunehu’nun karşılığı olamaz. La yutikune’nin karşılığı da olamaz. La yutikunehu o olur, vushu var takati yok. Takati yok vushu var. E şimdi burada diyor ki; zorlananlar için oruç tutmakta zorlananlar için bir yoksulun yiyeceği kadar fidye yeterlidir diyor. Şimdi biz o mananın doğru olduğunu düşünelim. Şimdi bir kere metne uymaz. Ama farz edelim ki uyuyor. Bakalım ki cümlenin içerisine uyuyormu? Cümleye oturtabiliyormuyuz. Şimdi ve alellezine yutikunehu: o oruca güç dayananlara gerekir”. Ne gerekir? “Fidyetun taamun miskin: bir ay oruç tutamayana kaç fidye vermek gerekir? Tek. Miskin taamı. Öyle değil mi? Bunlar ne diyor? Bak günlük. Burada açıklamada gününe gün diyorlar. Güne gün diyor. Kulle yevmil ekliyor. Ve alellezine yutikunehu’da ki hu bir güne mi gidiyor?

Katılmcı: Burada aya gitmesi gerekir.

Hoca: kutibe aleykumus siyam farz olan tüm oruca gidiyor. Eyyamun ma’dudat’ın tamamına gidiyor.

Yahya: Oruca güç dayananlar ve tutmayanlar diye bir şey eklemek lazım ikinciye. Güç dayanıp da tutarsa da yine vermesi lazım.

Hoca: Ve tutmayana! Doğru

Yahya: Güç dayanıyor ama tutuyorsa ne olacak? Yine vermesi gerekiyor.

Hoca: Yine vermesi gerekiyor ona göre

Yahya: Bir de güç dayanıp da tutmayanlar diye ikinci bir fiil eklemesi lazım buraya

Hoca: Burada ekliyorlar. Tutmazsa gibi bir şey kendi zihinlerinde onu da ekliyorlar.

Yahya: Yani orucu tutmakta zorlananlar için bir yoksulun günlük yiyeceği kadar fidye yetetlidir demiş. Zorlanıyor adam ama tutuyor niye verecek o? Tutsa bile vermesi gerekiyor.

Hoca: Yani ceza. Sen misin tutan.

Yahya: Evet yani rahat rahat tutana bir şey gerekmez, tuttuğu halde zorlanıyorsa ona bir ceza olarak bir de fidye.

Hoca: Doğru, doğru diyorsun aynen öyle.

Katılımcı: Normal olan tutanın ödüllendirilmesi lazımken bir de cezalandırıyorsun. Madem böyle zar zor tutuyor

Yahya: Bakalım daha ne kadar dayanacak gibi.

Hoca: Bu defa la yutikunehu: gücü yetmeyenler. Peki ve alellezine’ye “la yutikunehu” dedin. Evet çok zorlandı takatı yok ama vushu var mesela, değil mi? Ve tuttu.

Katılımcı: Şimdi dinde zorlama olmadığı için kendine zorladığına ceza vermesi gerekiyor.

Katılımcı: Kolaylkla tutana bir şey yok.

Hoca: Halbuki Allah Teala ne dedi; “ve entesumu hayrun lekum” dedi. Hayrun lekum dediği oruç tutmanız sizin hayrınızadır dediği kişiye ceza mı verecek Allah? Ondan sonra; şimdi bunun açıklamasında

Yahya: iki tane tutmama ruhsatı var “meridan ev ala seferin ev alellezine yutikune demesi lazım değil mi üç olması için?

Hoca: Evet tabi. Şimdi burada şunu söylüyorlar. Burada şöyle yapıyorlar. Ve alellezine yutikunehu derken hu zamirini sıyam’a göndermiyorlar, hastalık ve yolcuların orucuna gönderiyorlar. Bak diyor ya “eyyamen ma’dudat fe men kane meridan ev ala seferin fe iddetin eyyamin uhar”, o “ve alelelezine yutikunehu yu iddeten min eyyamin uhar’a” gönderiyor. Yani “sıyame savme iddetin min eyyamin uhar’daki” muzaf olan “savm’e” gönderiyor. Ona gönderdiğin zaman ne olur biliyormusun? Ona gönderdiğin zaman bu kişi hem daha sonra kaza tutacak hem de fidye verecek. Gerçi o zaman “yutikunehu” yerine “la yutikune” dediği zaman o da olmuyor. Yani hiç bir şekilde cümleye uymuyor bu ifade. Uymadığı için zaten diyorlar ki bu ayetin bu kısmı mensuhtur. Yani kendileri bozuyor bu olmaz diyorlar. Bir de zihinlerinde sebebi nüzul uyduruyorlar ayeti kerimeye. İşte tahrif böyle oluyor. Orada şeyle ilgili ne söylemiş okusana. Kimler tutmayabilir diye de bir bölüm var orada. Diyanet İşleri Başkanlığının yayınladığı bir tefsirdir.

Yahya: Üç mazeretten söz etmekte.

Hoca: Üçe çıkardı. Ne oldu şimdi? Evala. Tam bir tahrif.

Yahya: “Ağır hastalık oruç tutmamak için bir mazeret teşkil ettiği konusunda görüş ayrılığı yoktur. Hafif hastalkların mazeret olması için çeşitli ölçülerden söz edilmiştir. Bir çok müçtehidin katıldığı makul sınırlama sağlam bir kimsenin orucuna ek acı, ağrı, bitkinlik, açlık, susuzluk getiren oruç tutulduğu takdirde artan veya tedavisi geciken hastalık şeklinde olanıdır” demiş. Yolculuğu geçiyorum.

“Orucu tutmakta zorlananlar; orucu tutmakta zorlananlar şeklinde tercüme ettiğimiz “yutikune” fiili gerek dil bilimi gerekse kıraat şekilleri bakımından farklı manalara müsait olduğu için bu kısmı oruç tutabilecek olanlar şeklinde anlayanlar da olmuştur”.

Hoca: Başka anlama imkanı mı var ki, bir de suçlar gibi konuşuyor orada

Yahya: “Bu ikinci anlayışa göre başlangıçta müminler oruca alışıncaya kadar böyle bir seçenek getirmiş oruç tutabilecek durumda olanların da isterlerse fidye vererek  ibadeti yerine getirmelerine izin verilmiş sonra bu izin kaldırılmış gücü yetenlerin orucu tutmaları gerekmektedir”.

Hoca: Orada dur. Şimdi şu büyük yalana bakın ve iftiraya. Şimdi başlangıçta denmiş ki bak; hastaysan, yocuysan başka günde tutacaksın. Değil mi?

Fatih Orum: Başlangıçta öyle denmiş

Hoca: Başlangıçta öyle denmiş ondan sonrada denmiş ki tamam hasta değilsin yolcu değilsin ama oruç tutabiliyorsun. Sen tutma demiş. Öyle oluyor değil mi?

Yahya: Bir daha kaza etmesine gerek yok tutmazsa.

Hoca: Sen tutma. Hastaysan tutmak zorundasın. Yolcuysan tutmak zorundasın, ama iyi durumun sen bir miskin fidyesi demiş. Miskin fidyesi dediğin nedir yani şöyle birisini iki-üç lira para ver. Yani bu adam, bir adam bugün sırf ekmek de değil buğday, sade bugün birisine iki lira para ver sen tutma.

Katılımcı: Bir ay oruç tutma yani.

Hoca: Niye? Çünkü sana oruç tutmak farz değil ki. Bak alellezine yutikune: oruca gücü yetiyorsa o tutmasın demektir. Oruca gücü yetenler fidye verecektir. Bu farz o. Tutmayabilirsin değil. Tamam mı? Oruç tutmaya senin gücün yetiyor mu? Sen tutamazsın.

Katılımcı: Bir de getiriyorsun bir gün tutmazsan 60 gün.

Hoca: Tutamazsın demiş oluyor bu ayet. “Ve alellezine yutikunehu fidyetun taamun miskin”.  Senin yapacağın bir fidye. Aslında otuz güne bir fidye. Otuz gün oruç tutmayacaksın gerisini vereceksin bir fakirin eline iki lira senin işin yok. Yapman gereken bu. Her gün olsun 60 lira vereceksin bitecek bu iş. Peki, ama hastaysan, yolcuysan mutlaka oruç tutacaksın. Başlangıçta böyleymiş. Şimdi bu büyük bir iftira değil mi Allah’ın kelamına?Biz öbür din mensuplarını tenkitte yaptığımız cesareti müslümanları tenkitte de göstermek zorunda değilmiyiz? “Kütibe aleykumus siyamu” sadece hasta ve yolculara farz kıöınmış oluyor orada. Gücü yetenlere değil.

Yahya: Esas farziyet bir sonraki ayetle geliyor diyor ya, “fe men şehide minkumuş şehra fel yesumhu” (BAKARA 185) ile geliyor. O zaman kutibe aleykumus siyam sadece yolcu ve hastalara geliyor.

Hoca: Ama öbür ayette de var yolcusu da hastası da ne oldu şimdi? Şimdi bunlar mesani diye bir kavramdan habersiz ya, bilmiyorlar ki her konu iki ayetle anlatılır. Böyle bir kavram yok onlarda malesef. Yani çünkü bütün kavramlar malesef tahrip edilmiş. Evet, devam et, oku.

Yahya: “Bizim tercüme ettiğimiz şekil ve katıldığımız manaya göre ya bünyesi veya içinde bulunduğu şartlar sebebiyle orucu zor tutan, oruç tutmakta zorlanan devam ettiği takdirde hasta olmaktan veya mecbur olduğu için yapamamaktan korkan kimseler oruç tutmak yerine her gün için bir fidye verebileceklerdir. Eski zamanlarda yaşlılık yüzünden zayıf düşmüş kimseler ile emzikli ve hamile kadınlar oruç tutmakta zorlananlara örnek olarak zikredilmiştir. Bunlardan yaşlıların oruç yerine fidye vereceklerinde ittifak vardır. Diğer ikisine gelince mesela Şafi ve Malik’e göre bunlar da fidye verirler. Sonra da mazeretleri ortadan kalkınca kaza ederler. Hanefilere göre bu ikisi fidye vermezler sonradan tutamadıkları oruçlarını kaza ederler. Günümüzde dökümcü, maden, yol işçisi, tellak, hamam gibi ağır işlerde çalışan kimselerin de orucu tutmakta zorlananlar sınıfına dahil edileceği hükmü bir çok fıkıhçı tarafından benimsenmiştir”.

Hoca: Kim? Var mı, kaynak vermiş mi orada?

Yahya: Bunlar da oruç tutmak yerine fidye vereceklerdir. İbni Aşur!

Hoca: İbni Aşur ne zaman yaşamış? Kimmiş o fıkıhçı ya.

Katılımcı: Sadece O mu, Onu mu göstermiş orada?

Hoca: İbni Aşur şurada daha yüz sene oldu mu? Olmadı daha. Fakih mi O? İbni Aşur fakih mi? Ben böyle bir fıkıhçı şu ana kadar hiç hatırlamıyorum.

Katılmcı: İbni Aşur’un öyle bir görüşü olduğu söyleniyor. Hoca: İbni Aşur’a göre dersin kardeşim, fıkıhçıya göre demezsin.

Yahya: Bir çok fıkıhçı dedikten sonra en azından iki tane söylemen lazım.

Hoca: Sonra yolda çalışanla, güneşin karşısında tarlada ot biçen, ekin biçen kişi karşılaştırılırsa tarladaki çok daha zor durumdadır.

Katılmcı: O da akla geliyor da saymamış.

Hoca: Hayır, tarih boyunca bunlar yokmuydu? Hz.Peygamber zamanında bunlar yokmuydu? Tarlalarda çalışanlar yokmuydu?

Katılımcı: İklim olarak orası daha sıcak.

Hoca: Ya yukarıdan aşağıya ateş yağıyor, aşağıdan da yukarıya dönüyor ateş. Evet, bitti mi? İşte şimdi bak oradan gelin. O ilk cümleyi bir daha okurmusun o şeydeki.

Yahya: Ayet üç mazeretden bahsetmektedir.

Hoca: Üçüncü mazeret

Yahya:” Oruç tutmakta zorlananlar şeklinde tercüme ettiğimiz yutikune fiili gerek dil bilimi gerekse kıraat şekilleri bakımından farklı manalara müsait olduğu için bu kısmı orucu tutabilecek durumda olanlar şeklinde anlayanlar da olmuştur”.

Katılmcı: Farklı bir kıraat mı var acaba?

Hoca: Yok öyle bir kıraat yok. Farklı bir kıraat yok.

Yahya: “Bizim tercüme ettiğimiz şekil ve katıldığımız manaya göre ya bünyesi veya içinde bulunduğu durum ve şartlar sebebiyle orucu zor tutan”

Hoca: Orada kal. Bünyesi ve içinde bulunduğu şartlar sebebiyle orucu zor tutan. Bu cümle kalsın. Oruç tutmada zorlanan. Şimdi bu ehli kitap, ben bir kitapta okuduğuma göre ki hıristiyanlarla bu işi çok detaylı bilen birisi bulamadığım için konuşamadım ama bana çok mantıklı geliyor, bizim kaynaklarda olduğu için öyle diyorum. Onların kaynaklarında da araştırmak lazım. Yaza gelmiş oruç gün ilavesiyle kışa almışlar, yine kendilerine zor gelmiş on gün ilavesiyle perhize çevirmişler. Şimdi, zorlananlar! Bünyesi dayanmayanlar meselesi; şimdi diyanet eğer bu diyanet kilise olsaydı. Kilisenin kardinallerinin almış olduğu karar dinin bir parçası sayıldığı için, şimdi diyaneti kimse dinlemiyor kuranı kerimden dolayı. Dinlenmiş olduğunu kabul edin. Bir kilise kararı olduğunu bunun düşünün. Ve o inananların da kilisenin kararını Allah’ın kararı olduğunu kabul ettiklerini  düşünün. O zaman müslümanlar ne yapardı? Hiç kimse oruç tutmazdı onun yerine bir iki lira verir kurtulur. Peki hıristiyanlar hiç olmazsa elli gün perhiz yapıyorlar, bundan daha ağır değil mi? İşte tahrif böyle oluyor.

Katılımcı: Hocam benzer bir soru bir hocaya soruldu. Dedi ki imsak erken başlıyor, iftar çok geç işte biz bunu şey yapabilirmiyiz, erkene çekebilirmiyiz. İlla ezanımı beklememiz lazım. Maksada binaen belki dedi olabilir dedi, maksada binaen dedi.

Hoca: Neymiş maksat?

Katılımcı: İşte bir şekilde Allah’a oruç tuttuğunu göstermek

Hoca: Bu kadarıyla iktifa et ya rabbi ,tevbe estağfirullah. İdare et.

Katılmcı: Olabilir gibi bir cevap verdi bu da tanınmış bir hoca.

Tüm Mukayeseli Fıkıh Müzakereleri
# İçerik Adı Yayınladığı Tarih Görüntülenme
1 Kitaba Çağrı 16 Eylül 2017
2 Kurban İbadeti 24 Ağustos 2017
3 Hadislerin Derlenmesinde İran Etkisi 19 Ağustos 2017
4 Diyanetin Fetö Raporu: Bu din bu hale nasıl geldi? 14 Ağustos 2017
5 Hilal, Fitre ve Bayram 28 Haziran 2017
6 Nebi’mizin Ramazan Hayatı 12 Haziran 2017
7 İmsak Ölçüleri 27 Mayıs 2017
8 Dini Siyasete Alet Etmek 20 Mayıs 2017
9 Nebilere Yüklenen Olağanüstü Özellikler 13 Mayıs 2017
10 Tarih Boyunca Nebilere Gösterilen Tepkiler 6 Mayıs 2017
11 Yanlış Şeriat Algısı Suç ve Ceza 29 Nisan 2017
12 Kapitalizmin Sonu 15 Nisan 2017
13 Faiz Bağlamında Modern Finansal Ürünler 8 Nisan 2017
14 Hadislere Bakışımız Nasıl Olmalı 1 Nisan 2017
15 Haram Aylar 25 Mart 2017
16 Kur’an’cılık Tehlikesi 1.Bölüm 20 Mart 2017
17 Din ve Devlet İlişkileri 1.Bölüm 11 Mart 2017
18 Cuma Namazı ve Hutbe’si 4 Mart 2017
19 Kur’an’a Göre Sihir Kavramı 25 Şubat 2017
20 Abese Suresi Bağlamında Nebi’mizin Korunmuşluğu 18 Şubat 2017
21 Ev İçi Mahremiyet Kuralları 11 Şubat 2017
22 Örtünme İle İlgili Hükümler 4 Şubat 2017
23 Baş Örtüsü ve Örtünme 28 Ocak 2017
24 Kur’an’nın Çözüm Üretmedeki Yeri 21 Ocak 2017
25 Yahudileri Gölgede Bırakan Hileler 16 Ocak 2017
26 Müslümanlar’da Allah’a Güven Krizi 31 Aralık 2016
27 Müslümanlığımızı Gözden Geçirme İhtiyacı 24 Aralık 2016
28 Ümmet Olamamanın Ağır Bedeli 17 Aralık 2016
29 Tarihsellik İddialarında Cezalar Örneği 10 Aralık 2016
30 Mezhepçiliğin Doğurduğu Acı Sonuçlar 3 Aralık 2016
31 Kur’an’nın Tarihselliği İddiası ve Miras Konusu 26 Kasım 2016
32 Takiye (Kimliği Gizleme) 19 Kasım 2016
33 Faiz ve Güncel Meseleler 12 Kasım 2016
34 Mehdi Gelicek mi ? 7 Kasım 2016
35 Hz.İsa Gelicekmi? 31 Ekim 2016
36 Çağdaş Ulemanın Usulsüzlüğü 22 Ekim 2016
37 Dinsel Çoğulculuk 15 Ekim 2016
38 Son Kitabı Devre Dışı Bırakma Projesi, Dialog 8 Ekim 2016
39 Fıtrat Zemininde Buluşma 1 Ekim 2016
40 Nisa 34. Ayet Bağlamında Kadına Şiddet 24 Eylül 2016
41 Kurban İbadeti 10 Eylül 2016
42 Kadının Dövülmesi 3 Eylül 2016
43 Kur’an’a Göre Hükmetmek 27 Ağustos 2016
44 15 Temmuz Darbe Gecesine Kurani Bir Bakış 20 Ağustos 2016
45 Paralel Dinin Olmazsa Olmazı Aracılık – 1 13 Ağustos 2016
46 Müslüman Gayrimüslim İlişkileri 2 Temmuz 2016
47 Zekat 25 Haziran 2016
48 Oruçla İlgili Hükümler 18 Haziran 2016
49 Uydurulan Dinde Yatsı Sonu, Seher ve İmsak Vakti 4 Haziran 2016
50 Uydurulan Dinde Mut’a Nikahı 28 Mayıs 2016
51 Uydurulan Dinde Şartlı Talak 21 Mayıs 2016
52 Uydurulan Dinin Dayatması Olarak Çocukların Evlendirilmesi 7 Mayıs 2016
53 Kölelik ve Cariyelik Mezheplerin Dayatması mı? 30 Nisan 2016
54 Musa Hızır Kıssasının Evrensel Mesajı 23 Nisan 2016
55 Sünnetin Delil Değeri 16 Nisan 2016
56 Kira Sertifikaları Faizsiz Ürün mü? 9 Nisan 2016
57 Suç-Ceza Dengesi Açısından Cinsel İstismar 2 Nisan 2016
58 Boşanma Konusunda Allah’ın Koyduğu Sınırlar 26 Mart 2016
59 Allah’ın Koyduğu Sınırlar Nasıl Aşıldı 19 Mart 2016
60 Muhsana, Kadına Pozitif Ayrımcılık 13 Mart 2016
61 İnsanlar ile Cinlerin Ortak Özellikleri 5 Mart 2016
62 Nebiler Günahtan Korunmuş mudur? 27 Şubat 2016
63 Bedir Savaşı Örneğinde Nebi ve Resul Farkı 20 Şubat 2016
64 Dinde Haram-Helal Koyma Yetkisi 13 Şubat 2016
65 Cinler 6 Şubat 2016
66 İlk İnsanın Yaratılışı 30 Ocak 2016
67 İnsanı İnsan Yapan Özellikler 23 Ocak 2016
68 Allah’ı İkinci Sıraya Koymak 16 Ocak 2016
69 Şirkle İman Arasındaki Kararsızlık 9 Ocak 2016
70 Mehdi Beklentisi 2 Ocak 2016
71 Her İnsan Allah’ı Bilir 26 Aralık 2015
72 Fıkıh Müzakereleri | Her İnsan Allah’ı Bilir 26 Aralık 2015
73 Bir Sömürü Aracı Olarak Halifelik – 2 19 Aralık 2015
74 Bir Sömürü Aracı Olarak Halifelik 12 Aralık 2015
75 Kur’ân’da Dindarlık 5 Aralık 2015
76 Tarih Boyunca Bir Siyasi Baskı ve Ötekileştirme Aracı Olarak Zındıklık 28 Kasım 2015
77 Geleneğe Göre Dinden Dönmenin Hükmü (Bölüm 2) 21 Kasım 2015
78 Geleneğe Göre Dinden Dönmenin Hükmü (Bölüm 1) 21 Kasım 2015
79 Kur’an’a Göre Dinden Dönmenin Hükmü 16 Kasım 2015
80 Kur’an’da Zina Suçu Ve Cezası 7 Kasım 2015
81 Tağut Doğru Yolun Üstünde Oturur 31 Ekim 2015
82 Hadis Uydurma Faaliyetleri 24 Ekim 2015
83 Kader İnancı Ve Nesih 17 Ekim 2015
84 Resulullah Sonrası Siyasi Gelişmeler 10 Ekim 2015
85 Nesih 3 Ekim 2015
86 Hac Ve Kurban 19 Eylül 2015
87 Terör Olayları Karşısında Nebevi Siyaset 12 Eylül 2015
88 Dinde Özgürlük 5 Eylül 2015
89 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 4 “Cariyelik” 29 Ağustos 2015
90 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 3 “Cariyelik” 22 Ağustos 2015
91 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 2 “Kitap Algısı” 15 Ağustos 2015
92 Dine Uyma Yerine Dini Kendine Uydurma 8 Ağustos 2015
93 Nebimizin Yürüttüğü Dış Politika 1 Ağustos 2015
94 Kadir Gecesi ve İmsak Vaktine Tavırlar 11 Temmuz 2015
95 Zekat 4 Temmuz 2015
96 Oruç İbadeti 2 27 Haziran 2015
97 Oruç İbadeti 20 Haziran 2015
98 Kutup Bölgelerinde İftar ve İmsak Vakitleri 13 Haziran 2015
99 Emtia Borsalarındaki İşlemlerin Fıkhi Hükmü 6 Haziran 2015
100 Kur’ân’a Göre Gece-Gündüz 30 Mayıs 2015
101 Prof. V. A. Yefimov’la Yapılan Toplantının Değerlendirilmesi 23 Mayıs 2015
102 İsra ve Mirac 16 Mayıs 2015
103 Berzah Alemi 2 9 Mayıs 2015
104 Berzah Alemi 2 Mayıs 2015
105 Enflasyon ve Faiz 25 Nisan 2015
106 İşsizlik Probleminin Kaynağı 18 Nisan 2015
107 Peygamberimizin Öldürülmesini Emrettiği Kişiler Hakkındaki Rivayetler 4 Nisan 2015
108 Faizsiz Sistemin İlkeleri (Zekat-Faiz Karşılaştırması) 28 Mart 2015
109 Faizsiz Sistemin İlkeleri – Faizsiz Bankacılık 28 Mart 2015
110 Faizsiz Sistemin İlkeleri (Enflasyon) 21 Mart 2015
111 Faizsiz Sistemin İlkeleri (Bankacılık) 14 Mart 2015
112 Faizsiz Sistemin İlkeleri 7 Mart 2015
113 Tecavüz Suçunun Cezası 28 Şubat 2015
114 İdam Cezası ve Kıssas Tartışmaları 21 Şubat 2015
115 Ceza Hukukunun Genel Prensipleri 14 Şubat 2015
116 Kur’ân’da Ruh Kavramı 7 Şubat 2015
117 İcmanın Delilleri ve Değerlendirilmesi 24 Ocak 2015
118 Fıkıh Müzakereleri | Ceza Hukukunun Genel Prensipleri 17 Ocak 2015
119 Nebiye Hakaretin Cezası 10 Ocak 2015
120 Noel ve Mevlid Kandili Kutlamalari 3 Ocak 2015
121 Kelime Oyunları ve Şeb-i Arus 27 Aralık 2014
122 Evlilik Nedeniyle Ortaya Çıkan Haramlık 20 Aralık 2014
123 Talak’ın Şarta Bağlanması 13 Aralık 2014
124 Kadının Boşanma Hakkı 6 Aralık 2014
125 Boşanmanın Hükümleri 29 Kasım 2014
126 Küçüklerin Evlendirilmesi 22 Kasım 2014
127 İslam Hukuku-Roma Hukuku Karşılaştırması 15 Kasım 2014
128 Beni Kureyza Yahudileri ve Esirlerin Öldürülmesi 8 Kasım 2014
129 İslâm Miras Hukukunda Kelâle 3 Kasım 2014
130 Batı Güdümlü İslam Anlayışında Kur’an Sünnet Algısı – 2 25 Ekim 2014
131 Batı Güdümlü İslam Anlayışında Kur’an Sünnet Algısı 18 Ekim 2014
132 İslam Alimlerinin Işid’e Gönderdikleri Mektubun Eleştirisi 11 Ekim 2014
133 Kurban İbadeti 27 Eylül 2014
134 Birbirimizden yardım istemek şirk midir? 9 Ağustos 2014
135 Nafile Oruç 2 Ağustos 2014
136 Zekat ve Fitre 26 Temmuz 2014
137 Kadir Gecesi 19 Temmuz 2014
138 Tarihi gelişimi ve Hükümleri Açısından İtikaf 12 Temmuz 2014
139 Yatsının Son Vakti 5 Temmuz 2014
140 Vakti Dışında Namaz, Süresinden Fazla Oruç 28 Haziran 2014
141 Bakara 187. Ayet Işığında Oruç İbadeti 21 Haziran 2014
142 Kimler Oruç Tutabilir 14 Haziran 2014
143 Orucun Tarihi ve Meşruiyeti 7 Haziran 2014
144 Ecel ve Şehitlik – Sorular ve Cevaplar 24 Mayıs 2014
145 Ecel ve Şehitlik 17 Mayıs 2014
146 Seferilik Mesafesi ve Müddeti 10 Mayıs 2014
147 Yolculukta Namaz – 2 26 Nisan 2014
148 Dinden Dönmek 19 Nisan 2014
149 Yolculukta Namaz 5 Nisan 2014
150 Namazı Terketmenin Hükmü 29 Mart 2014
151 Namazda Zikir 8 Mart 2014
152 Kadınların Cemaate Katılması 1 Mart 2014
153 Cemaatle Namaz – 2 22 Şubat 2014
154 Cemaatle Namaz 15 Şubat 2014
155 Sehiv Secdesi 8 Şubat 2014
156 Namazı Bozan Haller – 2 1 Şubat 2014
157 Namazı Bozan Haller 18 Ocak 2014
158 Cumanın Farzından Önceki ve Sonraki Sünnetler 11 Ocak 2014
159 Cuma Hutbesi 4 Ocak 2014
160 Cuma Namazı 28 Aralık 2013
161 Sünnet Namazları 21 Aralık 2013
162 Vitir Namazı 14 Aralık 2013
163 Teheccüd Namazı 7 Aralık 2013
164 Kur’an’da Melek ve Cin Kavramları – Sorular 23 Kasım 2013
165 Kur’an’da Melek ve Cin Kavramları – 2 18 Kasım 2013
166 Kur’an’da Melek ve Cin Kavramları 2 Kasım 2013
167 Cezanın Amacı Açısından Mağdur Hakları 26 Ekim 2013
168 Bayram Namazı ve Teşrik Tekbirleri 12 Ekim 2013
169 Tarihi, Amacı ve Ahkamı Yönüyle Kurban 5 Ekim 2013
170 Kur’an’da Münafıkların Durumu – 2 28 Eylül 2013
171 Kur’an’da Münafıkların Durumu 21 Eylül 2013
172 Günümüz İslam Dünyasının Problemleri 14 Eylül 2013
173 Bedel Hac – Doç.Dr. Servet Bayındır 7 Eylül 2013
174 Allah’ın Bilgisi ve Kader 24 Ağustos 2013
175 Mısırdaki Müslümanların Durumu 17 Ağustos 2013
176 Kadir Gecesi 3 Ağustos 2013
177 İmsak Tartışmaları 27 Temmuz 2013
178 Kutup Bölgelerinde İbadet Vakitleri 20 Temmuz 2013
179 Kader 19 Ocak 2013
180 Kıyamet Alametleri 22 Aralık 2012
181 Kur’an Sünnet Bütünlüğünde Kurban İbadeti 20 Ekim 2012
182 Kur’an Sünnet Bütünlüğünde Hac İbadeti 13 Ekim 2012
183 Faiz-Zekat İlişkisi 6 Ekim 2012
184 Namazların Birleştirilmesi 29 Eylül 2012
185 İslama Yönelik Saldırılar 22 Eylül 2012
186 Alternatif Bir Finansal Ürün Olarak Kira Sertifikaları(SUKUK) 15 Eylül 2012
187 Öğle ve İkindi Namazlarının Vakitleri 8 Eylül 2012
188 Yatsı Namazı Vaktinin Bitişi 1 Eylül 2012
189 Kur’an’a Göre Gelenek 25 Ağustos 2012
190 Bayram Namazı ve Fitre 18 Ağustos 2012
191 Televizyondan Kabe İmamına Uyulabilir mi? 11 Ağustos 2012
192 Ramazan Ayının İnsana Sunduğu Fırsatlar 4 Ağustos 2012
193 İmsak Vakti ve Seher – 2 28 Temmuz 2012
194 İmsak Vakti ve Seher 21 Temmuz 2012
195 Nesih, Kıblenin Değişmesi Örneği 23 Haziran 2012
196 İsra ve Miraç 16 Haziran 2012
197 Uydurma Hadisler – Harun Ünal 9 Haziran 2012
198 Sezaryen Doğum 2 Haziran 2012
199 Vahiy – Sünnet İlişkisi 26 Mayıs 2012
200 Nesih Kavramı 19 Mayıs 2012
201 Din ve Tıp Açısından Sünnet 14 Mayıs 2012
202 Din ve Müzik 5 Mayıs 2012
203 Hadislerin Kur’an’a Arzı 28 Nisan 2012
204 Türkiye’de Kutlu Doğum Etkinlikleri 21 Nisan 2012
205 Allah’ın Elçisini Doğru Anlamak 14 Nisan 2012
206 Kur’an Öncesi Mekke Toplumu 7 Nisan 2012
207 Faizsiz Bankacılğın Problemleri 31 Mart 2012
208 Hz.Muhammed’in(S.A.V.) Tebyin Görevi 24 Mart 2012
209 İslam ve Türk Medeni Kanunu(TMK) Miras Sistemlerinin Mukayesesi 17 Mart 2012
210 Kur’an’a Göre Tağut Kavramı 10 Mart 2012
211 Farklı İnançların Birlikte Yaşamasının Doğal Kuralları 3 Mart 2012
212 Kur’an’a Göre Resule İman, İtaat ve İttiba 25 Şubat 2012
213 Organ Nakli 18 Şubat 2012
214 Sebeb-i Nüzul Meselesi 11 Şubat 2012
215 Daru’l-Harbde Faiz 4 Şubat 2012
216 İftida 28 Ocak 2012
217 Talak (Boşanma) 21 Ocak 2012
218 Gayrimüslimlerle Evlilik 14 Ocak 2012
219 A’raf Ehli 7 Ocak 2012
220 Müminler Cehenneme Girecekler Mi? – 2 31 Aralık 2011
221 Müminler Cehenneme Girecekler Mi? 24 Aralık 2011
222 Çocukların Evlendirilmesi 17 Aralık 2011
223 İnanç Özgürlüğü 10 Aralık 2011
224 Evliliğin Denetlenmesi 3 Aralık 2011
225 Adetli Kadın Kur’an’a Dokunabilir mi? 26 Kasım 2011
226 Hz.İsa’yı(a.s.) Geri Getirmek İsteyenlerin Hedefi 19 Kasım 2011
227 Nebi ve Resul Kavramları 12 Kasım 2011
228 Kurban Bayramına Nasıl Hazırlanmalıyız? 5 Kasım 2011
229 İcma Delili ve Değerlendirilmesi 22 Ekim 2011
230 Vekaletle(Bedel) Hac 15 Ekim 2011
231 İhram Yasakları 8 Ekim 2011
232 Kadınların Yolcuğu 1 Ekim 2011
233 Kur’an ve Sünnet Işığında Hac İbadeti 24 Eylül 2011
234 Faiz Anlayışı 10 Eylül 2011
235 Bayram Namazı 27 Ağustos 2011
236 İmsak Vakti 20 Ağustos 2011
237 Teravih Namazı Konusunda Diyanet’e Cevap 13 Ağustos 2011
238 Oruç Tutamayanlar Ne Yapmalı? 6 Ağustos 2011
239 Güneşin Batmadığı Yerlerde Namaz Vakitleri 2 Temmuz 2011
240 Yatsı Namazının Vakti 7 Mayıs 2011
241 Allah’ın İndirdikleri İle Hükmetmeyenler – 2 30 Nisan 2011
242 Allah’ın İndirdikleri İle Hükmetmeyenler 23 Nisan 2011
243 Günahlarla İlgili Kavramlar – 2 2 Nisan 2011
244 Günahlarla İlgili Kavramlar 26 Mart 2011
245 Büyük Günahlar – 3 19 Mart 2011
246 Büyük Günahlar Nelerdir? 12 Mart 2011
247 Büyük Günah İşleyenlerin Durumu 5 Mart 2011
248 Ye’cüc ve Me’cüc 26 Şubat 2011
249 Dabbetü’l-Arz 19 Şubat 2011
250 Tarikatlarda Vesile ve Tevessül 12 Şubat 2011
251 Evliyanın Yardımı İle İlgili İddialar – 2 5 Şubat 2011
252 Kutuplarda Namaz Vaktinin Tespiti 29 Ocak 2011
253 Evliyanın Yardımı İle İlgili İddialar 22 Ocak 2011
254 Kâlû Belâ Olayı Hakkında Sorulan Sorular – 2 1 Ocak 2011
255 Kâlû Belâ Olayı Hakkında Sorulan Sorular 25 Aralık 2010
256 Mehdi İnancı 18 Aralık 2010
257 Kur’an’a Göre Zekat Oranları 4 Aralık 2010
258 Artan Malı İnfak Etme 27 Kasım 2010
259 Vitr Namazı 13 Kasım 2010
260 Bayram Namazları 6 Kasım 2010
261 Sehiv Secdesi – Mukayeseli Fıkıh Dersleri 30 Ekim 2010
262 Kurban İle Alakalı Sorular 23 Ekim 2010
263 Hac Farklı Aylarda Yapılabilir mi? – Fıkıh Dersi 9 Ekim 2010
264 Başkasının Yerine Hacc Yapmak 2 Ekim 2010
265 Hilal İle İlgili Sorulan Sorular 25 Eylül 2010
266 Cariyeler İle İlgili Sorulan Sorular 18 Eylül 2010
267 ORUÇ BOZMANIN CEZASI 4 Eylül 2010
268 Zekat 28 Ağustos 2010
269 İmsak ve Yatsı Vakitleri – 2 21 Ağustos 2010
270 İmsak ve Yatsı Vakitleri 14 Ağustos 2010
271 İsra ve Miraç -2 10 Temmuz 2010
272 İsra ve Miraç -1 3 Temmuz 2010
273 İcma’a Delil Getirilen Hadisler 26 Haziran 2010
274 İcma 19 Haziran 2010
275 Başörtüsü ve Örtünme 12 Haziran 2010
276 Mezheplerin Tutarlılığı 29 Mayıs 2010
277 Asabe Siyaset İlişkisi (Kızın Çocuklarının Mirasçılığı Örneği) 22 Mayıs 2010
278 Kur’an’ı Açıklama Usulü 15 Mayıs 2010
279 Kartepe Programı Değerlendirme 5 Mayıs 2010
280 Abdestte Ayakların Mesh Edilmesi 24 Nisan 2010
281 Hudeybiye’den Geri Kalanlar 13 Nisan 2010
282 Peygamberimizin Zeynep (ranha) ile Evliliği 3 Nisan 2010
283 Bedir Savaşı 20 Mart 2010
284 Kur’an Sünnet Bütünlüğü: Allah’ın İzni Meselesi 13 Mart 2010
285 Vahiy Çeşitleri 6 Mart 2010
286 Kadınların Özel Halleri 11 Şubat 2010
287 Kur’an’a Göre Zekat Nispeti 6 Şubat 2010
288 Vahy-i Gayr-i Metlüv’e Dair Getirilen Deliller -1 30 Ocak 2010
289 Iskat (Ölen Kimseyi İbadet Borçlarından Kurtarmak) 16 Ocak 2010
290 Dini Tebliğ ve Uygulamada Cebrailin Rolü -2 2 Ocak 2010
291 Dini Tebliğ ve Uygulamada Cebrail’in Rolü 26 Aralık 2009
292 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kurban 21 Kasım 2009
293 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kıble Meselesi -2 14 Kasım 2009
294 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kıble Meselesi -1 7 Kasım 2009
295 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Kur’anı Anlama 31 Ekim 2009
296 Kuran ve Sünnet Bütünlüğü – Yolculukta Namazin Kısaltılması Örneği 24 Ekim 2009
297 İsa Aleyhisselam Tekrar Gelecek mi? -2 17 Ekim 2009
298 İsa Aleyhisselam Tekrar Gelecek mi? 1-1 10 Ekim 2009
299 İsa Aleyhisselam Tekrar Gelecek mi? 1-2 10 Ekim 2009
300 Hanefi Mezhebinin İçki ile İlgili Görüşleri -1 3 Ekim 2009
301 Hanefi Mezhebinin İçki ile İlgili Görüşleri -2 3 Ekim 2009
302 Mirasta Avliye Meselesi -1 26 Eylül 2009
303 Mirasta Avliye Meselesi -2 26 Eylül 2009
304 Kasten Orucu Bozanın Cezası -1 12 Eylül 2009
305 Kasten Orucu Bozanın Cezası -2 12 Eylül 2009
306 Oruç Keffareti -2 29 Ağustos 2009
307 Oruç Keffareti -1 29 Ağustos 2009
308 Adetli Kadının Orucu -1 22 Ağustos 2009
309 Adetli Kadının Orucu -2 22 Ağustos 2009
310 Hastaların Orucu -1 15 Ağustos 2009
311 Hastaların Orucu -2 15 Ağustos 2009
312 Namazda Örtünme / 2-1 8 Ağustos 2009
313 Namazda Örtünme / 2-2 8 Ağustos 2009
314 Namazda Örtünme / 1-1 1 Ağustos 2009
315 Namazda Örtünme / 1-2 1 Ağustos 2009
316 Kur’an’da Örtünme -1 18 Temmuz 2009
317 Kur’an’da Örtünme -2 18 Temmuz 2009
318 Gayrimüslimlerle Evlilik -1 11 Temmuz 2009
319 Gayrimüslimlerle Evlilik -2 11 Temmuz 2009
320 Müşriklerle Evlilik -1 4 Temmuz 2009
321 Müşriklerle Evlilik -2 4 Temmuz 2009
322 Ehli Kitap ve Müşrikler -1 27 Haziran 2009
323 Ehli Kitap ve Müşrikler -2 27 Haziran 2009
324 Hayvan Kesimi / 2-1 20 Haziran 2009
325 Hayvan Kesimi / 2-2 20 Haziran 2009
326 Hayvan Kesimi -1 13 Haziran 2009
327 Hayvan Kesimi -2 13 Haziran 2009
328 Helal Gıda ve Jelatin Konusu -1 6 Haziran 2009
329 Helal Gıda ve Jelatin Konusu -2 6 Haziran 2009
330 Nafile Namazlar -1 9 Mayıs 2009
331 Nafile Namazlar -2 9 Mayıs 2009
332 Vitir Namazı -1 2 Mayıs 2009
333 Vitir Namazı -2 2 Mayıs 2009
334 Kur’an’ın Genel Açıklaması -1 25 Nisan 2009
335 Kur’an’ın Genel Açıklaması -2 25 Nisan 2009
336 Namazın Mekruhları -1 11 Nisan 2009
337 Namazın Mekruhları -2 11 Nisan 2009
338 Namazı Bozan Şeyler -1 4 Nisan 2009
339 Namazı Bozan Şeyler -2 4 Nisan 2009
340 Namazda Konuşmak -1 28 Mart 2009
341 Namazda Konuşmak -2 28 Mart 2009
342 Namazda Abdestin Bozulması / 2-1 21 Mart 2009
343 Namazda Abdestin Bozulması / 2-2 21 Mart 2009
344 Namazda Abdestin Bozulması / 1-1 14 Mart 2009
345 Namazda Abdestin Bozulması / 1-2 14 Mart 2009
346 Namazda İmamlık / 3-1 28 Şubat 2009
347 Namazda İmamlık / 3-2 28 Şubat 2009
348 Namazda Saf Düzeni -1 21 Şubat 2009
349 Namazda Saf Düzeni -2 21 Şubat 2009
350 Namazda İmamlık / 2-1 14 Şubat 2009
351 Namazda İmamlık / 2-2 14 Şubat 2009
352 Namazda İmamlık / 1-1 7 Şubat 2009
353 Namazda İmamlık / 1-2 7 Şubat 2009
354 İmamın Arkasında Kıraat -1 24 Ocak 2009
355 İmamın Arkasında Kıraat -2 24 Ocak 2009
356 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 4-1 17 Ocak 2009
357 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 4-2 17 Ocak 2009
358 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 3-1 10 Ocak 2009
359 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 3-2 10 Ocak 2009
360 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 2-1 3 Ocak 2009
361 Namazda Okunan Sûre ve Ayetler / 2-2 3 Ocak 2009
Kuran Dersi Canlı Yayın